امام رضا(ع) برای حفظ اسلام و ردّ هرگونه شبهه و شکّ، مجاهدت‌های فراوانی فرمودند و شخصاً با دانشمندان بزرگِ ادیانِ مختلف، مباحثه کرده و آن‌ها را مُجاب کردند که صورت آن جلسات مباحثه و مناظره، در کتب تاریخ و حدیث، ثبت و ضبط گردیده است. کار شما در معرّفی این سیره، کار بسیار بزرگی است و امیدواریم به نحو احسن بتوانید این سیره را معرّفی نمایید.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، به‌مناسبت برگزاری «همایش بین‌المللی امام رضا(ع) و گفتگوی ادیان» اعضای شورای علمی و برنامه‌ریزی این همایش برای کسب ارشاد و ارائه طریق با برخی از علما و مراجع معظم تقلید در شهر قم و مشهد دیدار کردند. آیت‌الله محمدهادی عبدخدایی، حجت‌الاسلام حجت گنابادی‌نژاد، حجت‌الاسلام دکتر عبدالکریم بی‌آزار شیرازی، حجت‌الاسلام دکتر محمدمهدی تسخیری، حجت‌الاسلام سیدحامد علم‌الهدی، حجت‌الاسلام سیدمحمود مرویان حسینی، حجت‌الاسلام سیدحمید علوی آزیز، دکتر محمود واعظی و دیگر اعضای شورای علمی و برنامه‌ریزی همایش در این دیدارها حضور داشتند و گزارشی از نحوه برگزاری و محتوای همایش ارائه دادند. در ادامه مهم‌ترین توصیه‌های مراجع و علما به همایش «امام رضا(ع) و گفتگوی ادیان» را می‌خوانید.
سیره و روش امام رضا(ع) در گفتگو با علمای ادیان به نحو احسن معرّفی شود
آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی: بنده بسیار خوشحال شدم و افتخار می‌کنم که در خدمت شما هستم. کار شما، کار بزرگی است که ان‌شاءالله مورد توجّه حضرت صاحب‌الزمان عجل الله تعالی فرجه الشریف قرار دارد.
برگزاری چنین همایش‌هایی در معرّفی سیره اهل‌بیت علیهم‌السلام بسیار مؤثر است، اگر چه ائمه طاهرین علیهم‌السلام نور واحدند، لیکن هر کدام از آن بزرگواران، در عصر خودشان، ظهور خاصی داشتند. در زمان حضرت علی بن موسی‌الرضا علیهماالسلام، ظهور علمی ایشان فوق‌العاده بود. آن حضرت، برای حفظ اسلام و ردّ هرگونه شبهه و شکّ، مجاهدت‌های فراوانی فرمودند و شخصاً با دانشمندان بزرگِ ادیانِ مختلف، مباحثه کرده و آن‌ها را مُجاب کردند که صورت آن جلسات مباحثه و مناظره، در کتب تاریخ و حدیث، ثبت و ضبط گردیده است. کار شما در معرّفی این سیره، کار بسیار بزرگی است که امیدوارم به نحو احسن بتوانید این سیره را معرّفی نمایید.
اجرای مقاصد اسلامی هدف نهایی همگان است، مسئله این است که اسلام، ان‌شاءالله قوّت پیدا بکند و مطرح شود تا همه دنیا، از اسلام، از قرآن مجید و از روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام بهره‌مند شوند و این کارها به آنجا منتهی شود که موجبات هدایت همگان فراهم گردد.
ای‌کاش بنده هم با شما و در خدمت شما بودم و می‌توانستم در این کار بزرگی که انجام می‌دهید سهیم باشم. ان‌شاءالله روزبه‌روز بتوانید در راهی که انتخاب کرده‌اید موفق‌تر باشید.
مناظرات امام رضا(ع) به بهترین شکل احیا شود
آیت‌الله حسین وحید خراسانی: این کار شما بسیار مورد تائید و تقدیر و باعث احیای امر عالم آل محمد(ع) است. این قضیه مناظرات امام هشتم(ع) غوغایی است بزرگ. ان‌شاءالله به احسن وجه این بخش از سیره امام هشتم(ع) را احیا کنید و به این امر اهمیت بدهید.
در روایات است که اگر کسی هزار سال عمر کند و هر سال به حج برود و تمام این هزار حج مقبول باشد معادل یک مرتبه زیارت حضرت علی ابن موسی‌الرضا(ع) است.
ان‌شاءالله که اسم همه دست‌اندرکاران و مسئولین این همایش ارزشمند در دفتر امام هشتم(ع) ثبت و ضبط شود. بی‌شک شما نیز اثرات این اقدام را در زندگی خواهید دید. چرا که همه شما عزیزان مورد لطف عنایت حضرت هستید.
این‌گونه همایشها با دعوت از اندیشمندان و نخبگان اسلامی و دیگر ادیان استمرار پیدا کند
آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی: آستان قدس رضوی برکات فراوانی دارد، در اوایل انقلاب اسلامی که مرحوم آیت‌الله طبسی کنگره‌ای جهانی در تبیین شخصیت حضرت امام رضا(ع) برگزار کردند، ما موضوع مناظرات امام رضا(ع) را تبیین کردیم.
مناظرات حضرت امام رضا(ع) بسیار جالب و دقیق است، ادبیات بکار رفته در مناظرت حضرت در عین حال که مسالمت‌آمیز است اما با این وجود استدلال‌‌ها قوی، منطقی و جامع است.
یکی از دلائلی که سبب شد حضرت موضوع ولایتعهدی را بپذیرند همین مساله بود؛ چراکه آن زمان رسانه‌ای در کار نبود و حضرت با پذیرش ولایتعهدی حقانیت اسلام و اهل‌بیت(ع) را در برابر رؤسای مذاهب دیگر ثابت کردند و از طریق دربار مأمون منتشر شد.
برگزاری همایش امام رضا(ع) و گفتگوی ادیان اقدامی ارزنده در جهت اثبات حقانیت اهل‌بیت(ع) ارزیابی است و سزاوار است این‌گونه همایشها با دعوت از اندیشمندان و نخبگان اسلامی و دیگر ادیان ادامه پیدا کند.
امروز دشمنان ما اسلام‌ستیزی و شیعه ستیزی را در دستور کار خود قرار داده‌اند، برای مقابله با این تبلیغات منفی راه این است که ادیان توحیدی دست‌به‌دست هم دهند و در مقابل ظلم، ستم‌‌ها و بی‌عدالتی‌ها بایستند.
«لَا یَنْهَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَلَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیَارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ» پیام این آیه در شرایط کنونی بسیار قوی است و با تمام ادیانی که از در مسالمت‌آمیز وارد می‌شوند می‌توان زندگی مسالمت‌آمیز داشت.
روزبه‌روز اسلام و مکتب اهل‌بیت(ع) در دنیا در حال پیشرفت است، امروز مردم دنیا از مادی‌گری خسته شده‌اند و پناهگاهی بهتر از اسلام و مذهب اهل‌بیت(ع) نمی‌یابند؛ باید با برنامه‌ریزی مناسب جلوی اسلام‌ستیزی و شیعه ستیزی را با این قبیل برنامه‌‌ها بگیریم.
در پایان به شما به مدیران محترم و دست‌اندرکاران برگزاری این همایش پیشنهاد می‌کنم عصاره و چکیده همایش را به زبان‌‌های مختلف و در فضای مجازی منتشر کنید تا مردم دنیا بیش‌ازپیش در جریان حقانیت مکتب اهل‌بیت(ع) قرار گیرند. از صمیم دل دعا می‌کنم این برنامه را اجرا کنید. نتایج آن را به زبان‌‌های مختلف منتشر کنید که بتوانیم دشمن را خلع سلاح کنیم.
لزوم تشکیل پایگاهی دائمی در مشهد برای مناظره با مخالفین و جریانهای معاند
آیت‌الله حسین نوری همدانی: مناظره یکی از راه‌‌های اثبات برتری‌‌های اسلام است، با گفت‌وگوها و مناظرات بین ادیان باید حقانیت اسلام را به جهان تبیین کرد. مناظره در اسلام از راه‌‌های برخورد با اشخاصی است که مزایای اسلام را قبول ندارند. جریان خطبه فدکیه فاطمه الزهرا(س) سراسر مناظره است. در تاریخ که نگاه کنیم مناظره، مساله‌ای فقهی، تاریخی و روایی و بسیار هم غنی و قوی است چرا که از ابتدای تاریخ وجود داشته است.
شایسته است در جوار مقدس امام هشتم(ع) چنین جریانی همیشه و به‌صورت دائمی وجود داشته باشد. در مشهد می‌توان پایگاهی دائمی برای مناظره با مخالفین و جریانهای معاند و پاسخگویی به آن‌ها تشکیل داد. مشهد محل ظهور علما و عناصر شیعی بزرگی است که در مناظره استاد بوده‌اند.
مخالفان اسلام و شیعه به‌ویژه آل سعود و غرب مراکز متعددی دارند و برنامه‌ریزی می‌کنند تا اسلام ناب را بکوبند و ثمرات انقلاب اسلامی را زیر سؤال می‌برند، باید در برابر این هجمه‌‌ها مجهز باشیم و برتری‌‌های اسلام و انقلاب را تبیین کنیم. علمای شیعه باید مرزبانان عقاید جامعه باشند، نباید اجازه دهیم که سم‌پاشی‌های دشمنان علیه اسلام ناب افکار جامعه را تحت تأثیر قرار دهد.
می‌توان در قالب مناظره‌‌هایی حقانیت و برتری اسلام ناب را به رخ همگان کشید، اسلام در موضوعات گوناگون قوی و غنی است و باید این قوت را برای همگان تبیین کرد.
وقتی دشمن از راه هجمه نظامی نتوانست به اهداف خود برسد بر زمینه‌‌های فکری و فرهنگی متمرکز شده است که باید مراقبت کنیم. نظام اسلامی به عنایات الهی به وجود آمده و وظیفه داریم در همه عرصه‌‌ها از این نظام حمایت و در برابر خواسته‌‌های شوم دشمنان ایستادگی کنیم.
اینکه آستان قدس برای برگزاری این همایش همت کرده است جای تقدیر دارد و قطعاً بارگاه ثامن‌الحجج(ع) بهترین و شایسته‌ترین برای این کار است.
ما ایرانی‌‌ها خود را «ابناء الرضا(ع)» بدانیم
آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی: اجرای این برنامه بسیار عالی و قابل تقدیر از هر جهت است و ان‌شاءالله به احسن وجه پیش برده و برگزار شود.
اینکه قران می‌فرماید «وَ کُلَّ شَیْ‌ءٍ أَحْصَیْناهُ فِی إِمامٍ مُبِینٍ» آنچه هست در محضر امام قرار می‌دهیم، یعنی امام جامعیت دارد و همه چیز خدمت ایشان است.
نجفی‌‌ها خود را «ابناء العلی(ع)» یعنی فرزندان امام علی(ع) می‌دانند و کربلایی‌‌ها هم خود را «ابناء الحسین(ع)» یعنی فرزندان حسین(ع) می‌خوانند. ما ایرانی‌‌ها هم به‌جاست که خود را «ابناءالرضا(ع)» بدانیم.
باید در مناظرات از ائمه درس بگیریم. ایشان مراقبت می‌کردند که در مباحثات به کسی توهین و جسارت نشود و کاملاً مؤدبانه رفتار می‌کردند.
همه ادیان را به گرایش ذات حق متوجه کنیم/ امام رضا(ع) را به‌عنوان محور اخلاق به جهان بشناسانیم
آیت‌الله مصطفی اشرفی شاهرودی: باید در برپایی این همایش بین‌المللی به دو مسئله مهم توجه کنیم، اولاً باید توجه داشت هدف این است که همه ادیان را به گرایش به ذات حق متوجه کنیم؛ و ثانیاً امام رضا(ع) را به‌عنوان محور اخلاق به جهان بشناسانیم.
دشمنان داعش و طالبان را ساخته‌اند که اسلام را مشبه کنند و جنگ شیعه و سنی راه بیاندازند. با کمال تأسف همین مذهب وهابیت عاملی قوی برای اهداف آمریکا در مسیر سرکوب اسلام، شیعه و ایران شده است.
مسلم است که انقلاب اسلامی شعاع بزرگی در عالم ایجاد کرده است. اروپا و آمریکا که روزی ایران را حساب نمی‌کردند بعد از انقلاب با ایرانی مواجه شدند که در تضاد با تفکر آن‌هاست. لذا درصدد برآمده‌اند که با تمام توان این مذهب و تئوری شیعه را از بین ببرند.
بخش مهم مبارزه با شیعه و اصل اسلام به خاطر تفکر امام خمینی(ره) است که با مذاق استکبار جور در نمی‌آید. انقلاب اسلامی تفکری را علیه ظلم و استبداد در جهان به راه انداخته است.
مسئله روشن است که جمع زیادی از بشریت دنبال شناختند و نشانه آن افراد زیادی هستند که وقتی در دانشگاه‌های غرب معارف اهل‌بیت گفته می‌شود از آن استقبال می‌کنند.
بیان معارف اهل‌بیت(ع) در رسانه‌های بین‌المللی مهم است، بنابراین باید این همایش در رسانه‌های عمومی جهان به‌طور گسترده مطرح بشود تا هدف متعالی آن به نتیجه برسد.
همایش امام رضا(ع) و گفتگوی ادیان، دره‌التاج تلاش جمهوری اسلامی در عرصه تقریب
آیت‌الله سید حسن مرتضوی شاهرودی: ما در هر کاری باید حقایق اسلام را بیان کنیم چه عبادی چه سیاسی و چه اعتقادی، ما باید در عرصه تقریب مذاهب عین حقیقت مطالب خودمان را بگوییم.
مشترکات ادیان زیاد است. مشترکات را نگاه کنیم و گفته‌‌هایمان را در کنار این بیان از آیه ۱۰۸ سوره انعام قرار دهیم که می‌فرماید: «شما مؤمنان دشنام به آنان که غیر از خدا را می‌خوانند ندهید تا مبادا آن‌ها از روی دشمنی و جهالت خدا را دشنام دهند.» اهمیت بدهیم که در نوشته‌‌هایمان این آیه نصب العین همه ما باشد.
ضربه‌ای که دشمنان از امام خمینی(ره) خوردند صد برابر محکم‌تر از ضربه میرزای شیرازی در تحریم تنباکو به آنان بود. لذا آن‌ها ما را رها نمی‌کنند. ما باید در این جلسات و کنگره‌ها به آن مقداری که از دست ما ساخته است معارف اسلامی را بیان کنیم.
بیش از ۳ دهه تلاش و گفتگو با اصحاب و علمای ادیان مختلف در همایش «امام رضا(ع) و گفتگوی ادیان» نمود پیدا می‌کند و در واقع این همایش دره‌التاج این تلاش ۳۰ ساله جمهوری اسلامی است.
در تعامل میان فرق و ادیان، شیعه تضعیف نشود
آیت‌الله رجبعلی رضازاده: بنده به شهرهای سنی نشین زیاد سفر کرده‌ام و رابطه زیادی با اهل سنت داشته‌ام و متوجه شدم که رابطه اهل سنت با امام رضا(ع)، رابطه‌ای قلبی و مستحکم است.
سیره عملی امام رضا(ع) و برخورد خوب حضرت با مردم حتی در زمان ولیعهدی، بهترین راه الگوگیری در رفتارها است. امام با مردم مسلمان و غیرمسلمان رابطه داشت و با توجه به سیره عملی ایشان در می‌یابیم، حضرت به تمام مردم چه کافر و غیره احترام می‌گذاشت.
با توجه به مخاطبان پرشمار و نوع برخوردی که حضرت در مجامع عمومی داشتند مردم خیال می‌کردند امام از طبقه مردم عادی و مستضعفین هستند در حالی که ایشان امام امت بودند و همچنین ایشان هیچ‌گاه فرقی میان مردم نمی‌گذاشتند؛ لذا اگر این‌گونه رفتارهای امام رضا(ع) بین مردم نقل و منتشر شود ارادت مردم نسبت به ایشان بیشتر خواهد شد.
در تعامل میان فرق و ادیان باید جوری رفتار شود که شیعه تضعیف نشود، در این مباحث باید اصول و مبانی شیعه حفظ شود.
تلاش کنید اصلی‌ترین مسئله در این همایش «تولید علم» باشد
آیت‌الله سید جعفر سیدان: خدا را شاکر هستم که در جمعی حضور دارم که هدف بسیار مهم و مقصد عالی تقریب مذاهب را پیگیری می‌کند؛ در جهانی که قدرت‌ها با برنامه‌های وسیع درصدد تضعیف تشیع هستند، بزرگ‌ترین برنامه‌های دشمن خلاف واقع نشان دادن عقاید مکتب اهل‌بیت(ع) است.
تلاش کنید اصلی‌ترین مسئله در این همایش و مذاکرات علمی که در آن صورت می‌گیرد، تولید علم باشد. حضور شخصیت‌های مهم دینی جهان در این همایش بسیار مغتنم است و یکی از توفیقات جمهوری اسلامی وجود مراکزی برای برگزاری این‌گونه کنگره‌ها و همایش‌هاست که با هدف گسترش مکتب حق اهل‌بیت(ع) صورت می‌گیرد.
مباحثه با ادیان در زندگی سایر معصومین با این کیفیت که در زندگی امام رضا(ع) وجود داشته، نبوده است؛ احتجاجات امام رضا(ع) خصوصاً در گفت‌وگو با ادیان فوق‌العاده است، اگر در این همایش مقداری یا خلاصه‌ای به این احتجاجات با طبع روان پرداخته شود در معرفی مکتب تشیع مؤثر است.
امام رضا(ع) فرمودند «علوم ما را بیاموزید که اگر آموختید با هرکه مباحثه کنید پیروز هستید». عقلانیت حضرت رضا(ع) در مسائل و مطالبی که فرمودند جلوه دارد؛ ایشان مهم‌ترین مسائل را به همراه استدلال آن می‌آوردند و هرچه گفتند بلافاصله استدلال آن را بیان کردند و منطق ایشان در بیاناتشان مشهود است.
گفتنی است نخستین «همایش بین‌المللی امام رضا(ع) و گفتگوی ادیان» چهارشنبه و پنج‌شنبه، دهم و یازدهم بهمن‌ماه ۱۳۹۷ در تالار قدس کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی با حضور علمای شیعه و شخصیت‌های مطرح ادیانی در مشهد مقدس برگزار شد.
