دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، از حضور نمایندگان این سازمان در اجلاس بین المللی علمای شریعت و اعضای کمیته‌ها‌ی فقهی که در مالزی برگزار شد، خبر داد.
به گزارش شبکه اجتهاد، مجید پیره با بیان اینکه سیزدهمین اجلاس علمای شریعت و اعضای کمیته‌ها‌ی فقهی در سطح بین المللی با حضور اعضای کمیته‌ها‌ی فقهی موسسات مختلف جهان در کوآلالامپور برگزار شد، به سنا گفت: در این اجلاس دو روزه که اول و دوم اکتبر جاری برگزار شد، بیش از ۳۵ فقیه و عضو شوراهای شریعت از کشورهای مختلف، راهکارهای “هدفمند کردن انتشار صکوک در بازارهای مالی” را بررسی کردند
وی افزود: علاوه بر این، حدود ۱۵۰ محقق و فارغ التحصیل در رشته‌ها‌ی مرتبط با فقه در این اجلاس شرکت کردند.
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار داشت: برگزار کننده این اجلاس، آکادمی بین المللی تحقیقات شرعی در حوزه مالی اسلامی بود که وابسته به بانک مرکزی مالزی است و به صورت سالانه اعضای کمیته فقهی و فقها و علمای شریعت را گرد هم می‌آورد تا در خصوص محور مشخصی اعلام نظر کنند.
جهت دهی انتشار صکوک
وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه درحال حاضر بسیاری از کشورها و بورس‌ها‌ی اسلامی با موضوع صکوک آشنا هستند، هدفمند کردن و جهت دهی به انتشار صکوک موضوعی بود که در دستور کار اجلاس علمای شریعت قرار گرفت.
به گفته پیره، هم اکنون در کشورهای مختلف تامین مالی اسلامی از طریق انتشار صکوک به طور گسترده انجام می‌شود؛ ولی اینکه منابع حاصله چه مقدار در راستای مفاهیم متعالی اجتماعی قرآنی همچون عدالت، کاهش فقر، بهبود محیط زیست و خدمت به همنوعان مصرف می‌شود، موضوعی است که کمتر در بازارهای مالی مورد بحث قرار گرفته است.
توسعه صنایع سبز
وی ادامه داد: در این اجلاس از فقها خواسته شد به بیان این موضوع بپردازند که مفاهیمی همچون، احترام به حقوق همنوعان، حفظ عدالت اجتماعی و کاهش فقر، توسعه صنایع سبز در کشورها و مانند آنها را که در متون قرآنی و احادیث بر آن تکیه شده، تا چه حد توانسته ایم در بازارهای سرمایه عملیاتی کنیم و چه راهکارهای فقهی برای تحقق آن وجود دارد.
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار توضیح داد: ماحصل این تلاش‌ها منجر به ایجاد مفهومی به نام تامین مالی اجتماعی اسلامی شده که در آن سعی می‌شود منابع حاصل از انتشار صکوک به گونه‌‌ای استفاده شود که در راستای اهداف متعالی اجتماعی اسلام قرار گیرد. انتشار صکوک سبز یکی از محصولات این اقدامات در بازارهای سرمایه اسلامی پیشرو در دنیا محسوب می‌شود.
وظایف نهادهای ناظر
پیره گفت: در برخی از بازارهای مالی اسلامی پیشرو در دنیا به خصوص در اندونزی و مالزی، برنامه‌ها‌یی توسط نهادهای ناظر جهت انتشار صکوک با رویکرد تحقق اهداف اجتماعی اسلام ارائه شده است.
وی ادامه داد: بر همین مبنا در دو ماه گذشته در بازار سرمایه مالزی و بازار مالی اندونزی اقدامات مربوط به انتشار صکوک سبز انجام شد و منابع حاصل از آن در راستای اهداف متعالی که در آموزه‌ها‌ی قرآنی هم بر آن تاکید شده است، به مصرف رسید.
انعطاف در ساختار فقهی
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار داشت: ارائه الگوی مبتنی بر شریعت اسلام برای انتشار انواع صکوک سبز، فعال شدن شوراهای شریعت در ارائه راهکار برای تسهیل فعالیت نهادهای تأمین مالی اجتماعی اسلامی، انعطاف در ساختار فقهی و حقوقی محصولات مالی مربوطه، ارائه مشوق‌ها‌ی مالیاتی برای این نهادها، مشابه سازی قراردادهای مربوط ساختار انتشار محصولات مالی در کشورهای مختلف به منظور تسهیل انتشار صکوک سبز در سطح بین المللی از مواردی بودند که هیأت ایرانی در نشست مزبور ارائه کرد.
نمایندگان سازمان بورس و أوراق بهادار، همچنین برخی از اقداماتی را که در بازار سرمایه ایران در راستای تحقق سازوکار تأمین مالی اجتماعی اسلامی انجام شده است، در جمع فقها و اعضای شوراهای فقهی بورس‌ها‌ی مختلف دنیا مطرح کردند.
رئیس گروه مالی اسلامی مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی با بیان اینکه بازار سرمایه در ایران نسبت به برخی بازارهای مالی اسلامی، مسیر طولانی برای طی کردن دارد، اظهار داشت: به اعتقاد بنده، حجم اقداماتی که در سال‌ها‌ی اخیر برای توسعه بازار سرمایه اسلامی در ایران انجام شده وضعیت مطلوبی دارد و سرعت توسعه بازار سرمایه اسلامی در ایران در مقایسه با سایر بازارهای سرمایه اسلامی کم نظیر است.
تامین مالی اجتماعی اسلامی
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه از لحاظ مقرراتی می‌توانیم با ایجاد تغییراتی در رویه‌ها و دستورالعمل‌ها، مفهوم تامین مالی اجتماعی اسلامی را در فرآیند انتشار صکوک خود بگنجانیم، خاطر نشان کرد: از این طریق می‌توان هم متقاضیان تامین مالی با اهداف اجتماعی اسلام را ترغیب به توسعه کارهایشان کرد و هم برای سرمایه گذارانی که می‌خواهند در کنار سودآوری، اهداف توسعه اجتماعی را نیز محقق کنند، سازوکار لازم را فراهم آورد.
پیره تاکید کرد: همان طور که در سیزدهمین اجلاس علمای شریعت و اعضای کمیته‌ها‌ی فقهی تاکید شد، توسعه اقتصادی پایدار زمانی محقق می‌شود که ما منافع عمومی جامعه را در نظر گیریم و سطح رفاه عمومی را ارتقاء دهیم و آن را در بخشهای محدودی از اقتصاد محدود نکنیم. لذا تامین مالی اجتماعی اسلامی، سازو کاری را برای تحقق توسعه اقتصادی پایدار در جامعه فراهم می‌کند.
حوزه ابزارهای مالی غیرانتفاعی
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه در حال حاضر در مجموع نظام مالی کشور برای عملیاتی شدن ابزار مالی سودآور ساختاریافته برای موضوع تامین مالی اجتماعی اسلامی اقدام کافی انجام نشده است، اظهار داشت: بازار سرمایه در حوزه ابزارهای مالی غیرانتفاعی، اوراق قرض الحسنه را به مخاطبین معرفی کرده است که می‌تواند برای تحقق اهداف تامین مالی اجتماعی اسلامی مورد استفاده قرار گیرد.
پیره در پایان خاطرنشان کرد: از آن طرف می‌توانیم به این سمت حرکت کنیم که مثلا اوراق اجاره یا اوراق مرابحه مبتنی بر تامین مالی اجتماعی اسلامی را معرفی کنیم و به این ترتیب ابزارهای سودآور را هم در این راستا جهت دهیم.
