شبکه اجتهاد: چندی پیش مصطفی قناعتگر در یادداشتی با عنوان «به وقت نجف» که از سایت مباحثات منتشر شد، از زاویه‌ای خاص تعطیلات و مدت درس خارج حوزه علمیه قم و نجف را مورد مقایسه قرار داد. نوشتار حاضر، در پاسخ به یادداشت به وقت نجف می‌باشد که در ادامه می‌خوانید.
نجف دیارى که شاید در روی زمین عدیلى نداشته باشد و شهرى که برکت وجود امیرالمؤمنین(ع) زندگى در آنجا را به شیرین‌ترین لحظات تبدیل می‌کند و حوزه‌اى که نخستین حوزه علمیه شیعیان است.
حوزه علمیه‌اى که که در سدهٔ چهارم قمری در کنار مضجع نورانى امیرالمؤمنین(ع) توسط شیخ طوسى(ره) برپا شد و تا امروز با سابقه‌اى بیش از ۹۰۰ سال در حال فعالیت است.
اگرچه دیدگاه‌هاى مکتب قم و نجف اختلاف‌هاى فکری زیادی دارند، اما در این روزگار نوع طلاب علاقه‌مند به تحصیل در حوزه علمیه نجف هستند، زیرا امروزه حوزه نجف با سابقه بى‌نظیرِ خود عنوانى مهم به ارمغان مى‌آورد که شاید در هیچ کجاى دنیا این عنوان اصیل براى محصلین حوزوى قابل تحصیل نباشد.
اما حقیقت چیست؟ آیا حوزه نجف مانند گذشته قوت علمى خود را حفظ کرده؟
فى‌الواقع میزان تعطیلات حوزه نجف چه مقدار است که اغلب مدرسین قم، حوزه نجف را حوزه‌اى پر تعطیلات می‌دانند؟
اگرچه حوزه نجف از دریاى وجود امیرالمومنین(ع) بهره‌مند است، اما واقع امر این است که تعطیلات حوزه نجف با حوزه قم از حیث کمیت قابل قیاس نیست.
مقداری از این تعطیلات اجبارى است، اما مقدار دیگر آن تعطیلات رسومات غلطى است که در حوزه نجف نهادینه گشته است.
چندسالی که در آن حوزه علمیه مقدسه بودم، داستان‌هائى می‌شنیدم که نه تنها نجف امروز آن نظام را عمل نمی‌کند، بلکه دقیقا مخالف آن حرکت می‌کند.
فرزند آیت‌الله سبزوارى(ره) تعطیلی درس پدر را دو روز در سال تعریف می‌کرد. ۱- روز عاشورا ؛ ۲- روز شهادت صدیقه طاهره(ع).
و این جمله معروف که: اگر احترام مادر و خون فرزند رعایت شد بقیه ذوات معصومین(ع) راضى می‌شوند.
یا برخى مراجع درس شبانه آیت‌الله حکیم(ره) در ماه رمضان را همت فوق‌العاده آن مرجع در سن بالا می‌دانستند که با وجود گرماى فراوان و عدم وجود امکانات، درس ایشان در تابستان هم تعطیلى بردار نبود و بعد از درس بدلیل گرماى فراوان لباس‌هاى خیس خود را در گوشه‌اى از مسجد هندى عوض می‌کردند و پس از آن به منزل برمی‌گشتند و ده‌ها داستان دیگر براى کار علمى بى‌وقفه در حوزه، که امروزه نه در قم و نه در نجف حتى یک مصداق مطابق آن‌ها یافت نمی‌شود.
اما نجف امروز چگونه است؟
پس از تعطیلى۴۵روزه تابستان توسط مرحوم آیت‌الله خوئی(ره) تابستان بحث علمى تقریباً تعطیل است و در این دوره از ماه شعبان دروس به کلى تعطیل می‌شود و رمضان بحث جدى یافت نمی‌شود و شروع سال در ماه شوال است.
بعد از یک ماه و اندى اغلب اساتید صاحب نام جهت سفر و انجام مناسک حج دروس را تعطیل می‌کنند در اواخر ذی‌الحجه شاید چند روزى درس برقرار باشد و با شروع محرم تبلیغ و تعطیلى آغاز می‌شود.
این تعطیلی به جز چند روزى آن هم مختصر تا اوایل ربیع الاول ادامه دارد و پس از این در ماه‌هاى ربیع الاول، ربیع الثانی، جمادی الاول، جمادی الثانی و رجب درس‌ها برقرار است.
تعطیلى دروس در ایام شهادت حضرت صدیقه طاهره(ع) در ایران به دو روایت است، اما در نجف به سه روایت تعطیل می‌شود.
در ایام شهادت‌ها تعطیلى یک امر طبیعی است و در ایام ولادت‌ها و اعیاد اسلامى و نوروز بدلیل ایام زیارتى و یا ازدحام شدید زائران، بعضی از دروس چند روزى تعطیل می‌شود.
درگذشت بزرگان حوزه علمیه قم و نجف علت دیگرى براى تعطیلى دروس نجف است و پنج شنبه‌ها و جمعه‌هاى کل سال هم که تمامى دروس به کلى تعطیل است، پس در مجموع اگر تعطیلى‌هاى حوزه نجف از حوزه قم بیشتر نباشد، یقیناً کمتر نخواهد بود، اما همجوارى امیرالمؤمنین سبب شده تا قوت علمى نجف به گونه‌اى باشد تا قم و دیگران همه بر سر سفره تراث نجف اشرف مشغول علم‌آموزى باشند. مباحثات
