شبکه اجتهاد: فقیهی چشم به روی جهان فرو بست که با خود اندیشه‌ها و ایده‌هایی سازنده در مورد امت اسلامی و وحدت آن به همراه داشت، که به فراتر از شرایط محیطی و زمانی زندگی او، تعلق و توجه دارد. آیت‌الله محمدآصف محسنی تنها با عینک همگرایی و وحدت به مناسبات اقوام و مذاهب می‌نگریست.
در چهار زمینه دست کم می‌توان شخصیت مرحوم آیت‌الله شیخ محمدآصف محسنی را مورد ارزیابی قرار داد:
الف. جوانب علمی:
آیت‌الله محمد آصف محسنی از حیث علمی در سطح بالایی از علوم اسلامی به ویژه فقه قرار داشت؛ کتاب‌های متعدد و متنوع او از عمق دانش، و جامع الاطراف نگری او حکایت دارد.
او فقیهى مسلط بود و در اولویت بندی‌های فقهی، رویکرد خود را به مسائل مستحدثه معطوف کرده بود و از طرف دیگر می‌کوشید تا فقه را در عرصه اجتماع و پارلمان پیگیری کند.
این شخصیت علمی در زمینه رجال، هم، واجد دانش رجال به صورت تخصصى، و هم، واجد مهارت تطبیق رجال به صورت کاربردی بود، و این هر دو در آثار او نمایان و آشکار است.
ب. اندیشه‌ها و فعالیت‌های اجتماعی:
این شخصیت سابقه طولانی در جهاد در افغانستان دارد، او نقشى موثر را در یکپارچگی ملت افغانستان، و وحدت میان شیعه و سنی در آن دیار ایفاء نمود. این شخصیت فقیه فعالیت‌های رسانه‌ای گسترده‌ای را در کشور افغانستان به نفع دین، و انسجام مردم آن کشور فراهم آورد.
او طرفدار انقلاب اسلامی و در زمره پشتیبانان برجسته آن به حساب می‌آمد.
ج. خصائل اخلاقی:
این فقیه راحل دارای خصوصیات اخلاقی برجسته‌ای همچون: زهد و پیراستگی، تواضع و بی ادعایی، صفا و وفای در روابط شخصی و گروهی و خیرخواهی و دلسوزی به حال افراد و مجموعه‌ها و امت اسلام بود.
نگاه، رفتار، اخلاق، حضور، کلمات و در یک کلمه وجود او در جامعه سرشار از جاذبه‌های اخلاقی و دعوت به اخلاق اسلامی بود.
د. اندیشه‌ها و فعالیت‌های تقریبی:
تقریب آیت‌الله محسنى را در سه فراز می‌توان شناسایی و تعریف کرد؛ تقریب فکری، تقریب سلوکی و تقریب نهادی.
او “اندیشه تقریبی پویا”، “سلوک تقریبی فعال” و “نهاد سازی تقریبی موفق” داشت. فکر، رفتار و رویکرد این شخصیت فقیه به “عقلانیت تقریبی” معطوف بود و حضور او در گفتمان انقلاب اسلامی، در زمینه تقریب مذاهب، حضوری پرثمر و پرنشاط بود.
او در تقریب فکری، به اصالت و ظرفیت سه اصل: “همگرایی بر پایه مشترکات”، “احترام گذاری اتباع مذاهب به یکدیگر” و “سرنوشت مشترک شیعه و سنى باور داشت.
رحلت فقیه ربانی حضرت آیت‌الله آصف محسنی موجب تاثر حوزه‌های علمیه قم و نجف شد، این مصیبت را به پیشگاه مقام معظم رهبری و مراجع معظم تقلید و حوزه‌های علمیه و خانواده آن مرحوم تسلیت عرض می‌کنم.
