رئیس دانشکده مذاهب اسلامی قم تصریح کرد: نباید برای تمام اهل سنت نسخه‌ای واحد پیچید، اهل سنتی که محب اهل بیت(ع) است را نباید در خط تکفیری‌ها و سلفی‌ها و وهابی‌ها بدانیم؛ امروز وهابیت با اداره ۶۰ شبکه ماهواره‌ای در صدد این است که از شیعه چهره‌ای افراطی نشان دهد اما ما می‌توانیم این تهدیدات را تبدیل به فرصت کنیم.
به گزارش شبکه اجتهاد، همایش «افراط‌گرایی و تکفیر در جهان اسلام» به همت اداره‌کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، با حضور اساتید کشوری، ۱۱ آبان‌ماه در سالن همایش مجتمع فرهنگی آفتاب ولایت مشهد برگزار شد.
در این همایش که جمعی از نخبگان طلاب که دوره نقد وهابیت را گذرانده‌اند، حضور داشتند؛ حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی مسعودی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مهدی فرمانیان رئیس دانشکده مذاهب دانشگاه ادیان و مذاهب قم و دکتر هادی محمدی، از پژوهشگران و فعالان عرصه سلفی و تکفیری به ارائه سخن پرداختند.
در مقابله با تهدیدات، به ظرفیت‌‌های حوزه و دانشگاه توجه شود
حجت‌الاسلام مسعودی در ابتدای این همایش اظهار کرد: ما در دوره‌ای به سر می‌بریم که بر اساس آموزه‌های ائمه(ع) متکلف به شناسایی تهدیدات، انگیزه‌ها و پشت‌پرده آن‌ها هستیم که بهترین مواجه با این تهدیدات، جریان قوی ستادی و صفی است.
او با اشاره به تاریخ پر فراز و نشیب تهدیدات دینی و مذهبی، بیان کرد: در طول تاریخ اسلام و بالندگی تشیع، جریان‌های انحرافی و نوظهور از زاویه‌ها و جلوه‌های مختلفی برخوردار بودند که نوعاً این جریانات در مسیر احیای سنت بوده و ماهیتی سیاسی و قدرت‌طلبانه داشته است.
مسعودی همچنین افزود: جریان اسلام و تشیع ناب، همواره تلاش داشته تا موضع خود را در برابر این جریانات و ارتباطات مشخص کند و به دیده فرصت به آن‌ها بنگرد.
استاد حوزه علمیه مشهد، با بیان اینکه نظام مقدس جمهوری اسلامی، مهم‌ترین ظرفیت کشور برای دفاع از دیانت و مذهب به شمار می‌رود، اظهار کرد: نسل امروز دیگر با مشکلات زمان‌های گذشته روبرو نیست؛ در قدیم برای رسیدن به محضر افراد برجسته و دانشمند باید مسافت‌هایی طولانی و خطرناک را طی می‌کردیم در حالی که امروز از ظرفیت صفی دنیای اطلاعات و ارتباطات برخورداریم.
مکلف به شناسایی تهدیدها و انگیزه‌های تهدیدی هستیم
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، حضور افراد حوزه علمیه در نهادهای تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر همچون شورای عالی انقلاب فرهنگی را ظرفیت ستادی بزرگی دانست و گفت: امروز با نسل اساتیدی برجسته در حوزه‌های علمیه قم و مشهد روبرو هستیم که صاحب آثاری برجسته در سطح جهانی هستند، به زبان روز مسلطند و از منطق نوین برخوردارند؛ ظرفیت‌‌های صفی که باید در دانشگاه‌ها و حوزه بیشتر به آنان توجه شود.
حجت‌الاسلام مسعودی، همچنین اظهارداشت: تحرکات عظیم و شگرفی که در به وجود آمدن احزاب و نحله‌های بی شمار به اصطلاح اسلامی رخ داده است و با عنایت به اینکه ما بر اساس تعالیم و فرامین الهی مکلف‌به شناسایی تهدیدها و انگیزه‌های تهدیدی هستیم بایستی حساسیت موجود را درک کنیم.
خوش‌بینانه‌ترین حالت ۱۰۰ میلیون سلفی داریم
حجت‌الاسلام مهدی فرمانیان، رئیس دانشکده مذاهب دانشگاه ادیان و مذاهب قم سخنران بعدی همایش به بیان «مبانی افراط‌گرایی و تکفیر در جهان اسلام و تأثیر عملکرد شیعه بر آن» پرداخت و گفت: امروز در جهان ۵/۱ میلیارد مسلمان وجود دارد که از این جمعیت بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون شیعه و مابقی اهل سنت هستند و حدود ۱۰ میلیون نفر از برادران اهل سنت در ایران زندگی می‌کنند.
رئیس دانشکده مذاهب اسلامی، با اشاره به گروه‌های مختلف اهل تسنن و تفاوت آن‌ها با پیروان سلفی گری، گفت: در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۱۰۰ میلیون سلفی داریم که ۱۰ میلیون نفر از آن‌ها سلفی جهادی و ۲ میلیون سلفی زیدی و قریب به ۱۰۰ میلیون اخوانی و ۱۰ میلیون نفر نیز فقط مبلغ نحله دیوبندی هستند. ما اهل سنت را جزوه مذاهب فقهی می‌شناسیم که بیش از نیمی از جمعیتشان حنفی مذهب و نیمی دیگر در سه مذهب شافعی و مالکی و حنبلی پراکنده‌اند.
خودتان بروید مطالعه کنید و فتوا بدست آورده و عمل کنید!
او با بیان اینکه امروز فقه جدیدی در اهل سنت موسوم به فقه مقاصدی و منهجی یا همان فقه ابن تیمیه به وجود آمده، اظهار کرد: داعیه اصلی این فقه این است که تقلید از مذاهب اربعه بدعت است و مسلمانان را به واکاوی و تحقیق و مطالعه در منابع قرآن و سنت پیامبر اکرم(ص) توصیه می‌کند و می‌گوید «خودتان بروید مطالعه کنید و فتوا بدست آورده و عمل کنید و در راه بدست آوردن احکام الهی خویشتن را مجتهد خود بدانید».
فرمانیان در تبیین هدف دشمن از تجهیز جبهه تکفیری خاطرنشان کرد: عقیده ما این است که دشمن با توجه به یأس از شکست اسلام به فکر تفرقه میان مذهب شیعه و اهل سنت افتاده و به هر دستاویزی برای رسیدن به هدفش که نابودی اسلام است، چنگ می‌زند.
از منظر تکفیری‌ها القاعده هم کافر است چه برسد به شیعیان و اهل‌سنت
رئیس دانشکده مذاهب اسلامی، افزود: امروز تکفیری‌ها مخصوصاً داعش و القاعده به این قاعده استناد می‌کنند و می‌گویند «در طول تاریخ هزار ساله گذشته، سنتی میان اصحاب حدیث وجود داشته که هرکس کافران را تکفیر نکند خود او کافر محسوب می‌شود و معتقدند چون القاعده نسبت به برخی از کافران سهل گیر است، آن‌ها هم کافر هستند چه رسد به بقیه اهل سنت با تمام فرق و مذاهب و شیعه با تمام فرق و مذاهبش.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: اهل سنت یکدست و یکپارچه نیست و اگر می‌خواهیم اسلام را مدیریت کنیم باید نحله‌های گوناگون را بشناسیم و از کشورهای هدف و زبان و شرایط اجتماعی آنان آگاهی داشته باشیم. وهابیت با اداره ۶۰ شبکه ماهواره‌ای در صدد این است که از شیعه چهره‌ای افراطی نشان دهد اما ما می‌توانیم این تهدیدات را تبدیل به فرصت کنیم و با افتتاح شبکه‌های ماهواره‌ای، شیعه اعتدالی علامه حلی و شیخ مفیدی را به جهانیان عرضه کنیم. اما متأسفانه امروز افرادی که بتوانند در این شبکه‌ها سخن بگویند، کم داریم.
فرمانیان خطاب به حوزه علمیه مشهد بیان کرد: ما ۵۰۰ متلکم می‌خواهیم که سلفی‌ها، وهابی‌ها و تکفیری‌ها را بشناسند و بتوانند عقایدشان را نقد کنند. من به صراحت می‌گویم در ایران، متخصص در این حوزه نداریم و حداقل ۲۰ نفر متخصص زبان اردو و ۳۰ نفر زبان آسیای میانه و متخصص به کلام سلفی و… می‌خواهیم؛ این نیاز در حوزه علمیه مطرح است.
نباید برای تمام اهل سنت نسخه‌ای واحد پیچید
رئیس دانشکده مذاهب اسلامی، همچنین تصریح کرد: نباید برای تمام اهل سنت نسخه‌ای واحد پیچید و نباید اهل سنت محب اهل بیت(ع) را در خط تکفیری‌ها و سلفی‌ها و وهابی‌ها بدانیم.
او خاطرنشان کرد: پیشینه سلفیت را باید در سده نخستین اسلام جستجو کرد، زیرا جمود بر ظواهر نصوص دینی و پرهیز از عقلانیت و در نتیجه آن دو، تحجر را که از مؤلفههای اصلی اندیشه سلفی است، در سده یکم هجری در فرقه خوارج به روشنی مشاهده می‌کنیم. پس از آن و در سده دوم هجری نیز جریانی موسوم به اهل حدیث به وجود آمد که با تکیه بر مؤلفههای پیش گفته، از نظر کلامی در برابر معتزله و از نظر فقهی در برابر اهل رای موضع گرفت و با جمود و عقل‌گریزی سلفی، به اجبار زمینه را برای زایش رویکردهایی انحرافی چون جسم‌گرایان فراهم کرد.
اندیشه سلفی تکفیری و جهادی بیشترین ضربه را به جهان اسلام وارد کردند
فرمانیان یادآور شد: گروههایی که بر اساس اندیشه سلفی، به خصوص اندیشه سلفی تکفیری و جهادی تشکیل شده‌اند، بیشترین ضربه‌ها را به جهان اسلام وارد کردند و در بیشتر موارد در زمین کشورهای غربی بازی کرده‌‌اند و نباید به مخالفت‌های ظاهری آن‌ها با غرب اکتفا کرد.
در ادامه این همایش، دکتر محمدی، به بیان مطالبی درخصوص «عوامل درونی و بیرونی گسترش جریان‌های تکفیری» پرداخت؛ و نیز «راهبردهای رسانه‌ای مقابله با جریان‌های سلفیه تکفیری» و راهکارهای مقابله با آن، با توجه به گسترش فضای مجازی و رسانه‌ای از دیگر مباحث ارائه شده توسط این پژوهشگر بود. همچنین در بخشی از این برنامه حجت‌الاسلام سیدمهدی روحبخش به آسیب‌شناسی رسانه‌ای در محور جریان شناسی تکفیری پرداخت.
گفتنی است، این همایش به‌همت اداره‌کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و با مشارکت قطب تعمیق ایمان دینی و مبارزه با جریان‌های انقلابی، اداره کل تبلیغات خراسان رضوی، مرکز رسیدگی به امور مساجد خراسان رضوی، اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی، کمیته همکاری‌های حوزه‌های علمیه خراسان، معاونت تبلیغ حوزه علمیه خراسان و ستاد حاشیه شهر مشهد برگزار شد.
یادآور می‌شود، سخنان تفصیلی حجت‌الاسلام دکتر فرمانیان به‌زودی در «شبکه اجتهاد» منتشر می‌گردد.
