از نظر عقلی، می‌بینیم که بدحجابی منجر به مشکلات و ضررهایی مثل بلوغ زودرس جوانان، طلاق خانواده‌ها و… می‌شود. یقیناً در جامعه‌ای که در آن مسئله عفت و حیا رعایت نشود، افراد نسبت به خانواده خود اکتفا نمی‌کنند و طلاق‌ها زیاد خواهد شد. لذا افراد در جامعه به‌جای این‌که به دنبال کار و پیشرفت و رشد علم و دانش باشند، جامعه صحنه هوس‌بازی و هوسرانی را پیدا می‌کند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: بدحجابی و یا بی‌حجابی عبارت است از هرگونه رفتار عملی است که در مقابل نامحرم انجام شود و سبب جلب‌توجه او به ویژگی‌های زنانگی زن شود، مانند آرایش کردن، استفاده از صدای نازک و سخنان تحریک‌کننده، به کار بردن بوی خوش، نشان دادن زینت‌های بدن، استفاده از رنگ‌های جذاب در لباس و پوشیدن لباس‌های نامناسب، ژست‌ها و حرکات بدنی تحریک‌کننده و به نمایش‌ گذاشتن موها. امروزه شاهد آن هستیم که با رواج بی‌حجابی، هویت و شخصیت انسانی زن به فراموشی سپرده شده است. عوامل محرک بی‌حجابی یکی پس از دیگری خودنمایی می‌کنند، گرایش مفرط به انواع لباس‌های تنگ و زننده، آرایش و زینت و… گروهی را آن‌قدر گرفتار خودساخته که ارزش انسانی خود را فراموش کرده‌اند. برخی با بیان این‌که دل باید پاک باشد بهانه‌ای یافته‌اند برای فرار جاهلانه از این مصونیت و آویختن به شاخه‌ی «لاقیدی». به‌ مناسبت سالروز کشف حجاب، گفتگویی با حجت‌الاسلام‌ دکتر احمدعلی قانع، عضو هیئت علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) داشتیم که از نگاه شما می‌گذرد.

اجتهاد: آیا در زمان حکومت معصومین، گزارشی از لزوم اجبار بر حجاب در دسترس هست؟

قانع: ائمه اطهار به حدی در دوران‌های خفقان‌آوری بوده‌اند که احادیث آن بزرگواران به دست ما نرسیده است. از حضرت علی علیه‌السلام که سال‌ها نزد پیامبر بودند فرمایشات چندانی به دست ما نرسیده است. یا از امام مجتبی و امام حسین احادیث چندانی نداریم درحالی‌که ایشان چندین سال بعد از شهادت امام مجتبی حضور داشتند. همین‌طور امام سجاد. فقط امام باقر و صادق علیهم‌السلام هستند که احادیث آن‌ها به خوبی به دست ما رسیده است.

با توجه به تاریخی که برای معصومین رقم خورد و خفقان‌هایی که وجود داشت و دشمنی‌هایی که از طرف حکومت‌های جور علیه آن‌ها روا داشته می‌شد، قسمتی از احادیث پیامبر هم از بین رفت یا قسمتی از آن به اسم پیامبر جعل شد؛ بنابراین نمی‌توان گفت الآن چون گزارش صریحی نداریم پس معصومین در این مسئله یا سکوت کرده‌اند یا به آن اهمیتی نمی‌دادند.

اجتهاد: آیا امامان علیه‌السلام، در رابطه با اجباری بودن حجاب، توصیه‌ای داشته‌اند؟

قانع: توصیه در این خصوص داشته‌اند؛ اما زمانی می‌توانند بگویند حجاب اجباری است که قدرت را در اختیار داشته باشند و چون قدرت نداشته‌اند نمی‌توان گفت آن‌ها آن را بیان کرده‌اند. حقیقت آن است که در آیات و روایات وجوب حجاب یعنی اجباری بودن آن بسیار روشن تبیین شده است. قران کریم می‌فرماید: «قل للمومنات یغضضن فروجهن…» ای پیامبر به زنان مسلمان بگو چشمان خود را فرو ببندند «ولا یبدین زینتهن» و زینت خود را آشکار نکنند. مو و بدن زن، زینت اوست. وقتی قرآن کریم در این مسئله کلام آخر را بیان کرده دیگر نیاز نیست حتماً دنبال روایت بگردیم. ضمن آن‌که در کتاب وسائل الشیعه روایاتی در این زمینه وجود دارد که زن باید در این زمینه خود را بپوشاند. اگر روایتی است که امام صادق نسبت به زنان اهل کتاب می‌فرماید که «لا بأس فی النظر إلی اهل الذمه»، در ادامه می‌فرماید که این‌ها هرچه بهشان گفته می‌شود گوش نمی‌کنند و حکومت هم‌ دست ما نیست که بتوانیم آن‌ها را مجبور کنیم. لذا حضرت می‌فرماید اگر قدرت داشتیم نهی می‌کردیم و پای نهی خود هم می‌ایستادیم. کما این‌که بسیاری از مشکلات دیگر هم در زمان ائمه وجود داشته ولی قدرت آن‌ها نمی‌رسیده است. اگر کسی بگوید درزمان کنونی باید فلان منکر انجام شود و بگوید چون در زمان حکومت اسلامی است اشکال ندارد و منکر محسوب نمی‌شود، صحیح نبوده و این‌گونه نمی‌شود نتیجه گرفت.

اجتهاد: آیا آثاری اجتماعی بی‌حجابی که در زمان حاضر شمرده می‌شود، در زمان اهل‌بیت وجود نداشته‌اند؟ اگر این‌چنین است پس چرا ایشان در رابطه با اجباری بودنِ آن نکته‌ای نگفته‌اند؟

قانع: آثار اجتماعی بی‌حجابی بسیار ناشایست است. هم در زمان ائمه و هم در زمان کنونی آثار خوبی نداشته و ندارد. چون قرآن بر این مسئله تأکید کرده است و لزومی ندارد ائمه نیز وارد آن شوند؛ اما روایات مختلفی که در کتاب وسائل الشیعه در باب عفت و حیا بیان شده است در این ارتباط است و می‌توان اجباری بودن آن را نتیجه گرفت.

اجتهاد: ملاک گناه صغیره و کبیره چیست؟ آیا بدحجابی یا بی‌حجابی، در زمره کبایر به شمار می آید یا صغایر؟

قانع: گناه کبیره به گناهی گفته می‌شود که خدا وعده عذاب داده باشد یا از نظر عقل آن گناه، بزرگ‌تر از گناهی باشد که به‌عنوان کبیره معرفی شده یا در قران کریم یا در روایات برای آن وعده عذاب قرار داده شده است.

گناه بدحجابی با توجه به این‌که آثار و تبعات شومی در جامعه دارد یقیناً گناه کبیره محسوب می‌شود. هم‌چنین اصرار بر صغائر هم کبیره محسوب می‌شود. خانمی که یک لحظه زیبایی بدن خود را به دیگران نشان می‌دهد یک صغیره انجام می‌دهد و لحظه بعد صغیره بعدی را مرتکب می‌شود و اگر اصرار بر آن کند، اصرار برصغیره محسوب می‌شود.

به‌علاوه این‌که از نظر عقلی، گناه بی‌حجابی را می‌بینیم که منجر به مشکلات و ضررهایی مثل بلوغ زودرس جوانان، طلاق خانواده‌ها و… می‌شود. یقیناً جامعه‌ای که در آن مسئله عفت و حیا رعایت نشود افراد نسبت به خانواده خود اکتفا نمی‌کنند و طلاق‌ها زیاد خواهد شد. لذا افراد در جامعه به‌جای این‌که به دنبال کار و پیشرفت و رشد علم و دانش باشند، جامعه صحنه هوس بازی و هوس رانی را پیدا می‌کند.

ما این مسئله را در کشورهای غیر اسلامی هم مشاهده می‌کنیم. مثلاً در دانشگاه‌های دنیا مسئولین آن به مسئله عفت و آرایش نکردن تأکید می‌کنند و جواب عقلی که برای این کار خود می‌دهند این است که کسی که دانشگاه آمده باید درس بخواند و هوس بازی نداشته باشد. عین این مسئله در جامعه ما هم باید نمود داشته باشد. یک خانم برای شوهر خود در خانه خود باید هوس رانی و تحریک داشته باشد نه در جامعه. لذا بدحجابی به سه دلیل در زمره گناهان کبیره به شمار می‌رود: دلیل اول این‌که چون بدحجابی ادامه پیدا می‌کند کانه اصرار بر صغیره است. دوم به خاطر آثار و تبعات شومی که دارد یقیناً کبیره است و عقل آن را تصدیق می‌کند. سوم این‌که روایات متعددی مبنی بر نهی بر بدحجابی وجود دارد. به‌علاوه این‌که بسیاری از روایات به دست ما نرسیده اما مقداری که رسیده است، نشان‌دهنده مسئله به‌طور کامل هست.