اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.(معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ درجۀ جنوبی تا ۶۰ درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از ۶۰ درجه پاسخ‌گو نیستند.)
به تصاویر زیر بنگرید:
نقشۀ یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی‌قعده ۱۴۴۰ قمری، در غروب سه‌شنبه ۱۱ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲ جولای ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ذو القعده ۱۴۴۰ قمری، در غروب چهارشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳ جولای ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی القعده ۱۴۴۰ قمری، در غروب پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۴ جولای ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)
نتیجه‌گیری:
مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت ۱۹:۱۶ UTC سه‌شنبه ۲ جولای ۲۰۱۹ میلادی رخ می‌دهد؛ ولی ۱۵ ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود ۱۸ ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.
رؤیت‌پذیری هلال(برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ درجۀ جنوبی تا ۶۰ درجۀ شمالی) بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیش‌بینی می‌شود:
(کافی است نام مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید. در پایان مبناهایی که چند بند دارند، برای راهنمایی بیشتر، ذکر شده که ایران، جزء مناطق کدام بند است.)
مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب چهارشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳ جولای ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز یک‌سوم جنوبی آرژانتین(شهرهای کامارونس، مالاسپینا، بوئن‌پاستو، آلتو ریو سنگوئر، و پایین‌تر) و به‌جز یک‌سوم جنوبی شیلی(شهرهای ویلا مانیگوالس، پورت آگوئیر، پوئرتو آیسن، و پایین‌تر)] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز تقریباً تمام کانادا(مگر شهر ونکوور کانادا)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا(شمال‌غربی نامیبیا، تقریباً تمام کشورهای آنگولا و جمهوری دمکراتیک کنگو، شمال‌غربی تانزانیا، تمام کشورهای بوروندی و رواندا، نیمۀ غربی کشورهای اوگاندا و سودان جنوبی، جنوب‌غربی سودان، تقریباً تمام کشورهای چاد و نیجر، تقریباً نیمۀ جنوبی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ کشورها و مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده، پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۴ جولای ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌قعده ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب چهارشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳ جولای ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی جنوب اقیانوس آرام و یک‌سوم جنوبی کشورهای آرژانتین و شیلی(شهرهای کامارونس و پوئرتو آیسن و پایین‌تر از آنها تا عرض جغرافیایی ۵۱ درجه) و تقریباً تمام کانادا، و شمال و جنوبِ اقیانوس اطلس و بقیّۀ آفریقا(افزون بر مناطقی از آفریقا که در بند ۱ نام برده‌شد.) و بخشی از اقیانوس هند و تمام کشور مالدیو و بخشی از خاورمیانه(تقریباً تمام کشورهای یمن، عمان، امارات متّحدۀ عربی، قطر، بحرین، عربستان سعودی، اردن، و فلسطین) و بخشی از اروپا(جزایر سیسیل و ساردینیای ایتالیا، و تقریباً تمام کشورهای اسپانیا و پرتغال) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده نیز پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۴ جولای ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌قعده ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۳- غیر از مناطق بندهای ۱ و ۲، برای بقیّۀ مناطق زمین(اقیانوسیّه و بیشترِ مناطق آسیا و اروپا)، در غروب پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸ شمسی(و ۳۰ شوّال ۱۴۴۰ قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با ۴ جولای ۲۰۱۹ میلادی، هلال با چشم عادی دیده خواهدشد و جمعه ۱۴ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۵ جولای ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌قعده ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۳ است.)
***
مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب چهارشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳ جولای ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز یک‌سوم جنوبی آرژانتین(شهرهای کامارونس، مالاسپینا، بوئن‌پاستو، آلتو ریو سنگوئر، و پایین‌تر) و به‌جز یک‌سوم جنوبی شیلی(شهرهای ویلا مانیگوالس، پورت آگوئیر، پوئرتو آیسن، و پایین‌تر)] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز تقریباً تمام کانادا(مگر شهر ونکوور کانادا)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا(شمال‌غربی نامیبیا، تقریباً تمام کشورهای آنگولا و جمهوری دمکراتیک کنگو، شمال‌غربی تانزانیا، تمام کشورهای بوروندی و رواندا، نیمۀ غربی کشورهای اوگاندا و سودان جنوبی، جنوب‌غربی سودان، تقریباً تمام کشورهای چاد و نیجر، تقریباً نیمۀ جنوبی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ کشورها و مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده و تمام قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و نیمۀ غربی آسیا[تقریباً نیمۀ غربی کشورهای اندونزی و مالزی، تقریباً تمام کشورهای کامبوج، تایلند، برمه، هند، بنگلادش، بوتان، نپال، قرقیزستان، قزّاقستان، تقریباً یک‌سوم غربی چین(شهرهای اورومچی و یوشو چینگهای و مناطق غربی‌تر)، تقریباً یک‌سوم غربی روسیه(شهرهای امسک، تیومن، یکاترینبورگ، و مناطق غربی‌تر) و همۀ کشورها و مناطق غربی‌تر از آنها] و غرب اقیانوسیّه[نیمۀ غربی استرالیای غربی(شهرهای یوکلا، ماربل بار، پورت هدلند، و مناطق غربی‌تر)] که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۴ جولای ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌قعده ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب چهارشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳ جولای ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی جنوب اقیانوس آرام و یک‌سوم جنوبی کشورهای آرژانتین و شیلی(شهرهای کامارونس و پوئرتو آیسن و پایین‌تر از آنها تا عرض جغرافیایی ۵۱ درجه) و تقریباً تمام کانادا، و شمال و جنوبِ اقیانوس اطلس و بقیّۀ آفریقا(افزون بر مناطقی از آفریقا که در بند ۱ نام برده‌شد.) و بخشی از اقیانوس هند و تمام کشور مالدیو و بخشی از خاورمیانه(تقریباً تمام کشورهای یمن، عمان، امارات متّحدۀ عربی، قطر، بحرین، عربستان سعودی، اردن، و فلسطین) و بخشی از اروپا(جزایر سیسیل و ساردینیای ایتالیا، و تقریباً تمام کشورهای اسپانیا و پرتغال) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده و تمام قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و تقریباً تمام آسیا و اقیانوسیّه(به‌جز بخشی از مناطق غربی اقیانوس آرام و جزایر آن) که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۴ جولای ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌قعده ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۳- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بندهای ۱ و ۲)، جمعه ۱۴ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۵ جولای ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌قعده ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۱ است.)
***
مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب چهارشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳ جولای ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز یک‌سوم جنوبی آرژانتین(شهرهای کامارونس، مالاسپینا، بوئن‌پاستو، آلتو ریو سنگوئر، و پایین‌تر) و به‌جز یک‌سوم جنوبی شیلی(شهرهای ویلا مانیگوالس، پورت آگوئیر، پوئرتو آیسن، و پایین‌تر)] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز تقریباً تمام کانادا(مگر شهر ونکوور کانادا)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا(شمال‌غربی نامیبیا، تقریباً تمام کشورهای آنگولا و جمهوری دمکراتیک کنگو، شمال‌غربی تانزانیا، تمام کشورهای بوروندی و رواندا، نیمۀ غربی کشورهای اوگاندا و سودان جنوبی، جنوب‌غربی سودان، تقریباً تمام کشورهای چاد و نیجر، تقریباً نیمۀ جنوبی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ کشورها و مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای همۀ نقاط زمین، چون در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۴ جولای ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌قعده ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
***
مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب چهارشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳ جولای ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز یک‌سوم جنوبی آرژانتین(شهرهای کامارونس، مالاسپینا، بوئن‌پاستو، آلتو ریو سنگوئر، و پایین‌تر) و به‌جز یک‌سوم جنوبی شیلی(شهرهای ویلا مانیگوالس، پورت آگوئیر، پوئرتو آیسن، و پایین‌تر)] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز تقریباً تمام کانادا(مگر شهر ونکوور کانادا)] و بیشترِ اقیانوس اطلس و مرکز و غرب آفریقا(شمال‌غربی نامیبیا، تقریباً تمام کشورهای آنگولا و جمهوری دمکراتیک کنگو، شمال‌غربی تانزانیا، تمام کشورهای بوروندی و رواندا، نیمۀ غربی کشورهای اوگاندا و سودان جنوبی، جنوب‌غربی سودان، تقریباً تمام کشورهای چاد و نیجر، تقریباً نیمۀ جنوبی کشورهای الجزایر و مراکش، و همۀ کشورها و مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد.) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای همۀ نقاط زمین، پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۴ جولای ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌قعده ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
***
مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)
۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب چهارشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۸ شمسی(و ۲۹ شوّال ۱۴۴۰ قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با ۳ جولای ۲۰۱۹ میلادی، در اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و سراسر قارّه‌های آمریکا و آفریقا و بیشترِ اروپا[به‌جز کشورهای اوکراین، بلاروس، لهستان، هلند، و به‌جز تقریباً نیمۀ شمالی کشورهای آلمان و انگلستان و ایرلند و کشورها و مناطق بالاتر] و جنوب و غرب آسیا[تقریباً نیمۀ غربی اندونزی، تمام کشورهای مالزی، برونئی، ویتنام،کامبوج، لائوس، تایلند، برمه، هند، بنگلادش، بوتان، نپال، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، ایران، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، اندکی از جنوب چین(شهرهای کون‌مینگ و دالی و پایین‌تر) و اندکی از جنوب‌غربی چین(شهرهای ناچو و لهاسا و پایین‌تر)، اندکی از جنوب روسیه(شهرهای قزلیار، استاوروپول، کراسنودار و پایین‌تر) و همۀ کشورها و مناطق غربی‌تر از آنها] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده‌ها پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۴ جولای ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌قعده ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- غیر از مناطق بند ۱، در بقیّۀ مناطق زمین(قارّۀ اقیانوسیّه و بقیّۀ قارّه‌های آسیا و اروپا)، در غروب پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۴ جولای ۲۰۱۹ میلادی، هلال با چشم مسلّح و غیر مسلّح دیده خواهدشد و جمعه ۱۴ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۵ جولای ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌قعده ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۱ است.)
***
مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)
۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب چهارشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۸ شمسی(و ۲۹ شوّال ۱۴۴۰ قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با ۳ جولای ۲۰۱۹ میلادی، در اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و سراسر قارّه‌های آمریکا و آفریقا و بیشترِ اروپا[به‌جز کشورهای اوکراین، بلاروس، لهستان، هلند، و به‌جز تقریباً نیمۀ شمالی کشورهای آلمان و انگلستان و ایرلند و کشورها و مناطق بالاتر] و جنوب و غرب آسیا[تقریباً نیمۀ غربی اندونزی، تمام کشورهای مالزی، برونئی، ویتنام،کامبوج، لائوس، تایلند، برمه، هند، بنگلادش، بوتان، نپال، پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، ایران، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، اندکی از جنوب چین(شهرهای کون‌مینگ و دالی و پایین‌تر) و اندکی از جنوب‌غربی چین(شهرهای ناچو و لهاسا و پایین‌تر)، اندکی از جنوب روسیه(شهرهای قزلیار، استاوروپول، کراسنودار و پایین‌تر) و همۀ کشورها و مناطق غربی‌تر از آنها] ممکن است و از آنجا که در مناطق غیر مرزی قطعاً هلال با چشم مسلّح رؤیت خواهدشد، برای همۀ نقاط زمین، چون در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، پنجشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۴ جولای ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌قعده ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
یادآور می‌شود که ماه ذی‌قعده، جزء ماه‌های حرام است و طبق «مادّهٔ ۵۵۵ قانون مجازات اسلامی» تغلیظ و افزایش دیه در ماه‌های حرام انجام می‌شود. / محسن فصاحت
برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq
