حضرت ‌‌آیت‌الله مکارم شیرازی با ابراز تأسف از اینکه بعضی از بانک‌ها به وظایف شرعی عمل‌‌ نمی‌کنند، گفتند: بنده معتقدم هنوز مسئله بانکداری در این کشور حل نشده است؛ باید فکری برای بانک‌ها کرد و تا مسئله بانک در این مملکت حل نشود، اقتصاد ما همچنان نابه سامان خواهد بود.

به گزارش شبکه اجتهاد، ‌‌آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در آخرین برنامه چشمه معرفت که از شبکه یک سیما پخش شد، به موضوع بانکداری اشاره کرد و گفت: در زمان ائمه معصومین(ع)، بانک وجود نداشته و قرن‌ها بعد از آن هم نبوده اما در قرن ما مسئله بانکداری به وجود آمده است.

ایشان در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا مسائل مربوط به بانکداری در اسلام پیش بینی شده است، تصریح کرد: بله سلسله قواعد و قوانین کلی داریم که پاسخگوی سؤالات مربوط به بانکداری است.

معظم له در ادامه به خدمات مطلوب بانک‌ها اشاره کرد و افزود: بانک در زمان فعلی یک ضرورت است؛ بانک چندین کار انجام‌‌ می‌دهد که مورد نیاز است؛ نخستین کار بانک‌ها، حفظ اموال مردم است؛ در گذشته اگر مردم‌‌ می‌خواستند اموال خود را حفظ کنند، در درون دیوار و زیر زمین و … پنهان‌‌ می‌کردند و با وجود این دچار ترس و نگرانی از سرقت آن بودند اما امروز اموال را کم یا زیاد در حساب خود در بانک‌‌ می‌گذارند و جای آن محفوظ و فکر آنان راحت است.

این مرجع تقلید با بیان اینکه بانک‌ها‌‌ می‌توانند به مسائل اقتصادی و تولیدی شکل بدهند، تصریح کرد: هرکسی سرمایه کوچکی دارد اما‌‌ نمی‌تواند با آن یک شغل اقتصادی ایجاد کند؛ بنابراین، این سرمایه کوچک را در حساب سپرده بانک‌‌ می‌گذارد و  این پول‌ها جمع‌‌ می‌شود و تبدیل به ثروت عظیمی‌‌ می‌شود که با آن‌‌ می‌توان کارهای اجتماعی و عمرانی و صنعتی انجام داد و از درآمد آن، بخشی را به سپرده گذار بدهند و بخشی هم برای فعالیت‌های بانک‌ها باشد.

این مفسر برجسته قرآن کریم افزود: این کار مهمی است که سرمایه‌های کوچک، سرگردان نشود و تبدیل به سرمایه بزرگ شود و کار اقتصادی مهم با آن انجام شود.

‌‌آیت‌الله مکارم شیرازی تصریح کرد: همچنین، اشخاصی هستند که مدیریت دارند اما سرمایه برای ایجاد اشتغال ندارند؛ یعنی توانایی اداره یک کارخانه و باغداری و دامداری و تجارت دارند اما پول ندارند؛ این افراد از بانک‌ها به صورت عقود شریعه از بانک، وام‌‌ می‌گیرند و کار از آنان و سرمایه از بانک‌‌ می‌شود که بعد، درآمد آن را تقسیم‌‌ می‌کنند؛ بنا نیست اگر کسی مدیریت دارد اما سرمایه ندارد، معطل بماند. این هم یکی دیگر از خدماتی است که بانک‌ها‌‌ می‌توانند انجام دهند.

‌‌آیت‌الله مکارم شیرازی با بیان اینکه یکی دیگر از خدماتی که بانک‌ها‌‌ می‌توانند انجام دهند اعطای وام قرض الحسنه است، افزود: پول مردم در حساب جاری است و بانک‌ها بخشی از پول مردم را به خود مردم وام قرض الحسنه دهند؛ سرمایه خود بانک‌ها غالباً به صورت ساختمان‌هاست اما اموال مردم در نزد بانک‌هاست که بخشی از آن را به مردم وام قرض الحسنه بدهند.

ما نباید از بانک‌های رباخوار غربی تقلید کنیم

ایشان در ادامه با اشاره به نظر اسلام درباره بانکداری، اظهار کرد: اسلام تأکید‌‌ می‌کند رباخواری حرام است و همه بانک‌های غربی رباخوار هستند و ما نباید از بانک‌های غربی تقلید کنیم؛ رباخواری جامعه را به تباهی‌‌ می‌کشد و باعث فاصله طبقاتی‌‌ می‌شود، بعضی ضعیف و بعضی قوی‌‌ می‌شوند؛ همانطور که در غرب فاصله طبقاتی فوق العاده زیاد است و در آمریکا هنوز افراد زیادی کارتن خواب هستند در حالی که بعضی ثروت بسیاری دارند.

معظم له با اشاره به تأکید اسلام مبنی بر اینکه بانکداری رباخوار ممنوع است و جایز نیست، اظهار کرد: بانک‌ها باید مطابق هشت نوع عقود شرعیه نظیر مضاربه و مشارکت عمل کنند. اگر مطابق عقود شرعیه عمل کنند، هم شکوفایی اقتصادی است و هم مردم به جایی‌‌ می‌رسند و از سرمایه‌های خود استفاده‌‌ می‌کنند اما اگر بانک‌ها عمل نکنند، باز همان بانک رباخوار غربی و باعث بدبختی‌‌ می‌شود.

این مرجع تقلید با ابراز تأسف از اینکه بعضی از بانک‌ها به وظایف شرعی عمل‌‌ نمی‌کنند، گفت: بعضی از آنها‌‌ می‌گویند شما‌‌ می‌خواهی با من برای فلان برنامه صنعتی مشارکت کنی، برو یک فاکتور صوری بیاور که این میزان وام‌‌ می‌خواهی و من به تو‌‌ می‌دهم و سود من را هم بده و کاری نداشته باش؛ در حالی که واقعاً‌‌ نمی‌خواهد کار صنعتی راه اندازی کند و به دنبال مثلاً خرید جهیزیه یا وسیله ازدواج یا سفر برای زیارت عتبات عالیات است؛ این رباخواری آشکار است و بانکداری اسلامی را خراب‌‌ می‌کند.

کارمزد قرض الحسنه فقط برای یک سال است نه چندسال!

‌‌آیت‌الله مکارم شیرازی با اشاره به تخلفاتی که درباره وام قرض الحسنه‌‌ می‌شود، اظهار کرد: ما گفتیم از آنجا که قرض الحسنه هزینه کارمند، آب و برق و محل استیجاری دارد، کارمزد نهایت ۴ درصد بگیرند و اگر بیشتر باشد هزینه نیست و سود رباخواری است؛ اکنون بعضی از بانک‌ها‌‌ می‌گویند ما کارمزد ۴درصدی‌‌ می‌گیریم، در حالی که سال اول ۴درصد، سال دوم هم از مبلغ باقی مانده باز ۴درصد و اگر اقساط پنج ساله باشد، ۲۰ درصد‌‌ می‌شود که این رباخواری آشکار است؛ وقتی ما‌‌ می‌گوییم ۴ درصد یعنی برای تمام این پنج سال، نه اینکه هرسال ۴ درصد کارمزد بگیرید و در نهایت ۲۰درصد بشود؛ این یکی از کارهای خلافی است که در بانک‌ها انجام‌‌ می‌شود.

ایشان با بیان اینکه یکی دیگر از کارهای خلافی که افرادی را به خاک سیاه نشانده، اخذ جریمه‌های دیرکرد است؛ گفت: اسلام‌‌ می‌گوید اگر بدهکار ورشکست شد و نتوانست بدهد،‌‌ نمی‌توان او را جریمه کرد اما بانک‌ها جریمه‌‌ می‌کنند؛ به عنوان مثال، اصل وام صد میلیون تومان و جریمه آن یک میلیارد تومان‌‌ می‌شود؛ از این طریق، خانه‌ها از دست افراد‌‌ می‌رود و به خاک سیاه‌‌ می‌نشیند.

تا مسئله بانکداری در این مملکت حل نشود، مشکلات اقتصادی پابرجاست

معظم له با تأکید بر اینکه بنده معتقدم هنوز مسئله بانکداری در این کشور حل نشده است، گفت: بانک تسهیلاتی از ۱۸ درصد تا ۲۸ درصد‌‌ می‌دهد، وقتی شخصی بخواهد ۲۸ درصد سود به بانک بدهد در حالی که خودش سود ۱۰ درصد داشته باشد، ورشکست‌‌ می‌شود؛ باید فکری برای بانک‌ها کرد و تا مسئله بانک در این مملکت حل نشود، اقتصاد ما همچنان نابه‌سامان خواهد بود.

این مرجع تقلید در پایان خاطرنشان کرد: در کنار بانک‌ها، بعضی افراد رفتند صندوق‌های قرض الحسنه تشکیل دادند که بسیار کار خوبی است و در این کار خیر به خصوص در ماه مبارک رمضان شرکت کنید و بتوانید افرادی را از مشکلات نجات دهید.