ساختار
کتاب، در دو جلد تنظیم شده است؛ جلد اول، حاوى یک مقدمه و پنج مقصد است و جلد دوم، مشتمل بر دو مقصد، یک خاتمه و یک تنبیه مى‌باشد.
گزارش محتوا
حضرت آیت‌الله خویى، در مقدمه کتاب، مى‌گوید:
«… من بارها در آنچه از جلسات درس استاد بزرگوارم نوشته بودم، نظر کرده‌ام… و برخى از عبارت‌هاى ایشان را برای توضیح بیشتر تغییر داده‌ام، بدون آنکه به مطلب خللى وارد آورم و برخى از مطالب را که به ذهنم خطور کرده، با رعایت اختصار بر آن افزوده‌ام؛ به نحوى که از عنوان تعلیقه خارج نگردد. از خداوند متعال در انجام این مهم یارى مى‌جویم…»
مقدمه کتاب، داراى دو فصل است؛ فصل اول، مشتمل بر تعریف، موضوع، فایده و رتبه علم اصول و فصل دوم، درباره پاره‌اى از مباحث لغوى است.
مقصد اول، در مورد اوامر است و در ضمن نه فصل، مباحث مربوط به ماده امر، صیغه امر، اجزاء، عدم دلالت دلیل ناسخ و منسوخ بر جواز در صورت نسخ وجوب، امر به امر، امر آمر با وجود عالم بودن وى به انتفاء شرط امر، تعلق اوامر به طبایع یا افراد، مقدمه واجب و اقتضاء را مطرح کرده است.
مقصد دوم، درباره نواهى است و در ضمن دو فصل، مباحث مربوط به متعلق نواهى و اجتماع امر و نهى را بررسى کرده است.
مقصد سوم، درباره مفاهیم است و در ضمن چهار فصل، مباحث مربوط به مفهوم شرط، مفهوم وصف، مفهوم غایت و مفهوم حصر را بیان کرده است.
مقصد چهارم، درباره عموم و خصوص است و در ضمن چهار امر و نه فصل، مباحث مربوط به تفاوت بین عام و مطلق شمولى، اقسام قضیه، اقسام عموم، حقیقت بودن یا مجاز بودن عام مخصص، حجت بودن عام مخصص در غیر افراد مخصص، سرایت یا عدم سرایت اجمال مخصص مجمل به عام، اشتراط یا عدم اشتراط فحص از مخصص در جواز عمل به عمومات کتاب و سنت پس از فراغت از عدم اختصاص حجیت آنها به خصوص مشافهین، اختصاص یا عدم اختصاص خطابات شفاهى به حاضرین در مجلس تخاطب، تعقیب عام با ضمیرى که به برخى از افراد آن بازمى‌گردد، آمدن استثنا در پى جمله‌هاى متعدد، تعارض عموم و مفهوم، تخصیص عام قرآنى با خبر واحد و مخصص واقع شدن خاص نسبت به عام در فروض مختلف را مطرح کرده است.
مقصد پنجم، در ضمن چهار فصل، مباحث مربوط به مطلق و مقید و مجمل و مبین را طرح کرده است.
مقصد ششم، حاوى مباحث قطع و امارات معتبر است.
مقصد هفتم، در ضمن چهار مبحث، مطالب مربوط به اصول عملیه را بررسى کرده است.
خاتمه، حاوى مباحث تعادل و تراجیح است.
جلسات درس محقق نایینى از پربارترین و ارزش‌مندترین درس‌هاى حوزه علمیّه نجف بوده است. این جلسات، از سطحى عالى برخوردار بوده و طلاب مبتدى و حتى متوسط نمى‌توانستند از آن بهره ببرند و فقط علماى برجسته حوزه علمیّه نجف از افادات سنگین و پرمحتواى ایشان بهره‌مند مى‌گشتند.
نسخه‌شناسى
جلد اول کتاب أجود التقریرات، نخستین بار در لبنان و در شهر صیدا، در سال ۱۳۴۸ق، به چاپ رسیده و دومین بار همراه تعلیقات مؤلف، در سال ۱۳۶۷ق، در ایران به چاپ رسیده است.
جلد دوم نیز در سال ۱۳۵۴ق، در صیدا به چاپ رسید و سپس در ایران از روى آن افست شد.
این کتاب، در سال ۱۴۱۹ق، توسط مؤسّسه صاحب الأمر(عج) تحقیق شده و به چاپ رسیده است.
