برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهایی، این عوامل را برای نقاط مختلف زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.

به تصاویر زیر بنگرید:

یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی‌حجه ۱۴۳۷ قمری، در غروب پنجشنبه ۱۱ شهریور ۱۳۹۵ شمسی برابر با ۱ سپتامبر ۲۰۱۶ میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی‌حجه ۱۴۳۷ قمری، در غروب جمعه ۱۲ شهریور ۱۳۹۵ شمسی برابر با ۲ سپتامبر ۲۰۱۶ میلادی، بر اساس معیار «عوده»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «عوده»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و ممکن است با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی‌حجه ۱۴۳۷ قمری، در غروب جمعه ۱۲ شهریور ۱۳۹۵ شمسی برابر با ۲ سپتامبر ۲۰۱۶ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

چهار) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی‌حجه ۱۴۳۷ قمری، در غروب شنبه ۱۳ شهریور ۱۳۹۵ شمسی برابر با ۳ سپتامبر ۲۰۱۶ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

نتیجه‌گیری:

۱٫ با توجّه به نقشه‌های رؤیت‌پذیری، کشورهای ایران و عراق در آغاز این ماه قمری، هم‌افق هستند. پیش‌بینی‌ها و محاسبات کارشناسان نشان می‌دهد رؤیت هلال ماه ذی‌حجه ۱۴۳۷ قمری در غروب پنجشنبه ۱۱ شهریور ۱۳۹۵ شمسی برابر با ۲۸ ذی‌قعده ۱۴۳۷ قمری(که به اشتباه، در تقویم رسمی کشور، ۲۹ ذی‌قعده درج شده!) و ۱ سپتامبر ۲۰۱۶ میلادی، در سراسر ایران، حتّی با ابزار و چشم مسلّح، ناممکن است.

۲٫ هلال ماه ذی‌حجه ۱۴۳۷ قمری در غروب جمعه ۱۲ شهریور ۱۳۹۵ شمسی برابر با ۲۹ ذی‌قعده ۱۴۳۷ قمری و ۲ سپتامبر ۲۰۱۶ میلادی، در سراسر ایران با چشم مسلّح دیده خواهدشد؛ ولی با توجّه به عرض جنوبی ماه و اینکه ارتفاع ماه از افق، در لحظه غروب خورشید کم است، در صورتی که شرایط جوّی مناسب و هوا صاف باشد، رؤیت آن با چشم غیر مسلّح نیز ممکن است؛ هر چند رؤیت آن با چشم غیر مسلّح در نیمه شمالی کشور(شهرهایی با عرض جغرافیایی ۳۳ درجه و بالاتر)، سخت خواهدبود؛

از این‌رو، بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم مسلّح» را کافی می‌دانند، شنبه ۱۳ شهریور ۱۳۹۵ شمسی روز اوّل ماه ذی‌حجه ۱۴۳۷ قمری خواهدبود؛ و بنا بر نظر مراجعی که «رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح» را لازم می‌دانند، بهتر است منتظر گزارش‌های استهلال بمانیم.

۳٫ هلال ماه ذی‌حجه ۱۴۳۷ قمری در غروب شنبه ۱۳ شهریور ۱۳۹۵ شمسی، به‌راحتی با چشم غیر مسلّح دیده خواهدشد.

التماس دعا

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq

 

—

 

پس‌نوشت یکم: (افزوده‌شده در تاریخ ۱۳ شهریورماه ۱۳۹۵ ساعت ۷:۵۰ صبح)

نتیجهٔ گزارش‌های استهلال ماه ذی الحجّه الحرام ۱۴۳۷ قمری

۱. مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق»:

چنان‌که در مطلب پیش‌بینی آمده‌بود، رؤیت هلال ماه ذی‌حجّه ۱۴۳۷ قمری در غروب جمعه ۱۲ شهریور ۱۳۹۵ در سراسر ایران با «چشم مسلّح» ممکن بود؛

گزارش‌های رسیده از استهلال‌های انجام شده نیز، گویای رؤیت هلال با تلسکوپ در «بجنورد» است؛

از این‌رو، طبق مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق»، امروز شنبه ۱۳ شهریور ۱۳۹۵ شمسی در ایران و عراق، اوّل ذی‌حجّه ۱۴۳۷ قمری است.

۲. مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق»:

امّا دربارهٔ رؤیت هلال با چشم غیر مسلّح -چنان‌که در مطلب پیش‌بینی آمده‌بود- در صورت وجود شرایط مناسب جوّی در نیمهٔ پایینی کشور، رؤیت ممکن بود؛

گزارش‌های رسیده از استهلال چنین است:

«مناطقی که  هلال با چشم غیر مسلّح رؤیت شـد:

استان هرمزگان: ۲ نفر در شهرستان فین با چشم عادی هلال را رؤیت کردند.

استان سیستان و بلوچستان: ۳ نفر در شهرستان سراوان با چشم عادی هلال را رؤیت کردند.

استان خوزستان: ۱ نفر در شهرستان خرمشهر منطقه شلمچه با چشم عادی هلال را رؤیت کرد.»

با فرض پذیرش عدالت یا وثوق مخبران، با توجّه به عرض‌های جغرافیایی سه نقطهٔ مذکور و با توجّه به نقشه‌های اتّحاد افق در آغاز این ماه قمری، حلول ماه ذی‌حجّه در این مناطق اثبات می‌شود:

الف) در پایین و شرق کشور، شهرهایی با عرض جغرافیایی حدود ۲۷ درجه و کمتر(مانند سراوان، ایران‌شهر، گل‌مورتی)

ب) در پایین و میانهٔ کشور، شهرهایی با عرض جغرافیایی حدود ۲۹ درجه و کمتر(مانند جیرفت، عنبرآباد، رودبار، کهنوج، نیریز، استهبان)

ج) در پایین و غرب کشور، شهرهایی با عرض جغرافیایی ۳۰ درجه و کمتر(مانند شیراز، کازرون، بندر دیلم، شلمچه، اروندکنار)

گزارشی که به پشتوانهٔ آن بتوان اوّل ماه را در سه‌چهارمِ بالایی کشور(شهرهایی مانند زاهدان، بیرجند، کرمان، مشهد، یزد، اصفهان، قم، تهران، یاسوج، شهرکرد، اهواز، ایلام و بالاتر) اثبات کرد، هنوز به‌دست نیامده‌است؛

سایت حضرت آیت‌الله العظمی سیستانی(مدّ ظلّه العالی) نیز برای نجف اشرف، (تا این لحظه یعنی ساعت ۷:۵۰ صبح شنبه) تاریخ قمری را حذف کرده و اظهار نظری نمی‌کند.

چنانچه گزارش مطمئنّی به‌دست نیاید، در سه‌چهارمِ بالایی کشور، یکشنبه ۱۴ شهریور ۱۳۹۵ شمسی، اوّل ذی‌حجّه ۱۴۳۷ قمری خواهدبود.

پس‌نوشت دوم: (افزوده‌شده در تاریخ ۱۳ شهریورماه ۱۳۹۵ ساعت ۱۸:۴۰ بعد از ظهر)

به استناد سایت «مرکز مطالعات و پژوهش‌های فلکی-نجومی» وابسته به دفتر حضرت آیت‌الله العظمی سیستانی(مدّ ظلّه العالی)، دفتر معظّم‌له اطّلاعیّه زیر را منتشر کرده‌است:

«باسمه تعالى

امروز شنبه در جنوب و وسط ایران، عراق، و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، نزد آقاى سیستانی(مد ظله) اول ماه ذی‌الحجه می‌باشد؛ ولی در مناطق شمالی مانند مشهد و تهران، افغانستان و شمالی‌تر محلّ اشکال است.

دفتر آقای سیستانی(دام ظله)»

اطّلاعیّه ایشان مؤیّد تحلیلی است که در پس‌نوشت یکم در بالا ذکر شده‌بود.

محسن فصاحت (آسمان۲۵) / التماس دعا