آیت‌الله ابراهیم امینی عضو مجلس خبرگان رهبری و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و از شاگردان برجسته آیات بروجردی، طباطبایی و امام خمینی، ساعتی پیش و مقارن با شب اول ماه مبارک رمضان در سن ۹۵ سالگی دارفانی را وداع گفت.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله ابراهیم حاج امینی نجف آبادی در ماه‌های اخیر چند بار بدلیل بیماری در بیمارستان بستری و مرخص شده بود و در روزهای اخیر در بیمارستان شهید بهشتی قم بستری بود که این عالم مبارز و متخلق پس از یک دوره بیماری عصر جمعه امروز در قم به ملکوت اعلی پیوست.
پیکر مرحوم آیت‌الله امینی روز یک‌شنبه هفتم اردیبهشت‌ماه در حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه (س) به خاک سپرده می‌شود و به دلیل شرایط کرونا، مراسم تشییع و تدفین به صورت عمومی برگزار نخواهد شد. همچنین تا لحظه مخابره این خبر آیت‌الله حسین نوری همدانی بر پیکر ایشان نماز اقامه خواهند کرد.
آیت‌الله ابراهیم امینی، از علمای مقیم قم و از شاگردان برجستۀ آیات عظام بروجردی، خمینی و گلپایگانی در فقه و اصول و علامه طباطبائی در فلسفه بود و سالها به تدریس کتب فقهی، فلسفی و کلامی اهتمام ورزید. این فقیه عالی‌قدر سالها نمایندگی امام در هرمزگان، مازندران، ریاست دبیرخانۀ مجلس خبرگان، امامت جمعۀ قم و عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی را عهده‌دار بود. عدالت در اسلام، مسلمانان و تمدن غرب، انضباط اقتصادی، خداشناسی، بررسی مسائل کلی امامت، همسرداری و پرتوی از اسلام از آثار این محقق برجسته است.
پیام تسلیت رهبر انقلاب اسلامی
حضرت آیت‌الله خامنهای در پیامی درگذشت عالم مجاهد و انقلابی مرحوم آیت‌الله آقای حاج شیخ ابراهیم امینی را تسلیت گفتند. متن پیام رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
درگذشت عالم مجاهد و پارسا مرحوم آیت‌الله آقای حاج شیخ ابراهیم امینی رضوان‌الله‌علیه را به حوزه‌ی مبارک قم و فضلاء و علاقمندان و مستفیدان از آثار قلمی آن مرحوم و بویژه خاندان مکرّم ایشان تسلیت عرض میکنم.
عمر با برکت این عالم بزرگوار یکسره در راه علم و کسب و نشر معارف اسلامی و نیز مجاهدت سیاسی و اجتماعی و حضور فعال در مناصب رسمی نظام جمهوری اسلامی همچون امامت جمعه و عضویت در مجمع تشخیص مصلحت و مجامع تصمیم‌گیر حوزوی، مصروف گردیده است، همچنانکه سلوک فردی ایشان نمونه‌ی چشم‌نوازی از پارسائی و پرهیزگاری و بی‌اعتنائی به جاذبه‌های مادی را مجسّم ساخته است. رحمت خدا بر این روحانی انقلابی و صادق و مجاهد باد. از خداوند متعال مغفرت و رضوان الهی برای ایشان مسألت میکنم.
کلیپ: «عالم پارسا»؛ درنگی در زندگی و اندیشه آیت‌الله ابراهیم امینی از میلاد تا اجتهاد
زندگینامه آیت‌الله ابراهیم امینی (ره)
اینجانب ابراهیم امینی فرزند حسین در سال ۱۳۰۴ در نجف آباد متولد شدم. در حدود شش سالگی پدرم وفات کرد. تا کلاس ششم ابتدایی در یکی از مدارس شبانه غیر دولتی درس خواندم، از همان زمان به تحصیلات علوم دینی علاقه داشتم. در فروردین ۱۳۲۱ به قصد تحصیل علوم دینی به حوزه علمیه قم آمدم. در حدود سه ماه در قم توقف داشتم، دوران خوش و زیبایی بود، مخصوصاً شرکت در درس اخلاق امام خمینی (حاج آقا روح الله) برایم بسیار جالب بود. با فرارسیدن تعطیلات تابستانی ناچار به نجف آباد مراجعت کردم. تابستان را در نجف آباد به تحصیلات ادامه دادم. به دلیل کمیابی و گران بودن ارزاق (در اثر اشغال ایران بوسیله سپاه متفقین) ناچار شدم برای ادامه تحصیلات به حوزه علمیه اصفهان بروم. به همان دلیل معیشت در اصفهان نیز دشوار بود. ولی از جهت مدارس محل سکونت و وجود اساتید دانشمند مخصوصاً دروس ادبیات در سطح بسیار غنی و ممتاز بود. ابتدا در مدرسه نوریه و بعد از چندی در مدرسه کاسه گران و در نهایت در مدرسه جده بزرگ مسکن گزیدم.
دوران تحصیل
آیت‌الله امینی دروس کلاسیک را تا ششم ابتدایی در یکی از مدارس غیر دولتی و شبانه به پایان رساند و در جلسات قرآن که در مساجد تشکیل می‌شد، شرکت جدی داشت. از همان سالها عاشق طلبگی و تحصیل علوم دینی شد و در فروردین ۱۳۲۱ پس از کسب رضایت مادر همراه دو تن از دوستان خود به حوزه علمیه قم آمد و در مدرسه حاج ملا صادق سکونت داشت. روزگار او همزمان با اشغال ایران به دست نیروهای متفقین بود و از این رو ارزاق عمومی کمیاب شده بود و مردم در معیشت دچار مشکلات فراوان شده بودند. او در این مدت در روزهای پنج‌شنبه و جمعه در درس اخلاق امام(ره) شرکت میکرد و شبهای جمعه نیز به درس اخلاق آقا حسین قمی می‌رفت. نماز مغرب و عشا را در فیضیه به امامت آیت‌الله سید محمد تقی خوانساری می‌خواند تا اینکه ایام تعطیلی حوزه‌های علمیه و فصل تابستان فرا رسیده و دوره سه ماهه حضور او در قم به سر آمد.
در تابستان آن سال به زادگاه خود بازگشت، امّا در سال تحصیلی بعد به دلیل کمبود و گرانی ارزاق عمومی و مشکلات معیشتی نتوانست به قم برود و به سفارش از استادان و دوستان به حوزه علمیه اصفهان رفت و در مدرسه نوریه ساکن شد. حوزه علمیه اصفهان در آن روزگار رونق فراوانی داشت و در امور معنوی نیز بسیار شگفت‌آور بود. آیت‌الله امینی در این سالها به تکمیل دروس دوره سطح مشغول شد و همواره از محضر استادان اخلاق، همچون حاج میرزا علی شیرازی بهره می‌برد. مدت حضور او در اصفهان نزدیک به شش سال بود.
در سال ۱۳۲۶ برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه قم رفت تا از محضر استادان آن دیار نیز کسب فیض نماید. در آنجا نیز از محضر آیات عظام و استادان بسیاری در فقه و اصول و حکمت بهره برد و در کنار آن به تهذیب نفس و بهره‌مندی از دروس اخلاق اشتغال داشت. در این مدت از تدریس دروس فرا گرفته نیز غافل نماند.
استادان و دوستان
آیت‌الله ابراهیم امینی در طول سالهای تحصیل خود، به محضر علما و استادان بسیاری شرفیاب شد. او دروس دوره مقدمات را در محضر استادانی چون آقا شیخ رمضانعلی ملایی، آقا شیخ‌‌هاشم جنّتی، آقا سید محمد‌هاشمی قهدیجانی فرا گرفت و بیشتر شرح لمعه و نیز معالم الاصول را نزد حاج شیخ محمد حسن عالم آموخت. برای آموختن منطق منظومه نیز به درس حاج آقا صدر‌هاطلی کوهپایی رفت. او رسائل را نزد آقا سید عباس دهکردی و حیدر علی برومند و قوانین را نزد آقا سید علی اصغر محقق و مکاسب را نزد آقایان شیخ محمد حسین جرقویه‌ای و آقا شیخ مرتضی اردکانی و حاج آقا رحیم ارباب فرا گرفت. در قم نیز ادامه رسائل و مکاسب را نزد آقای سلطانی، حاج آقا رضا بهاءالدینی و آقای مجاهدی خواند. جلد اول کفایه را نزد آیت‌الله مرعشی و جلد دوم را نزد آیت‌الله گلپایگانی و بخش حکمت منظومه را نزد آیت‌الله سید محمد حسین طباطبایی به اتمام رساند. در درسهای خصوصی علامه طباطبایی که در شبهای پنج‌شنبه و جمعه تشکیل می‌شد شرکت میکرد و بخشی از کتاب اسفار و کتاب تمهید القواعد و چند جلد از بحارالانوار و منطق شفا را در آنجا فرا گرفت.
وی در درسهای خارج فقه و اصول آیت‌الله بروجردی(ره) و در درس خارج اصول امام خمینی(ره) شرکت می‌نمود. بعدها که درس خارج فقه امام(ره) نیز تشکیل شد، در آن شرکت می‌جست.
آیت‌الله امینی در طی این سالها با طلاب فاضل بسیاری رابطه دوستی و رفاقت داشت و دروس آموخته را مباحثه میکرد که از جمله آنها آقایان سید کمال الدین موسوی، شیخ ابوالقاسم محمدی، شیخ عبدالله جوادی آملی و شیخ عباس ایزدی را می‌توان نام برد. وی در سالهای تحصیل خود از امر تدریس نیز غافل نماند و بسیاری از کتب درسی را تدریس میکرد.
فعالیتهای علمی و فرهنگی
فعالیتهای علمی و فرهنگی آیت‌الله امینی فراوان است. از جمله می‌توان به سفرهای تبلیغی او در مناطق مختلف کشور اشاره کرد. همچنین معظم له در بسیاری از سمینارهای علمی داخل و خارج کشور حضور داشته و به ایراد سخن پرداخته است که برخی از آنان به چاپ رسیده است.
او در سال ۱۳۴۴ کتاب «دادگستر جهان» را نوشت. این کتاب در زمانی به چاپ رسید که حملات دشمن به مسأله مهدویت بسیار بود و بسیاری از جوانان می‌خواستند با زندگی حجّت دوازدهم آشنا شوند.
برخی از تألیفات آیت‌الله امینی
۱. بررسی مسائل کلی امامت؛
۲. همه باید بدانند؛
۳. بانوی نمونه اسلام فاطمه زهرا (سلام الله علیها)؛
۴. اسلام و تمدن غرب؛
۵. آموزش دین (۴ جلد)؛
۶. آیین همسرداری؛
۷. آیین تربیت؛
۸. خودسازی؛
۹. دروس، من الثقافه الاسلامیه؛
۱۰. انتخاب همسر؛
۱۱. اسلام و تعلیم و تربیت؛
۱۲. آشنایی با مسائل کلی اسلام؛
۱۳. وحی در ادیان آسمانی؛
۱۴. در کنفرانسها؛
۱۵. تعلیمات دینی دوره ابتدایی و راهنمایی تحصیلی.
۱۶. الگوهای فضیلت؛
۱۷. خداشناسی؛
۱۸. پیامبرشناسی و پیامبر اسلام؛
۱۹. زن در اسلام؛
۲۰. آشنایی با مسائل کلی اسلام؛
۲۱. نماز نور چشم پیامبر اعظم(ص)؛
۲۲. همه باید بدانند؛
۲۳. مهمترین واجب فراموش شده؛
۲۴. دادگستر جهان؛
۲۵. امامت و امامان علیهم السلام؛
۲۶. تربیت.
۲۷. پرتوی از اسلام
۲۸. گفتارهای اخلاقی و اجتماعی
۲۹. جهاد با نفس
۳۰. انضباط اقتصادی
۳۱. عدالت در اسلام
تدریس
کتاب‌های سطح فقه و اصول، فلسفه و کلام را در حوزه، تدریس کردم. در اوائل پیروزی انقلاب، با توجّه به اسلامی بودن نظام، توجّه همگان بویژه فرهنگیان و دانشجویان برای شناخت صحیح آراء اسلامی به سوی حوزه علمیه جلب شد. نظر اسلام را در همه چیز حتی ورزش و کشتی خواستار بودند و با حرص و ولع پی گیری می‌کردند. این تقاضا در بین مسئولین آموزش و پرورش و دانشگاهیان بیشتر مشاهده می‌شد. ولی متأسفانه حوزه علمیه در آن زمان برای پاسخگویی بدین نیازها آمادگی کامل نداشت، چون جزء برنامه رسمی حوزه نبود. تأمین این نیاز ضروری و فوری به دو چیز نیاز داشت یکی مطالعه و تحقیق در علوم مربوطه و تهیه متون لازم. دیگری مسافرت به شهرهای مختلف ایران و شرکت در سمینارها و جلسات فرهنگی جهت عرضه مطالب به علاقه مندان و پاسخگویی به پرسشهای گوناگون آنها، و احیاناً سفر به کشورهای خارجی به همین منظور و انجام این مسئولیت‌های جدید با ادامه درس و بحث‌های حوزوی چندان سازگار نبود. ناچار باید یکی از این دو امر انتخاب می‌شد:
ادامه درس و بحث حوزوی که امری ضروری بود یا رها کردن بحث‌های حوزوی و صرف همه اوقات در تأمین نیازهای جدید. اکثر فضلاء روش اول را انتخاب کردند، ولی من روش دوم را لازم تر دیدم و برگزیدم. بدین علت که احساس کردم حوزه علمیه از لحاظ استاد کمبودی ندارد، در صورتی که تأمین نیازهای فرهنگی جدید امری ضروری تر می‌باشد، بویژه مسائل تعلیم و تربیت، جوانان و خانواده. در همین راستا اکثر اوقاتم را صرف مطالعه در مسائل جدید، تألیف کتاب‌های مورد نیاز، مسافرت به شهرهای مختلف ایران، سخنرانی در مجامع فرهنگی و پاسخگویی به سؤالات مربوطه کردم. و در همین رابطه سفرهای فراوانی به کشورهای خارجی و حضور در سمینارها، دانشگاه‌ها و مجامع فرهنگی داشتم. که زمان آنها غالباً کمتر از پانزده روز نبود و گاهی به بیش از چهل روز می‌کشید. و از انتخاب این روش پشیمان نیستم.
زندگی سیاسی (از زبان آیت‌الله امینی)
در سال ۱۳۴۱ شمسی در جلسه‌‌‌‌‌ای سرّی شرکت کردم که اعضای آن، آقایان: حاج شیخ عبدالرّحیم ربّانی شیرازی، شیخ علی مشکینی، شیخ علی قدّوسی، شیخ حسینعلی منتظری، شیخ محمد تقی مصباح یزدی، شیخ مهدی حائری تهرانی، شیخ علی اکبر‌هاشمی رفسنجانی و شیخ احمد آذری قمی و سید محمد خامنهای و سید علی خامنهای بودند.
اساس نامه، مفصّلی داشت و اهدافی را که دنبال میکرد به قرار زیر بود:
۱. اصلاح حوزهء علمیّهء قم؛
۲. تبلیغ اسلام؛
۳. امر به معروف و نهی از منکر؛
۴. سعی در اجرای احکام سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اسلام.
جلسه کاملاً سرّی و منظّم بود و مسئولیّت‌ها بین افراد تقسیم شده بود. بعدها همین جلسه هستهء مرکزی جامعهء مدرّسین راتشکیل داد.
در سال ۱۳۴۲ شمسی که مبارزات ضدّ رژیم پهلوی شروع شد، تشکّل مذکور بدون این که خودش را به صورت یک جمعیّت متشکّل معرّفی کند با جدّیّت تمام در خدمت امام خمینی(قدس سره) بود و از او حمایت میکرد. در چاپ و نشر اعلامیه‌ها، در تشویق علما و مراجع برای همکاری، تشویق مردم به اعتصاب، در مسافرت به شهرستان‌ها، در اعزام طلاّب به شهرستان‌ها، در تشویق مدرّسان به امضای اعلامیه‌ها، جدّی و فعّال بودند. بنده نیز در این تشکّل و گاهی به تنهایی انجام وظیفه می‌کردم.
بعد از بازداشت امام خمینی در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲ نیز در روشن کردن افکار مردم و تشویق مراجع و علمای قم و شهرستان‌ها نیز فعّال بودم. همین تشکّل بعد از تبعید امام به ترکیه و بعداً به نجف اشرف، مسئولیّت ارتباط امام با مردم وهدایت مردم و گرم نگه داشتن میدان مبارزه را بر عهده داشت. در همهء این مراحل بنده هم مانند سایر آقایان فعّال بودم.
بعد از بازداشت امام در پانزدهم خرداد ۱۳۴۲ و هجرت جمعی از علمای بزرگ به تهران برای آزاد کردن حضرت امام، بنده نیز به تهران رفتم و در جمع آنان فعّال بودم. در دعوت به تشکیل جلسات مشترک، درتشویق آنان به اقدامات مناسب، در تهیّهء اطلاعیه‌ها، در تشویق به توقّف در تهران و اقدامات لازم برای آزادی امام و پیش گیری از تبعید و ادامهء زندان و اعدام احتمالی امام، نقش فعّالی داشتم.
یکی از یازده نفری بودم که بعد از وفات آیت‌الله حکیم اعلامیهء مرجعیّت امام خمینی را امضا کردند. زمانی که امام از نجف اشرف به پاریس تشریف برد به پاریس رفتم و با امام در بارهء حوادث ایران ملاقات و گفتگو داشتم.
بعد از پیروزی انقلاب همراه با اعضای جامعهء مدرّسین یا به تنهایی، در خدمت امام و انقلاب بودم. پانزده روز بعد ازپیروزی انقلاب از سوی امام مأموریّت یافتم که به استان هرمزگان بروم و به امور نهادهای نوپا و اوضاع ارتش و ادارات بندرعبّاس، جزیرهء کیش و دیگر جزایر استان و وضع علمای اهل سنّت و حوزه‌های علمیّه رسیدگی کنم. از این رو، چندماه در آن جا توقّف کردم و در بین طلاّب و علمای اهل سنّت مبلغی تقسیم نمودم که بعد از آن به دستور امام به صورت شهریّهء مستمر در آمد.
بعد از مراجعت از هرمزگان بار دیگر از سوی حضرت امام مأمور شدم به استان مازندران به ویژه ترکمن صحرا بروم و به امور آن جا رسیدگی کنم و به دستور امام اوّلین شهریّهء رسمی را به طلاّب و علمای اهل سنّت پرداختم. برای اجرای فرمان عفو امام سفری به همدان، ملایر و نهاوند و مأموریّت دیگری نیز به نائین داشتم.
سه دورهء هشت ساله، به نمایندگی مجلس خبرگان رهبری از استان چهارمحال و بختیاری انتخاب شدم. در مقام نائب رئیسی و در کمیسیون‌ها و در اداره دبیرخانه خبرگان انجام وظیفه کردم و فعال بودم. ولی در دورهء چهارم، با همه اصراری که دوستان، در کاندیداتوری از تهران داشتند به عللی که مهمترین آنها عدم قدرت بر انجام وظیفه بود امتناع ورزیدم و از الطافشان تشکر میکنم.
علاوه بر این‌ها، عضو هیئت امنای دانشگاه امام صادق(ع) عضو هیئت امنای مجمع جهانی علوم اسلامی طلاّب غیرایرانی، عضو هیئت علمی و برنامه ریزی مجمع جهانی علوم اسلامی بودم و در جامعهء مدرّسین حوزهء علمیّهء قم که یک نهاد علمی ـ سیاسی است، چه قبل از پیروزی انقلاب و چه بعد از آن، همواره یک عضو فعّال بوده ام. مدّت‌ها به عنوان دبیر و گاهی به عنوان نایب رئیس به قدر وسع و توانایی انجام وظیفه می‌کردم و نیز مسئول بخش فرهنگی این نهاد بودم.
در طول فعّالیّت‌های سیاسی، اجتماعی، چه در جامعهء مدرّسین یا غیر آن، همواره فردی آزاد و معتدل بوده ام و سعی کرده ام از مرز حق تجاوز نکنم، از افراط و تفریطها و گروه گرایی‌ها و جناح بازی‌ها خودداری کرده ام. در تعریف و تمجید یا انتقاد از شخصیّت‌های روحانی و سیاسی نیز سعی کرده ام از مرز حق تجاوز نکنم.
از اردیبهشت ۱۳۷۱ به دستور مقام معظّم رهبری آیت‌الله خامنهای ـ مدّظلّه العالی ـ به امامت جمعه شهر قم منصوب شدم و به اتفاق آیت‌الله مشکینی و آیت‌الله جوادی آملی، هر سه هفته یک مرتبه، به نوبت نماز جمعه قم را اقامه می‌کنیم که بعد از ارتحال آیت‌الله مشکینی(قدس سره) با انتصاب آیت‌الله استادی به امامت جمعه قم، همین نوبت ادامه دارد. در مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز عضویّت دارم.
اکثر اوقاتِ من به مطالعه، تحقیق، نگارش کتاب، نظارت بر تحقیقات دبیرخانه خبرگان و ادارهء دبیرخانه، شرکت درسمینارهای علمی و فرهنگی صرف می‌شد.
یکی از توفیقات من این بوده که برای تبلیغ اسلام و تبیین ارزش‌های جمهوری اسلامی ایران و روشن کردن افکارعمومی و دفاع از حکومت اسلامی به چند کشور خارجی سفر کرده ام و در بعضی سمینارها و کنگره‌ها و مجامع علمی شرکت نموده ام و با لطف خدا موفق بوده ام که می‌توان به کشورهای نیجریه، ساحل عاج، گابون، سرالئون، گینه، اتیوپی، غنا، زیمباوه، کنیا، اوگاندا، اندونزی، بنگلادش، تایلند، سوریه، سریلانکا، هندوستان، پاکستان، چین، مالزی، سنگاپور، استرالیا، زلاندنو، فرانسه، انگلستان، ایرلند، اتریش، آلمان، کانادا و ژاپن اشاره کرد.
درکلّیّهء سفرهای خارج از کشور از لحاظ فرهنگی وسیاسی موفق بودم واین سفرها متناسب با هزینهء در نظر گرفته شده که نسبتاً کم بود، به حال اسلام و انقلاب مفید بود.
برخی از مسئولیت‌های آیت‌الله امینی
۱. نماینده امام(ره) در امور استان هرمزگان؛
۲. نماینده امام(ره) در امور استان مازنداران؛
۳. نماینده امام(ره) در اجرای فرمان عفو در همدان، ملایر و نهاوند؛
۴. عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی با حکم امام(ره)؛
۵. سه دوره نمایندگی در مجلس خبرگان از چهار محال و بختیاری؛
۶. نایب رئیس مجلس خبرگان؛
۷. ریاست دبیرخانه مجلس خبرگان؛
۸. عضویت در هیأت امنای دانشگاه امام صادق و مجمع جهانی علوم اسلامی؛
۹. عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم؛
۱۰. امام جمعه شهر قم با حکم مقام معظم رهبری از سال ۱۳۷۱
«تحریریه شبکه اجتهاد» ارتحال این عالم فرزانه و اسوه اخلاق را به حوزه‌های علمیه، خانواده، جامعه علمی کشور و شاگردان تسلیت گفته و علو درجات و مغفرت الهی را از درگاه خداوند متعال برای این فقیه فقید خواستار است.
۱ دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
ایشان به همراه شهید آیت الله محمد علی لطفیان سرگزی و جانباز شهید آیت الله عباس لطفیان سرگزی در سیستان و بلوچستان نیز در خدمت به مردم کوشا بودند