بحث‌های داغی در محافل سیاسی افغانستان درباره وضعیت حوزه علمیه این کشور پس از درگذشت آیت‌الله محقق‌کابلی مطرح است و این دغدغه در میان عموم افغانستانی‌ها نیز وجود دارد که اهمیت مرجعیت در جامعه اسلامی را نشان می‌دهد.
شبکه اجتهاد: مراسم چهلمین روز درگذشت آیت‌الله «قربانعلی محقق کابلی»، در روزهای پایانی تیرماه با حضور جمعی از نمایندگان مراجع تقلید، مسئولان مراکز حوزوی و روحانیون و سایر گروه‌های مردم در مسجد اعظم قم برگزار شد. در این مراسم بحث‌های مختلف درباره آینده مرجعیت در افغانستان مطرح شد، هرچند هنوز شخصی اعلام مرجعیت عامه برای افغانستان نکرده است و مراکز مدیریت حوزه‌های علمیه در این کشور نیز در این باره اعلام موضع نکرده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین «صادق زاده»، نماینده ویژه آیت‌الله محقق کابلی در اروپا در این مراسم بدون اینکه از فردی به عنوان رهبر آینده شیعیان افغانستان و رئیس حوزه علمیه این کشور نام ببرد از شخصیت علمی، فرهنگی و مبارزانی آیت‌الله محقق کابلی تجلیل به عمل آورد. ضمن اینکه تاکید کرد وجود مقام معظم رهبری، موجب آرامش شیعیان بوده و حمایت‌های معنوی معظم له موجب گسترش حوزه‌های علمیه شیعیان در افغانستان و قم شده است.
در مراسم اربعین آیت‌الله محقق کابلی همچنین درباره جلسات شورای عالی شیعیان افغانستان که پس از درگذشت این مرجع تقلید به صورت مرتبط در حوزه علمیه خاتم النبین (ص) شهر کابل افغانستان برگزار می‌‌شود، اظهارنظرهایی مطرح و اعلام شد که این مرکز تاکنون تصمیمی درباره آینده مرجعیت شیعیان افغانستان نگرفته است. همچنین بحث‌های مفصلی در جلسات شورای علمای شیعیان افغانستان با حضور شخصیت‌های معتبر علمی و حوزوی مطرح شده که البته تاکنون خروجی مشخصی نداشته است.
بنا بر این گزارش، آیات: محمد آصف محسنی، عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت (ع) و مسئول حوزه علمیه خاتم النبیین (ص)، سید محسن حجت کابلی، مسئول حوزه علمیه آیت‌الله حجت، واعظ زاده بهسودی، از علمای ساکن در کابل افغانستان و استاد درس خارج فقه و اصول، محمد امینی، از علمای ساکن در حوزه علمیه قم و صاحب رساله عملیه و از شاگردان آیت‌الله سید ابوالقاسم خوئی، محمد باقر موحدی نجفی، استاد درس خارج فقه و اصول و مفسر قرآن، عمرانی مرتضوی، صاحب رساله عملیه، صالحی، مسئول حوزه علمیه وابسته به جامعه المصطفی العالمیه در افغانستان، محمدباقر فاضلی بهسودی، از اعضای دفتر آیت‌الله محقق کابلی و علوی بامیانی، استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، از مهم‌ترین شخصیت‌های حوزوی افغانستانی هستند که بحث‌هایی درباره مرجعیت آنان مطرح است.
آیت‌الله محمد اسحاق فیاض، اکنون برجسته ترین شخصیت حوزوی اهل افغانستان است که سال‌ها مرجع تقلید شیعیان و ساکن در نجف اشرف است. وی از شاگردان و اصحاب نزدیک به آیت‌الله خوئی است که سال‌ها است کرسی درس و بحثش در جوار بارگاه ملوتی حضرت امیرالمومنین علی (ع) برپا است.
حجت‌الاسلام سید ناصر احمدی کارشناس در امور حوزه علمیه افغانستان درباره وضعیت کنونی حوزه علمیه افغانستان می‌گوید: با درگذشت آیت‌الله محقق کابلی شاهد نوعی تشتت آرا در این حوزه علمیه و همچنین میان علما و طلاب افغانستانی ساکن در قم و نجف اشرف هستیم که امیدواریم با درایت بزرگان، این وضعیت برطرف و آرامش بر امور حکمفرما شود.
این مدرس حوزه علمیه تهران و عضو دفتر آیت‌الله نوری همدانی همچنین با انتقاد از کسانی که می‌‌خواهند با تکیه به احزاب سیاسی، فردی را به عنوان مرجع عام شیعیان افغانستان مطرح کنند، اظهار کرد: مطمئنا وضعیت ما باید با عنایت به رهنمودهای آیت‌الله فیاض به عنوان مهم ترین و معتبرترین شخصیت حوزوی شیعیان افغانستان و سایر بزرگان و به دور از سیاسی کاری‌ها مشخص شود.
این گزارش می‌‌افزاید، بحث‌ها درباره آینده مرجعیت در افغانستان که پس از درگذشت آیت‌الله محقق کابلی بالا گرفته است در میان روحانیون افغانستانی ساکن در شهر تهران نیز رونق دارد و این گروه نیز امیداروند هرچه زودتر با انتخاب فردی مناسب، آرامش بر حوزه علمیه افغانستان حاکم شود. یکی از آنان که خواست نامش در این گزارش ذکر نشود به خبرنگار ما گفت: علما باید هر چه زودتر به این وضعیت خاتمه دهند.
بنابر گزارش شبستان، بحث‌های داغی در محافل سیاسی افغانستانی نیز درباره وضعیت حوزه علمیه این کشور پس از درگذشت آیت‌الله محقق کابلی مطرح است و همین موضوع در میان عموم افغانستانی‌ها نیز مشاهده می‌‌شود. همه این واقعیت‌ها نشان دهنده اهمیت جایگاه مراجع تقلید در جهان امروز است و این درست برخلاف ادعای کسانی است که می‌‌گویند، شهروندان امروز را با مرجعیت چه کار است!
