علیرغم پیروی انقلاب اسلامی و تغییر رویکرد حاکمیت به حوزه علمیه، مشکل معیشت طلاب همچنان پابرجاست و فعالیت‌های صورت گرفته در مرکز امور طلاب، انتظارات علما و مراجع را برآورده نساخته است. َ
به گزارش شبکه اجتهاد، مشکل معیشت طلاب، از مشکلات قدیمی در حوزه علمیه است و در دوره‌های مختلف تاریخ حوزه، طلاب علوم دینی با مشکلات اقتصادی و فقر، دست به گریبان بوده‌اند اما پس از پیروی انقلاب اسلامی و با تغییر رویکرد حاکمیت به حوزه علمیه، مشکل معیشت طلاب همچنان پابرجاست و چه‌بسا در برخی ابعاد، و به استناد برخی نشانه‌ها همچون افزایش آمار طلاب شاغل، ابعاد پیچیده‌تری پیدا کرده است.
عملکرد ضعیف معاونت امور طلاب و دانش آموختگان
با تشکیل معاونت امور طلاب و دانش آموختگان در مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه و پیرو مصوبه شماره ۶۵۴ شورای عالی که وظایف این معاونت را تشریح و بویژه بر توسعه امور خدماتی و معیشتی به طلاب، اساتید، دانش‌آموختگان و فضلای حوزه علمیه تاکید کرده است، انتظار می‌رفت که این مشکلات به حداقل رسیده باشد، اما گویا فعالیت‌های صورت گرفته در خصوص معیشت طلاب در این معاونت که اکنون به یک مرکز تبدیل شده است و فعالیت‌های حجت‌الاسلام والمسلمین ملکدار که سال‌هاست مسوولیت این معاونت و مرکز را برعهده داشته، انتظارات علما و مراجع و حتی آیت‌الله سید احمد خاتمی که از بستگان ایشان است را برآورده نکرده و جالب آنکه اعتراض به این وضعیت به دیدار حوزویان با رهبر معظم انقلاب در ماه رمضان سال جاری هم کشیده شد.
معیشت عمده طلاب با مشکلات فراوان همراه است
آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی در دیدار روزهای اخیر با مسئولان مرکز خدمات حوزه علمیه قم با بیان اینکه همه بشر و همه مکلفین یک سری مسئولیت‌های عام در جامعه دارند، اما طلبه علاوه بر این مسئولیت‌های عام یک سری مسئولیت خاص هم بر عهده دارد گفت: معیشت عمده طلاب و محصلین با مشکلات فراوان همراه است.
تاکید آیت‌الله مکارم شیرازی بر رفع مشکلات معیشتی طلاب
آیت‌الله مکارم شیرازی در دیدار هیأت رئیسه مجمع نمایندگان طلاب و فضلا با بیان اینکه مشکلات طلاب به سه دسته تقسیم می‌شود و یکی از آنان معیشت طلاب است گفت: تا جایی که توان هست باید برای رفع مشکلات معیشتی اقدام شود؛ بنابراین نمایندگان طلاب می‌توانند گره گشایی مختلفی داشته باشند.
معیشت سخت طلاب، آنها را واقعا آزار می‌دهد
آیت‌الله مصباح یزدی در دیدار حجت‌الاسلام محمدیان، مسئول ارتباطات حوزوی دفتر رهبری در ماه‌های اخیر با اشاره به کمبودهای معیشتی طلاب تصریح کرد: معیشت سخت طلاب، آنها را واقعا آزار می‌دهد.
درست نیست برای همه اقشار فکری شود جز روحانیت!
آیت‌الله علوی گرگانی هم که بارها نسبت به این وضعیت انتقاد داشته در دیدار اخیر با رییس مرکز خدمات هم با انتقاد از شهریه‌های بسیار اندک روحانیون تصریح کرد: شهریه‌های روحانیون بسیار اندک است و زندگی امروز را تأمین نمی‌کند و طلبه‌ها در تأمین زندگی خود با مشکلات بسیاری رو به رو هستند.
وی گفت: طلاب و روحانیون یکی از اقشار مفید و مؤثر در جامعه و یکی از پایه‌های انقلاب و نظام بوده‌اند و درست نیست که در این شرایط سخت اقتصادی برای همه اقشار فکری شود جز روحانیت.
طلاب می‌سازند و می‌سوزند و دم نمی‌زنند
حجت‌الاسلام و المسلمین محمد محمدی گلپایگانی رئیس دفتر مقام معظم رهبری، در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه بندرعباس در تیرماه سال جاری با اشاره به وضعیت روحانیون ابراز داشت: تعداد طلاب حوزه علمیه قم بالغ بر ۸۰ هزار نفر است و خرج کثیر این افراد بر عهده مقام معظم رهبری است و حداکثر دریافتی یک طلبه معیل درس خارج خوان چیزی در حدود ۷۰۰ هزار تومان است که با این گرانی‌ها می‌سازند و می‌سوزند و دم نمی‌زنند.
ضرورت توجه ویژه حوزه‌های علمیه به معیشت طلاب
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدعلی آل‌هاشم نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی نیز در روزهای اخیر و در مراسمی، وضعیت ضعیف معیشت طلاب را یادآور شد و گفت: این موضوع نیازمند توجه ویژه حوزه‌های علمیه است تا طلاب خوبی را در استان تربیت کنیم و امیدوارم خبرهای خوشی در این زمینه اعلام شود.
متولیان تامین معیشت طلاب فعالیت خود را گسترش دهند
آیت‌الله سیداحمد علم‌الهدی نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی در همایش بزرگداشت عالم واقف مرحوم میرزا ابوصالح رضوی (نواب) با تاکید اینکه امروز در حوزه مسئله معیشت طلاب حرف اول را می‌زند، اظهار کرد: اقتصاد در بعضی جریان‌ها نقش اول را دارد و امروز مسئله تامین زندگی طلاب امر مهمی است و همه کسانی که در این زمینه دستی در آتش داشته و متولی تامین معیشت طلاب هستند فعالیت خود را گسترش دهند و سعی خود را در این زمینه انجام دهند چراکه سطح معیشتی طلاب باید توسعه یاید.
بالاترین شهریه زیر خط فقر است
آیت‌الله سید احمد خاتمی در خطبه‌های نماز جمعه بهمن ماه ۹۶ می‌گوید: میانگین شهریه یک طلبه ما بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان است و حتی شهریه‌ای که رهبر انقلاب می‌دهند و بالاترین شهریه است و بالاترین شهریه‌ای که یک عالم ۲۰ سال درس خوانده می‌گیرد، زیر خط فقر است. طلبه‌ها هم شهروند این کشور هستند و باید مثل بقیه بیمه باشند؛ شورای عالی حوزه، استقبال می‌کند که برای بیمه طلاب استقلال داشته باشد، اما الان پولش نیست، وگرنه آرزوی همه علما و شورای عالی حوزه، استقلال مالی حوزه‌هاست.
آسیب‌پذیرترین قشر از نظر حقوق دریافتی، روحانیت است
حجت‌الاسلام محمودرضا جمشیدی عضو جامعه مدرسین در دیدار با اعضای گروه علوم اسلامی انجمن اندیشه و قلم با بیان این که هم مراجع و هم رهبر معظم انقلاب معتقدند که پول دولت نباید به هیچ عنوان صرف معیشت طلاب شود، تصریح کرد: لذا واقعا طلاب در معیشت دچار مشکل هستند. معیشت یعنی شهریه و حقوق طلبه‌ها. آسیب‌پذیرترین قشر از نظر حقوق دریافتی، روحانیت است.
غفلت‌ها در حوزه ناشی از وضعیت نامناسب اقتصادی طلاب
حجت‌الاسلام والمسلمین نظری شاهرودی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در گفت وگویی تصریح کرد: بسیاری از مشکلات و غفلت‌هایی که در حوزه وجود دارد ناشی از وضعیت نامناسب اقتصادی طلاب است، طلاب و روحانیان حقیقتا در تنگنای معیشتی زندگی می‌کنند و همین مسأله مشکلاتی را برای آنها به وجود آورده است. مدیران و مسؤولان حوزه باید فکری برای معیشت طلاب بکنند، گفت: طلاب حوزه علمیه غالبا غیر شاغل و بیشتر مشغول تحصیل هستند ولی وضعیت خوبی ندارند، به همین جهت در روزگار فعلی این نهاد آسیب پذیری بیشتری نسبت به قبل پیدا کرده است.
وضع اقتصادی طلاب موجب کندی پیشرفت علمی طلبه است
حجت‌الاسلام والمسلمین رضوی مهر نایب رییس مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه هم در گفت وگویی اظهارداشت: امروز وضع اقتصادی طلاب به شدت دچار مشکل شده است، باید نهادهای عالی حوزوه با تشکیل کارگروه‌هایی به عنوان حمایت از طلاب وارد میدان شوند و اجازه ندهند رخنه فکری این معضل موجب کندی پیشرفت علمی طلبه‌ای شود که با یک دنیا امید پا در این میدان و صحنه جهاد در راه خدا گذاشته است.
عدم حفظ استعداد برتری به دلیل معیشت
حجت‌الاسلام والمسلمین عماد رییس مرکز امور نخبگان و استعدادهای برتر حوزه‌های علمیه بر ضرورت رسیدگی به امور معیشتی طلاب به ویژه نخبگان و استعدادهای برتر تأکید و عنوان کرد: متأسفانه ۱۰ درصد از استعدادهای برتر شناخته شده در مراحل آینده نتوانسته‌‌اند استعداد برتری خود را به دلایلی همچون معیشت و ضعف نظام هدایت علمی حفظ کنند.
خبر خوب آیت‌الله اعرافی و انتظار تغییرات در مرکز امور طلاب
آیت‌الله اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه کشور در آیین آغاز سال تحصیلی جدید طلاب حوزه علمیه آذربایجان شرقی اما از خبر خوب برای معیشت اساتید سخن گفته است.
وی با اشاره به معیشت طلاب و اساتید حوزه‌های علمیه تصریح کرد: با جلساتی که با دفتر مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید صورت گرفت، در گام نخست مقرر گردید کمک شهریه طلبگی هر دو ماه یکبار با توجه به سطح تدریس برای اساتید واریز گردد. در مرحله بعد این کمک شهریه قرار است برای اساتید حوزه‌های علمیه خواهران و ان شاءالله برای طلاب اقداماتی صورت گیرد.
اگر چه مدیر حوزه‌های علمیه کشور شخصاَ همواره از وضعیت معیشت طلاب انتقاد داشته است اما باید دید که با توجه به انتقادات گسترده مراجع و علما و اساتید از وضعیت معیشتی طلاب، دست به تغییر مدیریت مرکز امور طلاب و دانش آموختگان و برنامه‌های فعالیتی آن خواهد زد یا خیر. خبرگزاری آریا
