به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی از مراجع تقلید، ظهر امروز در سومین جلسه از سلسله جلسات و مباحث اندیشه اسلامی با موضوع «تقریب یا تکفیر»، در تبیین «مراحل سازنده ایمان و مبنای تکفیر» گفت: برای تکفیر هر کسی، باید بدانیم مفهوم کفر چیست و چه کسانی ویژگی‌های کفر را دارند در غیر این صورت، به دام افراط گرفتار شده و به جای کفار، مسلمانان تکفیر می‌شوند.

ایشان با اشاره به اینکه تکفیر معیار و چارچوبی خاص دارد اظهار داشت: برای دانستن اینکه چه کسی را می‌شود کافر و خارج از محدوده اسلام تلقی کرد باید در ابتدا محدوده ایمان را بدانیم و ببینیم چه کسی در اندیشه اسلامی، شریعت و فقه مؤمن است و دارای ایمان به شمار می‌رود.

مراحل هشتگانه سازنده ایمان
آیت‌الله سبحانی با بیان مراحل هشتگانه سازنده ایمان گفت: ایمان داری هشت مرحله دارد که اعتقاد به آن‌ها از نشانه‌های مسلمان است و فاقد این شاخصه‌ها موجب خروج از اسلام می‌شود.

ایشان با تبیین مرحله اول عنوان کرد: اولین مرحله ایمان، اعتقاد به صانع و خداوندی است که خالق این جهان است. مرحله دوم اعتقاد به توحید و وحدانیت خداوند است هم در ذات و صفات خداوند.

استاد برجسته خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در بیان مراحل دیگر ایمان گفت: از دیگر مراحل سازنده ایمان، توحید در خالقیت است که شخص خداوند را خالق مستقل بداند. مرحله چهارم مرتبه اعتقاد به ربوبیت خداوند است که دامنه این اعتقاد به توحید در شریعت و قانون‌گذاری می‌رسد به طوری که کسی که ربوبیت را قبول دارد قوانین شریعت پروردگارش را نیز باید بپذیرد.

ایشان در نقد برخی نظرات درباره بت‌پرستی تاکید کرد: از دیگر مراحل ایمان، توحید در عبادت است که به حکم آیه «ایاک نعبد و ایاک نستعین» اثبات می‌شود که بت‌پرستان دوره جاهلیت علاوه بر اینکه سایر مراحل ایمان را نداشتند، در این مرحله نیز فاقد ایمان بودند.

وهابیت و نیکو جلوه دادن تصویر اعراب جاهلیت
آیت‌الله سبحانی در تبیین نظریه وهابیت که از ابن تیمیه نقل می‌شود گفت: ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب گفته‌اند که مشرکان عصر پیامبر فقط در عبادت شرک می‌ورزیدند و در سایر مراحل (ربوبیت و…) دارای ایمان بودند و به نوعی مومن بودند.

ایشان در پاسخ به این نظر تاکید کرد: گذشته از اینکه این نظر درصدد توجیه برخی رفتارهای جاهلیت و نیز نیکو جلوه دادن تصویر اعراب جاهلیت است، این نظر با نص قرآن که می‌فرماید «اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَهً لَعَلَّهُمْ یُنصَرُونَ » در تعارض است. در آیه فوق و آیات دیگر، خداوند مشرکان را در عبادت و هم ربوبیت مشرک می‌داند.

اعتقاد به پیامبر خاتم (ص)، نشانه اسلام است
آیت‌الله سبحانی درباره مرحله بعدی ایمان عنوان کرد: اعتقاد به پیامبر خاتم (ص) از دیگر مرحله ایمان می‌باشد و از اموری که در آیات بسیاری، پیروی و تبعیت از رسول خاتم را از ملزومات ایمان شمرده شده است و منکر آن موجب خروج از اسلام خواهد شد.

استاد برجسته خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه اعتقاد به قرآن از دیگر شاخصه‌های ایمان است گفت: عقیده به قرآن از ضروریات و ملزومات مسلمانان است و منکر این کتاب الهی انسان را از محدوده ایمان خارج می‌سازد و برخی برداشت‌های نادرست از قرآن که گفته شده است که قرآن محصول اندیشه پیامبر بوده است، افکاری کافرانه است و به هیچ وجه قابل قبول نیست.

جریان‌های تکفیری بدون شناخت، حکم به تکفیر می‌کنند
آیت‌الله سبحانی در ادامه با انتقاد از جریان‌های تکفیری تاکید کرد: مفهوم «تکفیر» و «ایمان» چارچوبی دارد و نیز تبعات و احکامی دارد و جریان‌های افراطی و تکفیری بدون اینکه محدوده هر یک را بشناسند حکم به تکفیر می‌کنند.

ایشان خطاب به گروه‌های تکفیری گفت: کافر دانستن هر انسانی به معنی این است که از محدوده اسلام خارج شده و احترام و حرمتی ندارد. آیا شما کسانی را که تکفیر می‌کنید صفات کفر را دارند؟ چگونه شما مسلمانانی که مراحل ایمان را در خود دارند را کافر می‌دانید؟.

برخی درباره فلسفه قائل به تکفیرند؟
آیت‌الله سبحانی در پایان این نشست، در پاسخ به سؤالی درباره اینکه برخی درباره فلسفه قائل به تکفیرند گفت: در مباحث علمی اختلاف سلیقه وجود دارد و مباحث در فضای علمی مطرح می‌شود. همه ما شیعه هستیم و بنده این چنین چیزی را ندیده‌ام و احساس می‌کنم که نباشد.

ایشان در سؤالی دیگر درباره اینکه تکفیری‌ها پیرو چه دین و مذهبی هستند اظهار داشت: تکفیری‌ها غالباً وهابی‌هایی هستند که حتی از خود وهابیت نیز منحرف شده‌اند. وهابی‌های واقعی در این مرحله و بدین نحو افراطی نیستند. هر چند این گروه‌ها از وهابیت سرچشمه گرفته‌اند ولی خودشان مسلک خاصی دارند.

گفتنی است: سلسله جلسات «تقریب یا تکفیر» هر روز از ساعت ۱۰ صبح در محل مدرسه علمیه سلیمانیه تا ۴ شهریورماه ۹۳ برگزار می‌شود و نیز با توجه به اهمیت موضوع، گزارش این سلسله جلسات همچنان به طور روزانه در بخش خبر منعکس خواهد کرد.