اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین علی محمدی دبیر «نشست هم‌اندیشی فقه حکومتی» در گفتگو با خبرنگار اجتهاد به تشریح جزئیات این نشست‌ها در مشهد پرداخت و گفت: به همت جمعی از مراکز، مؤسسات و فعالین علمی در عرصه فقه حکومتی «نشست هم‌اندیشی فقه حکومتی» در سه روز ابتدایی شهریور ۹۶ در مشهد مقدس برگزار می‌شود.

او در ادامه افزود: به‌طور قطع انقلاب اسلامی، ناب‌ترین تجربه فقه شیعی برای تحقق عینی در دوران غیبت است؛ تجربه‌ای که موفقیت آن می‌تواند متزلزل کننده امپراطوری تمدن مدرن و پیدایش زمینه‌های اضطرار جهانی به حضرت حجت (عجّل الله تعالی فی فرجه) باشد و خدای‌ناکرده، ناکامی آن، مقرون به هزیمتی تاریخی و جبران ناشدنی برای متدینین!

محمدی با بیان اینکه شاید در مهر و موم‌های ابتدایی انقلاب فکر می‌شد که صرفاً با داشتن قانونی اساسی در چارچوب فقه شیعه و درعین‌حال برخورداری از نیروی انسانی باتقوا، متعهد و متخصص، می‌توان جامعه‌ای دینی ساخت، گفت: به‌مرور معلوم شد که مهندسی تکامل اجتماعی و جامعه پردازی دینی در این زمانه، نیاز به نرم‌افزار پیچیده‌ای دارد که امکان اقتباس آن از غرب و شرق و حتی اخذ مستقیم آن از تاریخ و سنت خودمان ناممکن است.

پژوهشکر حوزه فقه حکومتی اظهار کرد: به نظر می‌رسد نزدیک به دو دهه گفتگو از این عقلانیت دینی کاربردی و تلاش برای نهضت نرم افزای در بستر انقلاب اسلامی، درنهایت نخبگان و فرهیختگان این جبهه فرهنگی را به سه کلان پروژه «فقه حکومتی»، «علوم انسانی اسلامی» و «الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» رهنمون کرده است.

او با اشاره به این سه کلان پروژه که موضوع بسیاری از نوآوری‌ها و پژوهش‌های علاقه‌مندان به آینده مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام در انقلاب اسلامی است، خاطرنشان کرد: به‌وضوح می‌توان فراگیری مباحث فنی در این عرصه را مشاهده نمود؛ اما یکی از خلأهای مهم حال حاضر، فقدان گفتگوهای سازنده و جدی جریان‌های فکری جبهه انقلاب اسلامی با یکدیگر و حتی عدم اطلاع فعالین این عرصه‌ها از نوآوری‌ها و دیدگاه‌های دیگران است.

«فعالین علمی» و «فعالین مدیریتی»

محمدی در تشریح جزئیات نشست‌ها که از دو گروه «فعالین علمی» و «فعالین مدیریتی» تشکیل می‌شوند، بیان کرد: «فعالین علمی» این نشست را شاگردان و یا مقررین اساتید محسن اراکی، ابوالقاسم علیدوست، محمدمهدی ‌ها‌‌دوی تهرانی، احمد عابدی اصفهانی، سید محمدمهدی میرباقری، علی‌اکبر رشاد، احمد مبلغی، مرحوم سیدمنیرالدین حسینی الهاشمی، شهید سید محمدباقر صدر، علیرضا اعرافی، سیدعلی سیستانی، محمدابراهیم جناتی، عبدالحسین خسروپناه، عبدالحمید واسطی و صمصام الدین قوام تشکیل می‌‌دهند؛ که عمده مدعوین در این بخش، توسط خود اساتید محترم معرفی شده‌اند.

او ادامه داد: «فعالین مدیریتی» نیز شامل مسئولیت ساختارهایی پژوهشی، آموزشی و یا رسانه‌ای را در زمینه فقه حکومتی برعهده دارند. مؤسسات و نهادهایی مانند: «مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم‌السلام»، «دفتر فرهنگستان علوم اسلامی قم»، «مرکز تحقیقات اسلامی مجلس»، «پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی»، «پژوهشگاه فقه نظام»، «مجله رسائل»، «سایت رسائل»، «مؤسسه فتوح اندیشه»، «مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه السلام»، «رادیو معارف»، «مؤسسه لوح و قلم»، «مرکز تحقیقات دبیرخانه خبرگان رهبری»، «موسسه فتوت»، «موسسه مشکات»، «میز علوم انسانی دفتر تبلیغات»، «موسسه صراط مبین»، «حلقه رسانه‌‌ای گفتمان انقلاب اسلامی»، «موسسه آفاق حکمت»، «مجله رسائل»، «موسسه فقاهت و تمدن سازی اسلامی» و «شبکه بین‌المللی اجتهاد» که این شبکه محترم انعکاس رسانه‌ای این نشست‌ها را بعهده دارد.

دبیر «نشست هم‌اندیشی فقه حکومتی» پیرامون چارچوب کلی برنامه‌های نشست گفت: بعد از افتتاحیه، هر یک از دو گروه «فعالین علمی» و «فعالین مدیریتی» کمیسیون‌های تخصصی را تشکیل خواهند داد و سپس در روز انتهاییِ هم‌اندیشی نیز گزارش کمیسون‌ها را در نشست عمومی استماع خواهند کرد.

محمدی افزود: در کمیسیون‌های تخصصی، اساتید مدعو در مدت زمان مشخصی به ارائه دیدگاه خود خواهد پرداخت و سپس گفتگوهایی همدلانه و انتقادی شکل خواهد گرفت. به منظور سرعت در انتقال مطالب، قیاس پذیری نظریات و هم‌چنین امکان مدیریت بهتر گفتگوها هر یک از مدعوین دیدگاه‌‌های استاد و یا موسسه خود را در ذیل چهار محور اصلی و در قالب ۳ تا ۴ صفحه مکتوب، به دبیرخانه هم اندیشی فقه حکومتی ارسال نموده است. دبیرخانه با تنظیم پاورپوینت و همچنین طراحی استندهای نمایشگاهی از دیدگاه‌های ارائه شده، تلاش می‌کند تا بستری مناسب برای انتقال مطالب در هنگام ارائه دیدگاه‌ها فراهم آورد.

محورهای چهارگانه ارائه دیدگاه‌

او محورهای چهارگانه ارائه دیدگاه‌های فعالین مدعو را چون «تعریف اجمالی از فقه مطلوب (فقه حکومتی/ فقه اجتماعی /…)»، «بیان کاستی‌های وضعیت موجود»، «ویژگی‌ها‌‌ی بارز وضعیت مطلوب»، و «الزامات و مراحل سیر از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب» برشمرد و خاطرنشان کرد: فعالین علمی، محورهای فوق را به لحاظ مفهومی و نظری توضیح خواهند داد و فعالین مدیریتی، دیدگاه‌ها‌‌ی خود، در محورهای فوق را از لحاظ مدیریتی و ساختاری بیان خواهند کرد.

محمدی ادامه داد: به غیر از محور اول که مشترک است و هر عزیزی به بیان تلقی خود از «فقه مطلوب» می‌پردازد، در سه محور بعدی فعالین علمی، از نظرگاه مفهومی و نظری به پاسخ خواهند پرداخت و کسانی که مدیر مؤسسات پژوهشی هستند، سؤال دوم تا چهارم را از لحاظ «مدیریت ساختار پژوهشی فقه مطلوب» (ساختار تولید فقه مطلوب) پاسخ خواهند داد و مدیران مؤسسات آموزشی از لحاظ «مدیریت ساختار آموزش فقه مطلوب» (ساختار توزیع و انتقال فقه مطلوب) و مدیران مؤسسات تبلیغی فرهنگی از لحاظ «مدیریت ساختار تبلیغی فقه مطلوب» (ساختار تبلیغ و گفتمان‌‌سازی فقه مطلوب) پاسخگو خواهند بود.

برپایی نمایشگاه «ایده‌ها»، «ساختارها»، «فعالیتها» و «محصولات»

دبیر «نشست هم‌اندیشی فقه حکومتی» در پایان سخنان خود گفت: در کنار این نشست، نمایشگاهی ترسیمی از «ایده‌ها»، «ساختارها» و «فعالیتها» و همچنین «محصولات» این عرصه به نمایش گذاشته خواهد شد تا در کنار بیان «ایده‌های نظری و مدیریتی»، توانسته باشیم گزارشی اجمالی از «ساختارها»، «فعالیتها» و «محصولات» اساتید و مؤسسات فعال در عرصه تکامل فقاهت شیعی را به مخاطبین خود معرفی نماییم.

علاقه‌مندان به مباحث «فقه حکومتی» می‌توانند، گزارشات تفصیلی این نشست‌ها را طی روزهای آینده در شبکه اجتهاد بخوانند.