رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی با بیان اینکه کنفرانس وحدت تشریفاتی نشده است، گفت: وقتی سخن از تقریب در میان است، هدف اصرار بر تغییر مذهب نیست، بلکه هدف شناخت بیشتر یکدیگر و یافتن راه برای وحدت و تعامل بهتر اجتماعی مسلمانان است.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین مختاری، رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی، در گفت‌وگو با ایکنا؛ گفت: در قرآن و سنت و سیره به بحث وحدت و اهمیت و جایگاه آن اشاره شده و وحدت مأموریت الهی و جزء ضروریات است.
وی با بیان اینکه قرآن کریم تشویق زیادی به بحث وحدت داشته است، تصریح کرد: قرآن مسلمین را امت واحده و مؤمنان را اخوه و برادر یکدیگر می‌داند و حتی تأکید بر وحدت بین‌ادیانی هم شده است چه رسد به وحدت مذهبی.
۲۵ سال خانه‌نشینی برای جلوگیری از تفرقه
مختاری با ذکر اینکه در آیاتی از قرآن بر لزوم پرهیز از تفرقه تصریح شده است، اظهار کرد: سیره ائمه معصومین(ع) نشان می‌دهد که به شدت از تفرقه امت اسلامی پرهیز داشتند؛ امام علی(ع) ۲۵ سال خانه‌نشینی را برگزید تا امت اسلامی دچار اختلاف و تفرقه نشود و مابقی ائمه(ع) هم پاسبان اعتقادات تشیع بودند، ولی مصالح امت اسلامی را در نظر می‌گرفتند.
رئیس سابق پژوهشگاه مطالعات تقریبی با اشاره به اینکه بحث تقریب در ساخت تمدن اسلامی نقش محوری دارد، ابراز کرد: مقام معظم رهبری بحث تمدن اسلامی را بر محوریت قوانین قرآن کریم و سیره پیامبر(ص) مطرح فرمودند و وقتی سخن از تمدن اسلامی است، نگاه به قوانین و مشترکات همه مذاهب اسلامی است و عالی‌ترین وسیله برای تقریب، قرآن کریم است. قرآن کریم همه نیازهای دنیوی و اخروی بشر را در نظر گرفته است.
وی گفت: قبول داریم که قرآن محور وحدت می‌تواند باشد، ولی برداشت‌های تفسیری مختلف آن را به عاملی برای تفرقه تبدیل کرده است. همه مصائب جهان اسلام از گذشته تا حال در همین برداشت‌های نادرست و ناصواب از قرآن است.
برداشت بی‌ضابطه از قرآن؛ عامل درگیری
مختاری اضافه کرد: فرقه‌های افراطی که دارای انجماد فکری هستند برداشت‌های غیرمنطبق بر بخش دیگری از آیات قرآن، روایات و عقل را از قرآن کریم دارند که عامل بدبختی جهان اسلام شده است؛ برداشت‌هایی که با عقل و فطرت ناسازگار است؛ این اقلیت زاییده سیاست‌های استکبار جهانی هستند که با روش‌های خرافی سراغ قرآن رفته و برداشت‌های افراطی و ناصواب دارند و احادیث مجعول را هم دستاویز تفکرات خود قرار می‌دهند.
وی افزود: این افراد برداشت‌های نادرست خود را با استفاده از سیطره رسانه‌های غربی به خورد مسلمین می‌دهند و شیعه و سنی را به جان هم می‌اندازند؛ البته این افراد اندک هستند و هم در شیعه و هم در اهل سنت وجود دارند و امروز در عراق، لبنان، بحرین و … شاهد فعالیت آنان و پیامدهای آن هستیم.
مذهب‌گرایی افراطی؛ عامل تفرقه مسلمین
این استاد حوزه و دانشگاه در پاسخ به اینکه برخی تقریب را ناسازگار با حقانیت یک مذهب برمی‌شمارند. لذا در برخی آثار و سیره علما در شیعه و سنی شاهد فدا کردن وحدت اسلامی به نفع حقانیت‌بخشی به یک مذهب هستیم، چه نقدی به این رویکرد دارید؟ ادامه داد: مهم بحث ایمان است؛ هدف از بعثت انبیا ایمان به خدا و یکتاپرستی و توحید بوده است؛ قرآن کریم فرموده است که هدف از بعثت انبیاء، دعوت مردم به توحید و دور کردن آنان از طاغوت است و رسالت پیامبر(ص) هم در همین زمینه بود و همه جهادها و جنگ‌ها و مشقت‌های پیامبر(ص) برای تحقق این مسئله بود.
وی با تأکید بر اینکه با این مذهب و آن مذهب کردن نمی‌توانیم به اهداف عالی برسیم و باید بر وجوه مشترک تمرکز کنیم، بیان کرد: چرا باید مسائل فرعی و ناچیز را بزرگ کنیم تا دشمن از آب گل‌آلود ماهی بگیرد؛ ائمه(ع) هم چنین مجالی را به دشمنان نمی‌دادند و راه رخنه و نفوذ دشمن بر مسیر امت اسلامی را سد می‌کردند.
مفهوم اندیشه تقریب
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی در پاسخ به این سؤال که آیا تمرکز بر مشترکات نافی حقانیت یک مذهب نیست، بیان کرد: الان در دانشگاه مذاهب اسلامی بیش از دو هزار و ۵۰۰ دانشجو داریم که نصف آنان اهل سنت هستند؛ در این دانشگاه کرسی نظریه‌پردازی برگزار می‌کنیم و هر کسی آزادانه به دفاع از عقاید خود می‌پردازد؛ این دانشگاه محصول رهنمودهای مقام معظم رهبری است و ما تلاش می‌کنیم تا اندیشه تقریب را به درستی بیان کنیم.
مختاری با بیان اینکه تقریب به معنای شیعه کردن اهل سنت و سنی کردن شیعه و به معنای زیر سؤال بردن حقانیت مکتب ما نیست، اظهار کرد: باید میان حقانیت یک مذهب و مباحث نظری با تعاملات اجتماعی فرق بگذاریم؛ منظور ما از تقریب این است که فرق مذهبی درون اسلام بیشتر با یکدیگر و عقاید هم آشنا شوند؛ حرف ما این است که چرا باید آگاهی یک اهل سنت و شیعه از مسیحیت و یهودیت بیشتر از آشنایی دو مسلمان در دو فرقه مذهبی درون اسلام باشد و این در حالی است که قرآن، پیامبر(ص) و حتی برخی مناسک شیعی مانند عاشورا، اربعین و شخصیت امام علی(ع) هم می‌توانند محور وحدت باشند و ما این مشترکات را با ادیان دیگر نداریم.
عملکرد برخی وعاظ کمک به شیعه نیست
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی گفت: متأسفانه برخی افراد در لباس روحانیت و مداح کارهایی می‌کنند که با روحیه تقریب و فرمایش رهبری در تضاد است؛ این نوع تبلیغ‌ها سبب فتنه‌انگیزی و اختلاف میان مسلمین می‌شود و کمکی هم به حقانیت شیعه نخواهد کرد؛ مقام معظم رهبری و همه مراجع سبّ و لعن علنی و توهین به مقدسات فرقه‌های دیگر اسلامی را جایز نمی‌دانند و اگر کسی خودش را مبلغ دین می‌داند باید به وحدت اسلامی به عنوان آموزه کلیدی قرآن پایبند باشد.
مختاری در پاسخ به سؤالی در مورد اینکه سالانه همایش‌هایی از جمله کنفرانس وحدت را برگزار می‌کنیم، ولی به نظر می‌رسد کارکرد خود را از دست داده است، آیا راهکارهای دیگری برای تقریب عینی و واقعی نداریم؟ اظهار کرد: کنگره وحدت که بنده هم خودم در برپایی آن سهیم هستم کارکردهای خود را داشته و دارد، ولی گاهی به صورت منفی منعکس می‌شود و می‌گویند تشریفاتی شده است.
وی افزود: البته مدعی نیستیم که این کنفرانس همانند هر کنفرانس دیگر صددرصد نافع است، ولی نباید بی‌انصافی کنیم و بگوییم به درد نمی‌خورد؛ این هم به نظر من توطئه دشمن است، زیرا اگر فارغ از کمیسیون‌های این کنفرانس و سخنانی که رد و بدل می‌شود، حضور شخصیت‌ها و رسیدن آنان به محضر مقام معظم رهبری را جزء دستاوردها بدانیم باز نتیجه خیلی خوبی دارد.
مختاری تصریح کرد: بنده روحیه این افراد قبل و بعد از دیدار با مقام معظم رهبری را ملاحظه کرده و دیده‌ام که چقدر تأثیر گرفته‌اند؛ این‌ها در این دیدار شارژ می‌شوند، گرچه بنده راههای تقریب را منحصر در این مسئله نمی‌دانم و باید تدابیر جدیدی هم بیندیشیم. البته سعی کرده‌ایم که کنفرانس با تدابیری مؤثرتر باشد و اگر پیشنهادهایی باشد آن را بپذیریم.
