مدیر حوزه‌های علمیه با اشاره به اینکه اگر بخواهیم در ابواب جدید فقه ورود کنیم، نیازمند فهم پرسش‌های نو هستیم، اظهار داشت: امروز پرسش‌هایی نو در علوم و مکاتب گوناگون جهان وجود دارد که پرداختن به آن هیچ اشکالی نداشته و مهم آن است که تحت تأثیر داوری‌های آنان قرار نگیریم؛ اگر سؤالات و موضوعات علوم و مکاتب گوناگون را دریافت کرده؛ مورد مداقه قرار داده و پرسش‌های نو را رویاروی فقه عظیم قرار دهیم، امری ممدوح بوده و بالاتر از آن، وظیفه حوزه‌های علمیه می‌باشد.

به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله اعرافی در مراسم افتتاحیه دوره تمهیدی رشته فقه الاقتصاد مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی که با حضور آیت‌الله حسینی بوشهری در قم برگزار شد، اظهار داشت: از عنایات رهبر معظم انقلاب تقدیر و تشکر داریم که در طول این چند دهه، افکار و برنامه‌های روشن ایشان مایه تعالی حوزه بوده و از خداوند متعال خواستاریم تا توفیق فهم مبانی امام راحل، رهبر انقلاب و مراجع عظام را داده تا در عمل پیاده نماییم.

شاهد افراط و تفریط درباره فقه موجود هستیم

وی ابراز داشت: وقتی سخن از فقه‌های نو به میان می‌آید، مقصود این نیست که مناهج فقه را دچار دگرگونی کنیم؛ بلکه هدف تمام اشخاصی که در طول این سه دهه زحمت کشیده تا پایه ابواب نو در حوزه ریخته شود، آن بوده که بر پایه اجتهاد دیرپا، نظراتی نو و حرکتی رو به جلو داشته باشیم؛ البته گاهی دیدگاه‌های افراطی و تفریطی نیز وجود دارد که منطقی غلط و نادرست می‌باشد.

مدیر حوزه‌های علمیه یادآور شد: امام راحل و رهبر انقلاب نیز از این نوع نظریات فاصله داشته و آن را قبول ندارند؛ برخی نیز مدعی این دیدگاه هستند که ما باید با همان ابزار و مبانی پیشین به تمام پرسش‌های جدید پاسخ دهیم که این نظریه نیز درست نمی‌باشد.

رئیس المصطفی تصریح کرد: مقصود از فقه‌های تخصصی، فقه‌های بی ریشه در سنت حوزه‌ها نیست؛ بلکه منظور، عرصه‌های نویی است که چشم بر آنان نبسته و به آن خواهیم پرداخت، نخستین نقطه عزیمت ما در عرصه‌های جدید فقهی، موضوع شناسی و آشنایی با تحولاتی است که در دنیای جدید در حوزه‌های متناظر به آن فقه انجام شود.

نیازمند فهم پرسش‌ها نو برای ورود به ابواب جدید فقه هستیم

اعرافی با اشاره به اینکه اگر بخواهیم در ابواب جدید فقه ورود کنیم، نیازمند فهم پرسش‌های نو هستیم، اظهار داشت: امروز پرسش‌هایی نو در علوم و مکاتب گوناگون جهان وجود دارد که پرداختن به آن هیچ اشکالی نداشته و مهم آن است که تحت تأثیر داوری‌های آنان قرار نگیریم؛ اگر سؤالات و موضوعات علوم و مکاتب گوناگون را دریافت کرده؛ مورد مداقه قرار داده و پرسش‌های نو را رویاروی فقه عظیم قرار دهیم، امری ممدوح بوده و بالاتر از آن، وظیفه حوزه‌های علمیه می‌باشد.

بدون مطهری‌ها نمی‌توانستیم انقلاب اسلامی داشته باشیم

مدیر حوزه‌های علمیه ابراز داشت: اگر حوزه ما علامه طباطبایی، علامه مطهری و شهید صدرها، نداشت که در مقابل امواج مکاتب الحادی و افکار انحرافی بایستند، نمی‌توانستیم انقلاب اسلامی داشته باشیم، این بزرگان ما بودند که این امواج و افکار انحرافی را شناخته و با آنان مقابله کردند.

اعرافی تصریح کرد: ما برای اینکه در هر یک از فقه‌های تخصصی ورود کنیم، نیازمند به آن هستیم که در اصول ناظر و قواعد فقهی به آن رشته فعالیت نماییم، زمانی می‌توانیم از فقه‌های تخصصی بهره وافر ببریم که گامی از فقه موجود به سمت نظام سازی و فقه تمدنی برداریم؛ باید بر پایه اجتهاد عمیق و استوار، قدمی را برداریم که شهید صدر در کتاب اقتصادنا برداشت و مع الاسف توسط شاگردان ایشان استمرار پیدا نکرد.

کم محلی به پایه‌های فقهی موجود نادرست است

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان این که یکی از راه‌های پیشرفت فقه، غنی سازی ابواب موجود با مسائل نو و مستحدثه می‌باشد خاطرنشان ساخت: برخی خیال می‌کنند که برای نوسازی و پیشبرد فقاهت باید به پایه‌های فقهی کم محلی کرد که سخنی نادرست است و در طرف مقابل نیز اگر فکر کنیم که منزگاه آخر ما همین فقه‌های موجود است، نیز غلط می‌باشد.

اعرافی تصریح کرد: باید دروس خارج غنی ما با مباحث نو و نظریه‌های جدید همراه شود تا بتوان به پیشبرد فقاهت کمک کرد؛ همچنین نیازمند تغییر صورت بندی، شکل‌ها و تنظیمات ابواب فقهی نیز می‌باشیم.

وی با بیان این مطلب که سه نوع نتیجه می‌توان از راه اندازی فقه‌های تخصصی گرفت، اظهار داشت: «اجتهاد مطلق با ترکیز بر یک باب یا عرصه تخصصی»، «اجتهاد مُتجزی» و «تربیت نیرو برای پاسخگویی به نیازهای روز داخل و خارج از کشور»، سه نوع نتیجه ای است که می‌توان از راه اندازی فقه‌های تخصصی گرفت و باید هر سه را در کنار هم داشت.

مدیر حوزه‌های علمیه ابراز داشت: ما نیازمند اجتهاد مطلق در یک باب فقهی هستیم؛ اما نباید از تربیت نیرو برای پاسخگویی به نیازها در موضوعات گوناگون غافل بود؛ چراکه نیازمند این نوع از نیروها نیز بوده و رشته‌های تخصصی ما باید هر سه سطح از نتیجه را پوشش دهند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان این مطلب که دو مدل برای پایه ریزی ابواب تخصصی فقه وجود دارد، خاطرنشان ساخت: نوع اول، ابواب فقهی جدید هستند که قسیم کتاب‌های موجود بوده و نوع دوم، باب‌هایی هستند که در کنار ابواب دیگر بوده و قسیم آنان نیستند.

امروز بیش از ۳۰ کتاب فقهی ارتباط مستقیم با فقه الاقتصاد دارند

رئیس المصطفی با بیان این مطلب که رشته فقه الاقتصاد از نوع دوم می‌باشد، تصریح کرد: امروز بیش از ۳۰ کتاب فقهی موجود با فقه الاقتصاد ارتباط مستقیم داشته در مابقی کتب نیز به نحوی این ارتباط وجود دارد، طلاب باید در این رشته کمر همت را بسته و تمام توان خود را به کار ببندند تا در پایان کار خروجی مناسب با قوه اجتهادی بالا داشته باشیم.