اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ درجۀ جنوبی تا ۶۰ درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از ۶۰ درجه پاسخ‌گو نیستند.)
به تصاویر زیر بنگرید:
نقشۀ یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری، در غروب جمعه ۸ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۰ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری، در غروب شنبه ۹ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری، در غروب یکشنبه ۱۰ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ سپتامبر ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده میشود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)
نتیجه‌گیری:
مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت ۱۰:۳۷ UTC جمعه ۳۰ آگوست ۲۰۱۹ میلادی رخ می‌دهد؛ ولی حدود ۱۲ ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود ۱۵ ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.
رؤیت‌پذیری هلال(برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ درجۀ جنوبی تا ۶۰ درجۀ شمالی) بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیش‌بینی میشود:
(کافی است نام مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید. در پایان مبناهایی که چند بند دارند، برای راهنمایی بیشتر، ذکر شده که ایران، جزء مناطق کدام بند است.)
مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب جمعه ۸ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۰ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی بخشی از غرب اقیانوس آرام [بخشی از جزایر کوک، بخشی از جزایر لاین (مانند جزایر جارویس، پالمیرا، آب‌سنگ کینگمن) و مناطق دریایی میان آنها] به‌راحتی محقّق میشود و در همان محدوده، شنبه ۹ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۲- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب جمعه ۸ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۰ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی بخش‌هایی از غرب و مرکز اقیانوس آرام [جزایر کوک، پلی‌نزی فرانسه (مانند جزایر سوسایتی و تاهیتی و مارکیز)، آب‌سنگ جانستون، جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده نیز شنبه ۹ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۳- غیر از مناطق بندهای ۱ و ۲، برای عمدۀ مناطق زمین (قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و آسیا و اقیانوسیّه غیر از مناطقی که در بند ۴ گفته میشود)، در غروب شنبه ۹ شهریور ۱۳۹۸ شمسی (و ۲۹ ذی‌حجّه ۱۴۴۰ قمری در ایران و عراق) برابر با ۳۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، هلال با چشم عادی دیده خواهدشد و یکشنبه ۱۰ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ سپتامبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۴- مناطقی که در محدوده‌های صورتی و آبی و بی‌رنگ نقشۀ دو هستند؛ یعنی اندکی از جنوب نیوزیلند و پایین‌تر از آن، منتهاالیه شمال‌شرقی آسیا (شبه‌جزیرۀ کامچاتکا و بالاتر) و بخشی از شمال آسیا (دریای اختسک، شمالِ ساخالین، شمال دریاچۀ بایکال و مناطق شمالی‌تر از شهرهای بلاگووشچنسک و کراسنویارسک در کشور روسیه) در غروب یکشنبه ۱۰ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ سپتامبر ۲۰۱۹ میلادی، هلال را با چشم عادی خواهنددید و برای آنان دوشنبه ۱۱ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲ سپتامبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
(کشور ایران ، جزء مناطق بند ۳ است.)
***
مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب جمعه ۸ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۰ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی بخشی از غرب اقیانوس آرام [بخشی از جزایر کوک، بخشی از جزایر لاین (مانند جزایر جارویس، پالمیرا، آب‌سنگ کینگمن) و مناطق دریایی میان آنها] به‌راحتی محقّق میشود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی بخش‌هایی از غرب و مرکز اقیانوس آرام [جزایر کوک، پلی‌نزی فرانسه (مانند جزایر سوسایتی و تاهیتی و مارکیز)، آب‌سنگ جانستون، جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها] نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است و از آنجا که هلال در نقاط غیر مرزی، مطمئنّاً با چشم عادی دیده خواهدشد، برای سراسر قارّۀ آمریکا که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، شنبه ۹ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۲- برای سایر مناطق زمین (غیر از مناطق بند ۱)، یکشنبه ۱۰ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ سپتامبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۲ است.)
***
مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب جمعه ۸ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۰ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی بخشی از غرب اقیانوس آرام [بخشی از جزایر کوک، بخشی از جزایر لاین (مانند جزایر جارویس، پالمیرا، آب‌سنگ کینگمن) و مناطق دریایی میان آنها] به‌راحتی محقّق میشود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی بخش‌هایی از غرب و مرکز اقیانوس آرام [جزایر کوک، پلی‌نزی فرانسه (مانند جزایر سوسایتی و تاهیتی و مارکیز)، آب‌سنگ جانستون، جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها] نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است و از آنجا که هلال در نقاط غیر مرزی، مطمئنّاً با چشم عادی دیده خواهدشد، برای سراسر قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و بخشی از غرب آسیا [تقریباً سراسر ایران، یک‌سوم غربی ترکمنستان، بخشی از غرب قزّاقستان، غرب روسیه (مناطق غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای سامارا به اولیانوفسک به نیژنی نووگورود) و همۀ کشورها و مناطق غربی‌تر از آنها] که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، شنبه ۹ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۲- برای سایر مناطق زمین (غیر از مناطق بند ۱)، یکشنبه ۱۰ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ سپتامبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۱ است.)
***
مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب جمعه ۸ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۰ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی بخشی از غرب اقیانوس آرام [بخشی از جزایر کوک، بخشی از جزایر لاین (مانند جزایر جارویس، پالمیرا، آب‌سنگ کینگمن) و مناطق دریایی میان آنها] به‌راحتی محقّق میشود؛ از این‌رو، برای همۀ نقاط زمین، شنبه ۹ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
***
مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)
۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب جمعه ۸ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۰ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، در بیشترِ اقیانوس آرام و سراسر آمریکای مرکزی و اندکی از آمریکای جنوبی (سراسر کشورهای اکوادور و کلمبیا، نیمۀ شمالی پرو، نیمۀ غربی ونزوئلا) و بخشی از آمریکای شمالی [سراسر کشورهای کوبا، باهاما، دومینیکن، هائیتی، جامائیکا، مکزیک، نیمۀ جنوب‌غربی ایالات متّحدۀ آمریکا (مناطق جنوب‌غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای جکسون‌ویلِ فلوریدا به کانزاس‌سیتیِ کانزاس به سیاتل)] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده‌ها شنبه ۹ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۲- غیر از مناطق بند ۱، در بقیّۀ مناطق زمین (بقیّۀ قارّۀ آمریکا و سراسر قارّه‌های آفریقا و اروپا و آسیا و اقیانوسیّه)، در غروب شنبه ۹ شهریور ۱۳۹۸ شمسی (و ۲۹ ذی‌حجّه ۱۴۴۰ قمری در ایران و عراق) برابر با ۳۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، هلال با چشم مسلّح و غیر مسلّح دیده خواهدشد و یکشنبه ۱۰ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ سپتامبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۲ است.)
***
مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)
۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب جمعه ۸ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۰ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، در بیشترِ اقیانوس آرام و سراسر آمریکای مرکزی و اندکی از آمریکای جنوبی (سراسر کشورهای اکوادور و کلمبیا، نیمۀ شمالی پرو، نیمۀ غربی ونزوئلا) و بخشی از آمریکای شمالی [سراسر کشورهای کوبا، باهاما، دومینیکن، هائیتی، جامائیکا، مکزیک، نیمۀ جنوب‌غربی ایالات متّحدۀ آمریکا (مناطق جنوب‌غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای جکسون‌ویلِ فلوریدا به کانزاس‌سیتیِ کانزاس به سیاتل)] ممکن است و از آنجا که در مناطق غیر مرزی قطعاً هلال با چشم مسلّح رؤیت خواهدشد، برای سراسر قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و بیشترِ قارّۀ آسیا [نیمۀ غربی اندونزی و مالزی، سراسر کشورهای ویتنام، کامبوج، تایلند، لائوس، نیمۀ غربی چین (غربی‌تر از خطّ واصل شهرهای چانگژاو به چنگدو به لانژو)، یک‌سوم غربی مغولستان، نیمۀ غربی روسیه (غربی تر از شهر کراسنویارسک) و همۀ کشورها و مناطق غربی‌تر از آنها] که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، شنبه ۹ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۲- برای سایر مناطق زمین (غیر از مناطق بند ۱)، یکشنبه ۱۰ شهریور ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ سپتامبر ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه محرّم ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۱ است.) / محسن فصاحت
برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد میشود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq
۱ دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
سلام علیکم جناب آقای فصاحت با تشکر از زحماتی که میکشید، چند نکته را در رابطه با اطلاعات مربوط به هلال محرم۱۴۴۱ به عرض میرسانم:
۱٫ مبنای آیه الله وحید در بحث رؤیت هلال با آنچه نوشته اید کمی متفاوت است؛ ایشان بعد از ذکر کفایت رؤیت هلال در مناطقی که در بیشتر شب با شب مکلف مشترک اند میفرمایند در غیر اینصورت ثبوت اول ماه محل اشکال است و مقصودشان این است که اگر هلال در منطقه ای دیده شد که در بیشتر شب با منطقۀ مکلف شب مشترک نداشت ولی در جزئی از شب مشترک بود (مبنای مرحوم آقای خوئی) ثبوت اول ماه برای منطقۀ مکلف محل اشکال است و میدانید که محل اشکال بودن به این معناست که هرچند ثبوت اول ماه قطعی نیست ولی محل احتیاط و تأمل است بر این اساس با توجه به قابلیت رؤیت هلال در غروب جمعه در مناطق غربی کره زمین این احتمال وجود دارد که در بخشی از ایران نیز اول ماه شنبه باشد؛ البته نکات فوق ظاهرا علی المبنا بود و ممکن است عملا از طرف ایشان یا دفترشان شیوه دیگری اتخاذ شود؛
۲٫ طبق مبنای مرحوم آقای خوئی و من تبعه شاید نتوان گفت تقریبا تمام ایران اول ماهشان شنبه است زیرا بر فرض که در تمام نقاط زرد رنگ طبق مبنای یالوپ ماه مطمئنا قابل رؤیت باشد (هرچند در قسمتهای مرزی این امر قطعی نیست) و ما هم اولین نقاط زرد رنگ نقشه را میزان قرار دهیم (مثلا نقطه ای با طول جغرافیایی ۱۱۴ درجه غربی و عرض ۱۰ درجه شمالی )، بازهم دامنه آن طبق نقشه روز و شب، تمام ایران را نمیگیرد و بخش قابل توچهی از جمله مشهد و تقریبا تمام سیستان و بلوچستان و … در شب با نقطه مذکور مشترک نیستند (اگر ایمیلتان را داشتم نقشه روز و شب را برایتان ارسال میکردم)
ضمن اینکه تمام این مطالب هم بر فرض آن است که شب را تا طلوع آفتاب بدانیم (کما اینکه شاید مبنای آقای خوئی که در محاسبه نصف شب بر خلاف بسیاری از مراجع شب را تا طلوع آفتاب میدانند در اینجا نیز چنین نظری داشته باشند) و الا اگر تا اذان صبح بدانیم باز قسمت بیشتری استثنا میشود