چهارمین کنفرانس جهانی فتوا در مصر در حالی از فردا برگزار خواهد شد که مسأله فتوا به یکی از مشکلات جامعه دینی مصر تبدیل شده است.
به گزارش شبکه اجتهاد، پدیده فتوا و مفتیان نوظهور در سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های جدّی جامعه دینی مصر تبدیل شده است. با آنکه نهادهای رسمی دینی مانند الازهر، دارالافتا و در برخی موارد وزارت اوقاف مصر در موضوعات و مسائل مستحدثه به اعلام نظر پرداخته و فتواهای گاه متضاد را صادر می‌کنند اما با این وجود در دهه‌های اخیر ظهور برخی مفتیان خود خوانده سبب شده تا جامعه مصر دوران ملتهبی را سپری کند.
نهادهای دینی مصر با هدف سامان‌دهی به مسأله فتوا در سال‌های اخیر اقدمات مثبتی را مانند راه اندازی سامانه جامع فتوا، انتخاب و تایید تعدادی از مفتیان، راه اندازی همایش‌های متعدد با رویکرد اصلاح مکانیزم صدور فتوا، بررسی شیوه استنباط احکام و … انجام دادند تا از این رهگذر بتوانند آسیب‌های دینی ـ اجتماعی ولنگاری فتوایی را به حداقل برسانند.
کنفرانس جهانی فتوا؛ راهی برای حل مشکلات
در همین راستا چهارمین کنفرانس جهانی فتوا با عنوان «بررسی مکانیزم صدور فتوا؛ از نظریه تا تطبیق» به همّت بخش دبیرکلی هیأت فتوای جهانی دارالافتا از امروز سه شنبه به مدت دو روز با مشارکت نمایندگان و مفتیان بیش از ۷۰ کشور در قاهره برگزار می‌شود.
در این کنفرانس صاحب نظران ضمن ارائه راهکارها و نقطه نظرات خود پیرامون چگونگی برون رفت از بحران فتوا که گریبانگیر کشورهای عربی ـ غربی شده به بررسی عملی ضوابط صدور فتوا، نحوه مواجهه با آشفتگی و ولنگاری در عرصه فتوا، تبیین مفاهیم فقهی به شکل واضح، مشارکت در حل مشکلات اجتماعی به ویژه مسأله افزایش میزان طلاق و نیز تبدیل عرصه فتوا از بستری منفعل که تنها در عرصه حل مشکلات به کار می‌آید به عرصه‌ای با فعالیت بیشتر با هدف اقدامات پیشگیرانه و جلوگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی خواهند پرداخت.
در همین راستا ابراهیم نجم دبیرکل هیأت جهانی فتوای دارالافتای مصر با اشاره به نتایج سه کنفرانس گذشته تاکید کرد: کنفرانس‌هایی که تا به امروز با هدف اصلاح ساختار و مکانیزم صدور فتوا تشکیل شده، نتایج مثبت و ارزنده‌ای را به همراه داشته است از این رو نیاز بود که این اقدام سازنده ادامه یابد.
راه اندازی کارگاه‌های نقد و بررسی فتوا
وی با تبیین برنامه‌ها و اهداف مورد نظر در این کنفرانس افزود: در اولین کارگاه عملی با عنوان «به سوی تجدید میثاق جهانی جامع برای فتوا» به بررسی هرج و مرج‌های موجود در عرصه گفتمان دینی به شکل عام و مسأله فتوا به شکل خاص خواهیم پرداخت که تحقق این مهم نیازمند همکاری علمی همگان است تا از حالت بی‌ثباتی به شرایط مساعد هدایت شویم.
دبیرکل هیأت فتوای دارالافتای مصر خاطر نشان کرد: جهت برون رفت از بحران فتوا، باید الگو و ساختاری به روز، مبتنی بر اصول اخلاقی را مورد توجه قرار داد که ظرفیت جمع آوری تمامی تلاش‌های گذشتگان برای مدوّن ساختن عملیات صدور فتوا را داشته و همزمان علوم و فنونی به کار گرفته شده در فتوا را ارتقا بخشیده تا فتواهای فقهی نقش مهمی را در بازسازی تمدن اسلامی ایفا کند.
ابراهیم نجم اظهار داشت: کشف معیارهای علمی و اخلاقی برای تهیه و تدوین طرح جامع عهدنامه بین المللی فتوا و همکاری و همفکری برای ترویج و مقبول سازی این طرح، برداشتن گام‌های اولیه اساسنامه «اخلاق فتوا» و راه اندازی سامانه‌های الکترونیکی برای فعالسازی این طرح در بستر فضای سایبری از دیگر اهداف و برنامه‌های این کنفرانس است.
ایجاد ساختارهای آموزشی صدور فتوا
عضو ارشد دارالافتای مصر در بخش دیگری از سخنان خود به دومین کارگاه عملی کنفرانس فتوا با عنوان «معیارهای جهانی فتوا» اشاره و تصریح کرد: برای دستیابی به یک نظام فتوایی جهانشمول از سوی دبیرکلی هیأت فتوا به صورت هر سه ماه مضمون فتواهایی که در ۱۵ سال اخیر صادر شده را مورد بررسی قرار داده و سپس به زبان‌های زنده دنیا ترجمه و جهت استفاده علاقه مندان در تارنمای دارالافتا قرار خواهد گرفت.
وی ادامه داد: برای ایجاد ساختارهای آموزشی فتوایی مناسب جهت تدریس در نهادهای فتوایی و ایجاد ارتباط میان عرصه علمی و عرصه عملی و با هدف وصول به مقاصد شرعی، انسانی و ملی و نیز کمک به استادان جهت آمزش ضوابط و اصول استنباط احکام شرعی، کارگاه دیگری در این کنفرانس در نظر گرفته شده است.
ابراهیم نجم در پایان با بیان اهمیت استفاده بهینه از فتواها در حل مشکلات جامعه به ویژه مسائل مرتبط با خانواده اظهار داشت: مشکلات خانوادگی به ویژه مسأله طلاق در سال‌های اخیر رشد چمشگیری را داشته که باید این پدیده اجتماعی و راهکار حل آن مورد مطالعه دقیق قرار بگیرد از این رو فتواها می‌توانند تاثیر بسزایی را در این امر ایفا کنند.رسا
