آیت‌الله فاضل لنکرانی با بیان تفاوت فقه فردی و فقه حکومتی در مسأله حج، گفت: اگر رهبر جامعه اسلامی حج را تضعیف دین بدانند و شخصی به حج برود حج او باطل است و دیگر در اینجا اختلافی مطرح نمی‌شود و همه فقها هم‌نظر هستند.
به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «تعطیلی حج در بستر تاریخ و فقه» به همت پژوهشکده حج و زیارت و مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با حضور پژوهشگران، اساتید، روحانیون و معین‌های کاروان‌های حج و همچنین جمعی از طلاب حوزه علمیه در سالن همایش‌های سازمان حج و زیارت استان قم برگزار شد.
سخنرانان این نشست آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی از اساتید درس خارج حوزه علمیه و حجت‌الاسلام والمسلمین رضا عندلیبی مدیرگروه فقه و حقوق پژوهشکده حج و زیارت بودند و دبیری علمی را نیز حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سعید نجاتی عضو گروه تاریخ و سیره پژوهشکده حج و زیارت برعهده داشت.
حجت‌الاسلام عندلیبی در ابتدای این نشست با اشاره به سخن رهبر معظم انقلاب در مورد آل سعود، اظهار داشت: آل سعود به حق شجره خبیثه ملعونه است که به نا حق خود را خادم الحرمین نامیده است در حالی که صفت درست در مورد اینها خائن الحرمین است.
صفحات تاریک حکومت آل سعود
دبیر علمی نشست افزود: این طایفه خبیث از موقع تأسیس تا به امروز صفحات تاریخ را سیاه و تاریک کرده است که نمونه‌های آن زیاد است که تخریب قبرستان بقیع، کشتار حجاج در سال ۶۶ و کشتارهای دیگر از جمله آن است و در این اواخر فاجعه منا اتفاق افتاد که عمق سختی این فاجعه آن قدر غم‌بار است که اصلاً قابل توصیف نیست.
وی با بیان اینکه حج در میان عبادات جایگزینی ندارد، ابراز تأسف کرد: در سال گذشته اتفاقاتی افتاد که باعث تعطیلی حج در سال جاری شد؛ اما نمی‌توان از اهمیت حج غافل شد چرا که عبادتی بدون جایگزین است و فقهای بزرگوار نیز وجوب کفایی آن را فتوا داده‌اند.
عندلیبی ادامه داد: در باب تعطیل نشدن حج صاحب وسائل ۱۰ روایت را در همین بیان کرده و بر توجه به فریضه الهی حج تأکید می‌کند؛ اما ممکن است ضرورت‌هایی همچون درگیری‌ها، بیماری‌ها، مسائل سیاسی و یا تشخیص حاکم اسلامی باعث تعطیلی حج شود که بنا داریم در این نشست این موضوع را مورد تحقیق و بررسی قرار دهیم.
حج هیچ‌گاه در طول تاریخ تعطیل نشده است
در ادامه این نشست و پس از زمان‌بندی صحبت توسط کارشناسان، حجت‌الاسلام والمسلمین نجاتی با اشاره به سیر تاریخی تعطیلی حج اظهار داشت: در طول تاریخ هیچ‌گاه حج به طور کامل تعطیل نشده است، حتی زمانی که از تیغ غرامته خون می‌چکید و حجاج را یوم الترویه کنار خانه خدا می‌کشتند و حتی زمانی که بین حجاج بن یوسف و عبدالله بن زبیر درگیری بود و نمی‌گذاشتند سپاهیان بنی زبیر به سمت مشاعر مشرفه بروند، حج به نحو اضطراری برقرار بوده است.
عضو گروه تاریخ و سیره پژوهشکده حج و زیارت افزود: حتی زمانی که کعبه به طور کامل تخریب شد و فقط پارچه‌‌ای دور مکان کعبه زده می‌شد و حتی بیش از ۲۰ سال زمانی که حجرالأسود را می‌دزدند و می‌برند بازهم حج برقرار است و هیچ وقت تعطیل نشده است که خودش اعجازی است از سوی خدا که این آیین را حفظ کرده است؛ اما آنچه مطرح می‌شود این بوده است که در برخی از سال‌ها اقبال عمومی همانند حج هرسال اتفاق نیفتاده است.
وی با بیان اینکه غیر از ساکنین شبه جزیره عرب، شرق و غرب عالم اسلام دو کاروان جدا برای حج داشتند، ابراز داشت: کاروان نخست تا قرن هفتم اهل خراسان بزرگ و عراق بودند که کاروان عراق نام می‌گرفت، امیرالحاج داشت و با یک مراسم رسمی کاروان‌های جدا ازهم به هم رسیده و به سمت مکه می‌رفتند که این اصلی‌ترین کاروان مسیر حج بود.
نجاتی ادامه داد: مسیر دیگری نیز بود که مسلمانان شمال آفریقا از مصر و جده به مکه می‌آمدند که غرب عالم اسلام به شمار می‌رفت و تقریباً نداریم موردی که گفته شود کاروان‌ها در دو طرف سرزمین اسلام به حج نرسیده باشند و محدود برگزار شده باشد.
موارد تعطیلی نسبی حج
وی با بیان اینکه به طور کلی تا قرن نهم حدود ۵۰ تا ۶۰ مورد تعطیلی حج کاروان عراقی را داریم، عنوان کرد: اینها مواردی است که افراد موفق به حج نشدند ولی کاروان غرب اسلام همیشه برقرار بوده است و این موارد تا قرن نهم عوامل متعددی دارد؛ نخست نا امنی راه‌ها بود که طوایف عربی در صحرای نجد و بین عراق و حجاز از جمله بنی عقیل، بنی هلال و بنی خفاجه بودند که کاروان‌های حج را غارت می‌کردند؛ آن‌ها ابتدا صبر می‌کردند تا زوار به کم‌آبی می‌رسیدند وقتی نزدیک چاه آب می‌آمدند این گروه آب‌ها را با گیاه هنزل تلخ می‌کردند و قبل از رسیدن جلوی حجاج را می‌گرفتند و حمله می‌کردند و در تاریخ بیان شده است که این گروه‌ها تا ۸ هزار نفر حجاج را کشتار کردند.
نجاتی با اشاره به دلایل دیگر تعطیلی حج از خشک‌سالی و قحطی آب نام برد و اظهار داشت: تعداد بسیاری از حجاج کاروان عراق که بیابان‌های بزرگ را می‌پیمودند با تشنگی‌های زیاد مواجه می‌شدند و تا ۵ هزار نفر از تشنگی درراه از بین می‌رفتند و آن‌هایی هم که می‌ماندند با حمله قبایل بدوی مکه مواجه می‌شدند.
وی تصریح کرد: یکی از طوایفی که برای سال‌های متعددی حج را محدود کرد طایفه غالی اسماعیلی غرامته بودند که از سال ۳۱۲ تا ۳۱۷ و از ۳۱۸ تا ۳۲۷ حج را محدود کرد و گفتیم همین طایفه حجرالأسود را بردند تا در جای دیگری مطافی درست کنند البته ناکام بودند.
اختلافات و درگیری‌ها مانع رونق حج
عضو گروه تاریخ و سیره پژوهشکده حج و زیارت ابراز داشت: یکی دیگر از علل رکود حج که شاید کمتر از نا امنی راه‌ها نباشد، اختلاف و درگیری‌های داخلی جامعه اسلامی در بغداد بود، چرا که حکومت اسلامی در قرن چهارم تا ششم با ضعف قدرت مرکزی خلافت عباسی مواجه بود و احزاب با خلیفه درگیر می‌شدند و به دلیل کشتار و نا امنی حج پا نمی‌گرفت و کاروان‌ها اعزام نمی‌شد و همچنین قبایل دیگری از جمله سلجوقیان با کشتارهای خود و سرداران ترک عباسی با اقداماتی که کردند باعث شدند تا بغداد امنیتی نداشته باشد و زمینه برای اعزام حجاج فراهم نشود.
وی با اشاره به حوادث طبیعی، خشک‌سالی و گرانی کالا به عنوان یکی دیگر از عوامل محدود کننده حج ابراز داشت: گرانی در مسیر و همچنین در بغداد زیاد شد و قحطی‌های زیادی رخ می‌داد تا جایی که نقل می‌کنند برخی از فقرا بچه‌های خودشان را می‌کشتند و می‌خوردند؛ این رکود اقتصادی باعث می‌شد که کاروان حج راه نیافتد، البته این میزان قحطی هیچ سالی در خود مکه رخ نداده است.
عضو گروه تاریخ و سیره پژوهشکده حج و زیارت افزود: اگر خود انسانها با ظلم و ستم و اختلافات راه حج را مسدود نمی‌کردند، طبیعت آن چنان مانع مهمی به شمار نمی‌رفت نبوده است و یکی دیگر از علل کمرنگ شدن حج در طول تاریخ اختلافات صفویه با دولت عثمانی بود که به ایرانی‌ها اجازه رفتن به حج داده نمی‌شد.
وهابیت مانع بزرگ حج در تاریخ
وی با اشاره به حضور وهابی‌ها در عربستان این گروه بزرگ‌ترین مانع حج برشمرد و اظهار کرد: اینها با حضور خود مانع حج گذاری دیگران می‌شدند و نا امنی‌های زیادی را ایجاد کردند و وهابی‌های امروز کمی بهتر از آن دوران هستند، چراکه در قرن سیزدهم آن‌ها به شدت خشن و بی مدارا بر حجاج بودند، در منا کشتار می‌کردند و به بهانه‌های واهی مردم را به قتل می‌رساندند و سال‌های متعددی حج اتباع عثمانی و مصری را ممنوع اعلام کردند.
نجاتی افزود: نکته دیگری که بیان آن خالی از لطف نیست آن است که در جنگ جهانی اول و دوم که رفتن به حج از لحاظ سیاسی ممنوع بود، حضور تا ۴ هزار حاجی ایرانی در مکه ثبت شده است در حالی که جنایت وهابیت در هتک حرمت به زائران، تخریب قبور ائمه بقیع و گردن زدن حاجی مروه ابوطالب یزدی که قربانی تهمت رایج اتباع مکتب خلافت شد، حج را برای ۴ سال برای ایرانی‌ها تعطیل کرد.
در ادامه این نشست آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی که میهمان ویژه این نشست بود، سخنان خود را آغاز کرد و اظهار داشت: باید برای عموم جامعه مسأله تعطیلی حج و دلیل آن روشن شود چراکه برخی خیال می‌کنند تعطیلی حج با انقلاب اسلامی محقق شد و برخی که به دنبال مخالفت با نظام هستند می‌خواهند این مسائل را دامن بزنند.
تعطیلی حج ۱۶ عنوان فرعی دارد
استاد درس خارج حوزه علمیه با بیان اینکه ما در طول قرون متعدد به صورت مکرر تعطیلی حج را داشته‌ایم، ابراز داشت: عنوان تعطیلی حج کلی است و عناوین مرتبط با آن تا ۱۶ مورد است که پژوهشگر برای وارد شدن به فضای بحث باید آن‌ها را بداند؛ عنوان نخست آن که اصلاً تعطیلی دین، احکام، فروع و اعتقادات در فقه چه جایگاهی دارد؟ دوم وجوب اعزام به حج از ناحیه حاکم اسلامی است که در آن وظایف حاکم روشن‌تر بیان می‌شود و سوم حرمت خالی بودن بیت از مسلمان‌ها است.
وی افزود: اینکه در روایت داریم حضرت علی(ع) تأکید کرد که نباید حج از وجود شما خالی باشد، سؤالی مطرح می‌شود که آیا نفس بودن در بیت در همه ایام و یا خصوص ایام حج موضوعیت دارد؟ عنوان چهارم این است که چه کسانی صلاحیت دارند تا متولی مکه، مسجدالحرام و مشاعر باشند؟
فاضل لنکرانی با اشاره به عناوین دیگر مرتبط با تعطیلی حج تصریح کرد: عنوان پنجم این است که آن‌هایی که الآن متولی بیت‌الله الحرام هستند چه وظایفی دارند؟ ششم آن که اگر حج از طرف حاکم اسلامی تعطیل شد آیا اگر شخصی به حج برود آیا این حج از مجزی است یا خیر؟ که در اینجا تزاحم پیش می‌آید و یکی از فرقه‌های فقه فردی و فقه حکومتی است که در فقه فردی تشخیص دهنده تزاحم خود فرد است ولی در فقه حکومتی تشخیص دهنده حاکم است و هفتم آن که صد عن سیبل الله چه حکمی دارد؟ به عنوان نمونه اگر شخصی راهزنی یا دولتی صد کننده حج شد، گناه کبیره است یا کفر است.
وی ادامه داد: عنوان هشتم این است که اگر صد واقع شد مسلمان‌ها در مقابل این مسأله چه وظایفی دارند؟ امروز عربستان که صد کننده مسلمان‌های ایرانی است، آیا باید سایر کشور‌ها و دولت‌ها نظاره‌گر باشند و یا وظیفه دیگری دارند؛ عنوان نهم که در قرآن و فقه هم توجه شده است این است که مانعین از مساجد نیز همان عنوان صد کننده را دارد و عناوین دیگری نیز در این بحث مطرح است که به همین میزان کفایت می‌کنیم.
حرمت عقلی و نقلی تعطیلی احکام
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در ادامه به تبیین عنوان نخست پرداخت و ابراز داشت: در فقه تعطیلی احکام مطرح شده است و آن را یکی از چیزهایی برشمرده است که عنوان حرمت دارد و حرمت آن عقلی و نقلی است؛ عقل می‌گوید تعطیل شدن احکام حرام است و عملی که منجر به تعطیلی احکام شود نیز حرام است و فخر المحققین نخستین فردی است که این مسأله را مطرح کرده است؛ همچنان که در باب قضاوت گفته شده است اگر مجتهد جامع‌الشرایط قضاوت نکند تعطیلی احکام می‌شود و حرمت دارد و یا اگر مجتهدی با اینکه فرد دیگری نیست، فتوا ندهد به همین ترتیب است که جایز نیست.
وی افزود: مرحوم حکیم در مستمسک وقتی بحث از عدالت می‌شود و این سؤال مطرح می‌شود که برای عدالت آیا مرتبه عالیه از عدالت که تالی تلو معصوم باشد لازم است یا خیر؟ ایشان می‌گوید فرض کنیم فرد عادلی که امام جماعت است غیبتی کرد، حال آیا به مجرد وقوع کبیره فرد از عدالت خارج می‌شود؟ برخی از فقها می‌گویند نه! عدالت از بین نمی‌رود و آنجا اگر آن مسأله را بیان کنیم لازم می‌آید که احکام تعطیل شده و در نظام اسلامی اختلال ایجاد شود که جایز نیست.
آیت‌الله فاضل لنکرانی با بیان اینکه حرمت تعطیلی احکام در قواعد فقه به عنوان قاعده مطرح نشده است، ابراز داشت: ما می‌توانیم در این مسأله تأسیس قاعده کنیم که حرام است و بگوییم یکی از واجبات اقامه دین است که بر هرکسی که متصدی بیان دین و شریعت است اقامه دین واجب است همچنان که مطرح می‌شود که پیامبران اولوالعزم یکی از وظایفشان اقامه دین بوده است و شاید یکی از تفاوت‌های پیامبران اولوالعزم است با دیگران در اقامه به معنای اجرای دین باشد.
وی با بیان اینکه اقامه دین یکی از وظایف حاکم اسلامی است، به عنوان دوم بحث اشاره و خاطرنشان ساخت: اساساً ما روایات عجیبی در مورد حج داریم که به عنوان نمونه اگر حاکم اسلامی متوجه شد عده‌‌ای مسامحه می‌کنند که به حج بروند و یا حتی پول ندارند باید از بیت‌المال آن‌ها را به حج بفرستد که این مسأله از قاعده لزوم اقامه دین استفاده می‌شود که در نماز و زکات هم هست ولی شدت اهتمام در مورد حج وارد شده است.
حجاب مسئله‌ای حکومتی است
استاد درس خارج حوزه علمیه عنوان کرد: اقامه دین واجب است و تعطیلی احکام حرمت عقلی و نقلی دارد؛ در حجاب هم همین موضوع است شخصی نمی‌تواند بگوید من حجاب را رعایت نمی‌کنم چون امری شخصی است، چراکه جامعه را آلوده می‌کند به همین دلیل حکومت چون موظف به اقامه دین است و چون دولت اسلامی باید دین را اجرا کند جدای از وجوب امربه‌معروف و نهی از منکر باید وارد صحنه شد و حتی با اجبار جلوی بی‌حجابی را بگیرد.
وی به عنوان سوم اشاره کرد و یادآور شد: روایتی از امیرمؤمنان رسیده است که فرمودند: «بیت‌الله نباید از شما خالی باشد» حال سؤال می‌شود که آیا حضور پیروان اهل‌بیت موضوعیت دارد و اگر در زمانی از پیروان سایر مذاهب رفته‌اند و شیعه اثناعشری نبودند کفایت نمی‌کند یا اعم است؟ شاید از روایت مورد نخست استفاده شود که باید از پیروان اهل‌بیت در آنجا حضور داشته باشند و عقاب خاصی برای ترک حج این افراد در نظر گرفته شده باشد.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با بیان اینکه برخی از اوقات با اینکه انسان به حج می‌رود ولی حج او صحیح نیست به عنوان چهارم اشاره کرد و خاطرنشان ساخت: فقها هم در فقه فردی و هم در فقه حکومتی این مسأله را مطرح کرده‌اند؛ در فقه فردی سید یزدی در کتاب عروه‌الوثقی بیان می‌کند، حجی که مستلزم ترک واجب و یا ارتکاب محرم باشد صحیح نیست و از حجی واقعی کفایت نمی‌کند.
وی ادامه داد: به عنوان نمونه به عقیده سید اگر رفتن به حج باعث وهن یک روحانی شود و یا زائری می‌داند اگر به حج برود مورد ضرب و شتم قرار می‌گیرد چون حج او مقدمه برای انجام محرم می‌شود، صحیح نیست و اصلاً این شخص مستطیع نیست و از حج کفایت نمی‌کند و راه دومی که در فقه فردی برخی از بزرگان از جمله آیت‌الله بروجردی و امام راحل گفته‌اند این است که باید اهم و مهم را در نظر گرفته و مهم‌تر را ترجیح بدهیم بنابراین اگر آن واجبی که با حج می‌خواهد ترک شود و یا محرمی که می‌خواهد با حج صورت بگیرد، مهم‌تر از اصل حج باشد باید بر حج مقدم شده و در این صورت است که این حج صحیح نیست نه آن که همانند سید به صورت مطلق بیان کنیم.
تفاوت فقه فردی و فقه حکومتی در مسأله حج
فاضل لنکرانی با اشاره به تفاوت فقه فردی و فقه حکومتی در مسأله حج ابراز داشت: همه این موارد مربوط به فقه فردی است و فرد خودش تشخیص می‌دهد که اگر من به حج بروم به من اهانت می‌شود و یا اگر بروم فلان واجب را ترک می‌کنم؛ حال اینکه حج برای او واجب است یا نیست محل اختلاف است و اگر به حج برود برای این فرد خاص شاید مجزی نباشد؛ اما در فقه حکومتی این موضوع تفاوت می‌کند، چراکه اگر حاکم اسلامی اعلام کرد گروهی از مسلمین مصلحت نیست امسال به حج بروند چون حج تقویت دین است ولی حاکم بنابه مصالحی آن را تضعیف دین می‌داند، این شخص اگر حج رفت قطعاً حج او باطل است.
حج بدون اذن حاکم اسلامی باطل است
وی عنوان کرد: وقتی حاکم اسلامی حج را در شرایطی تضعیف دین و مکتب اهل‌بیت(ع) دانست و یا حتی حکومت اسلامی خودمان با همه انتقاداتی که دارد، امروز علمدار دین‌داری در جهان است و این موضوع برای حاکم اسلامی ما نیز جاری است هرچند در سال جاری این اتفاق نیفتاده است و رهبری حج را تعطیل نکردند اما اگر روزی پیش بیاید که ایشان حج را تضعیف دین بدانند و شخصی به حج برود حج او باطل است و دیگر در اینجا اختلافی مطرح نمی‌شود و همه فقها هم‌نظر هستند.
استاد درس خارج حوزه علمیه با اشاره به قاعده الزام در حکومت اسلامی افزود: تبعیت از دستور حاکم اسلامی واجب است، حال اگر من در این کشور حکومت را مشروع می‌دانم و یا حتی مشروع ندانم ولی آن را موجب تقویت دین بدانم در هر دو صورت ملزم به این بحث هستم و برمن جایز نیست که به حج بروم.
وی در پاسخ سؤال یکی از حاضران مبنی بر اینکه شاید حاکم اسلامی اشتباه کند، ابراز کرد: در قضاوت این مسأله مطرح می‌شود که اگر قاضی با توجه به قرائن و شواهد به نفع یکی از دو طرف حکم داد ولی من که نفر سوم هستم مطمئن بودم که قاضی اشتباه حکم داده است باید حکم قاضی را بپذیریم هرچند بدانیم اشتباه است، حال در حکومت اسلامی حاکم اسلامی بالاتر از قاضی است و تبعیت از او واجب است.
حکومت آل سعود بر حرمین شریفین حرام آشکار است
فاضل لنکرانی با اشاره به عنوان بعد مبنی بر اینکه چه کسانی می‌توانند متولی مسجد الحرام بشوند، افزود: خداوند در قرآن کریم در سوره می‌فرماید: «وَمَا لَهُمْ أَلَّا یُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَهُمْ یَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَمَا کَانُوا أَوْلِیَاءَهُ ۚإِنْ أَوْلِیَاؤُهُ إِلَّا الْمُتَّقُونَ وَلَٰکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُونَ»؛ آیه در مورد کسانی که صد از مسجدالحرام می‌کند که خداوند باید آن‌ها را عذاب کند و قرآن تصریح می‌کند اولیاء و صاحبان و متولیان بیت‌الله الحرام باید متقین باشند؛ حال ما فقهای اهل سنت سؤال می‌کنیم حکومتی که این همه کودک و زن را به خاک و خون کشیده است از متقین است و اگر اینها متقین باشند باید همه سران کفر از جمله اسرائیل و آمریکا متقی باشند، بنابراین مشخص است که حکومت آل سعود بر حرمین شریفین حرام است.
وی ادامه داد: خداوند در آیه ۲۵ سوره حج می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَیَصُدُّونَ عَن سَبِیلِ اللَّهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ الَّذِی جَعَلْنَاهُ لِلنَّاسِ سَوَاءً الْعَاکِفُ فِیهِ وَالْبَادِ وَمَن یُرِدْ فِیهِ بِإِلْحَادٍ بِظُلْمٍ نُذِقْهُ مِنْ عَذَابٍ أَلِیمٍ» در این آیه خداوند بیت‌الله الحرام را برای ساکنین حجاز و مسافرانی که به حج می‌آیند مساوی قرار داده است، حال آیا با استفاده از این آیه و با گذاشتن آن کنار آیه قبل می‌توانیم استفاده کنیم که بیت‌الله اصلاً متولی ندارد؟ چرا که به حسب واقعی همه یکسان هستند و عاکف یعنی ساکنان و کسانی که از بیرون می‌آیند مساوی هستند؛ برخی از فقها به همین مسأله معتقد هستند که اصلاً زمین‌های مکه برای همه یکسان است البته مبنی بر نظری که مسجدالحرام کل مکه است و برخی همه گفته‌اند این یکسان بودن مربوط به عبادت خدا است.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) تأکید کرد: شاید بگوییم مکه و بیت‌الله الحرام باید متولی داشته باشد، اما این ولایت عام است و هرکسی که متقی باشد می‌تواند متولی شود، به هر حال حداقل می‌توانیم از این آیه قطع پیدا کنیم که دخالت حکومت عربستان در حرمین شریفین حرام آشکار است و قطع از نظر از اینکه آن‌ها صد کننده هم هستند و یک فقیه چه شیعه باشد چه سنی به خوبی فتوا می‌دهد که تولّی اینها بر خانه خدا حرام است.
حج برای ایران تعطیل نشده بلکه صد شده است
وی با بیان اینکه در قرآن صد عن سبیل الله و راه ندادن مردم به حج از گناهان بسیار بزرگ قلمداد شده است، تأکید کرد: الآن در کشور ما تعطیلی حج واقع نشده بلکه صد و منع واقع شده است؛ حال اگر کسی متولی خانه خدا شد چه به حق و چه به ناحق می‌تواند به میل خود برخی را راه بدهد و برخی را راه ندهد و یا شرایط خاصی بگذارد؟ مسلماً نمی‌تواند این کار را بکند.
فاضل لنکرانی تصریح کرد: یکی از ضروریات حج تأمین امنیت است که عربستان آن را تأمین نکرد و قطعاً ایرانی‌ها اگر به حج می‌رفتند امنیت جانی نداشتند ولی این حکمای مزدور که پول می‌گیرند و حرف می‌زدند، تقصیر را به گردن ایران می‌اندازند؛ حکومتی می‌گوید می‌خواهی به کشور ما بیایی مشکلی نیست بیا ولی ما جانت را تضمین نمی‌کنیم، از هر حقوقدانی سؤال کنید می‌گوید این عمل خودش صد و منع است و حکام سعودی کمی تعقل کنند و آثار صد کننده از حج را در قرآن و روایات نگاه کنند که صد کردن حج یا گناه کبیره به اندازه قتال در ماه حرام و یا حتی بالاتر از آن است.
وی با تصریح بر اینکه این مفتی‌های سعودی از بالادستی‌های خود دستور می‌گیرند، گفت: جنایاتی که اینها در منا مرتکب شده‌اند، با آب زمزم هم قابل تطهیر نیست؛ من تعجب می‌کنم مفتی سعود آل شیخ در خطبه‌های نماز جمعه می‌گوید ایرانی‌ها مسلمان نیستند؛ شاید علامت مسلمان بودن کشتن مردم یمن و بحرین و حجاج در منا است؛ این شمایید که هیچ علامتی از اسلام ندارید و حتی فقه خودتان را نیز قبول ندارید که تمام علمای اربعه گفته‌اند اگر فردی شهادتین بگوید باید احکام اسلام بر او جاری شود هرچند در دل ایمان نداشته باشد.
استاد درس خارج حوزه علمیه با بیان اینکه امسال سعودی‌ها مصداق صد کننده هستند، ابراز داشت: نباید بگوییم حج تعطیل شد چراکه دولت عربستان صد کننده شده است؛ حالا اگر اینها صد کننده شدند مسلمانان دیگر در سایر کشور و دولت‌هایشان وظیفه‌‌ای ندارند یا باید کاری کنند؟ وقتی در فقه این‌قدر روی تعطیل نشدن حج تأکید شده مشخص می‌شود که دولت‌های دیگر باید در برابر این اقدام ضد انسانی سکوت نکنند.
وی در ادامه در پاسخ به سؤال یکی از حاضران مبنی بر اینکه پیامبر کلیدداری کعبه را به بنی شیبه‌‌ای داد که شاید متقی نبودند، افزود: بیت‌الله قبل از اسلام نیز کلیددار داشته است و رسول خدا تأیید کردند که بنی شیبه کلیددار باشد به این دلیل است که کلیدداری غیر از ولایت بر مسجد الحرام است؛ در آیه می‌گوید کسی که سرپرستی و تولیت داشته باشد باید متقی باشد.
صحبت‌های صریح رهبری معظم نسبت به آل سعود
فاضل لنکرانی در پاسخ به سؤال یکی دیگر از حضار نشست مبنی بر اینکه چرا از جانب رهبری معظم برخورد جدی با آل سعود دیده نمی‌شود، گفت: اولاً ایشان در پیام اخیر خودشان حرف‌های جدی و قطعی به آل سعود گفتند چرا که برخورد انواعی دارد به علاوه اینکه این مسأله برای ما تازگی دارد چرا که در کتب فقهی خیلی در مورد صد کننده حج مطلبی بیان نشده است.
وی هنگامی که با سؤال یکی از حاضران مواجه شد که شما از کجا می‌گویید در حج امنیت نیست، اظهار کرد: آل سعود امروز ۸۰ درصد مردم مکه و مدینه را با فکر داعش تربیت کرده است و به عقیده من به هیچ عنوان برای ایران در آن کشور به ویژه امسال اصلاً امنیت نبود همچنان که آن‌ها خودشان این شرط را نپذیرفتند.
گفتنی است، این جلسه علمی پنجمین نشست از سلسله نشست‌های علمی معاونت پژوهشی پژوهشکده حج و زیارت بود که در سازمان حج و زیارت برگزار شد و پنج نشست دیگر به همت همین مرکز از روز شنبه ۲۰ شهریورماه تا ۲۵ شهریورماه در موضوع حج برگزار می‌شود.
شایان‌ذکر است، عناوین نشست‌های دیگر این پژوهشکده به ترتیب «سیره و سنت امام باقر در حج و عمره»، «عرفه در بستر تاریخ و سیره»، «رابطه قضا و قدر با حادثه منا(نقد توجیه کشتار حجاج توسط وهابیت)»، «فاجعه منا از منظر فقه و حقوق» و «مبانی توسعه اماکن مناسک» خواهد بود که به ترتیب از روز شنبه تا چهارشنبه برگزار می‌شود./ رسا
