اختصاصی شبکه اجتهاد: سهل انگاری و کوتاهی در مواجهه درست و منطقی با بی‌حجابی(۱)، کار را به جایی رساند که برخی گفتند: «کاش همه گناهان، بی حجابی بود!»؛ «بی حجابی گناه بزرگی نیست؟! بروید جلوی گناهان بزرگتر را بگیرید!» (که اگر این استدلال درست باشد هیچ جرمی قابل پی جویی نخواهد بود و تمامی مراکز تربیتی و قضایی را باید تعطیل کرد!)

البته باید خدا را شکر کرد که هنوز بی‌حجابی را گناه می‌دانند هر چند گناه کوچک. در حال حاضر، روی سخن با افرادی که دانسته یا ندانسته تن به این گناه الهی می‌دهند نیست. مخاطب، کسانی اند که سعی در موجه یا کم اهمیت جلوه دادن این منکر و حرام الهی دارند؛ که به گمانم، با ترویج این سخن، خواسته یا ناخواسته، بدعتی بزرگ را رقم می‌زنند؛ و این سخن، در نهایت به حلال شمردن حرام الهی، و تبدیل منکر به معروف منجر خواهد گشت و چون خدا پیمان گرفته است که آنکس که از بدعتی مطلع شود باید آن را افشا کند، چند جمله‌ای ‌را خاطر نشان می‌کنم.

اجازه بدهید صریح و مستند سخن بگوییم.

با چه ملاکی بی‌حجابی را گناهی کوچک شمردید؟!

آیا با ملاک‌های بزرگترین گناهان آشنا هستید؟

آیا تا بحال از صاحبان شریعت، پرسیده‌اید که بزرگترین گناهان کدامند؟

در شریعت اسلامی ملاک‌هایی برای بزرگترین گناهان بیان شده که اختصاص به مصداق خاصی ندارد و وجود یکی از آنها در هر گناهی، آن را به بزرگترین گناه تبدیل می‌کند؛ و متاسفانه، بیشتر بلکه تمامی این ملاک‌ها در بی‌حجابی‌هایی که امروز مشاهده می‌کنیم وجود دارد.

اما این ملاک‌ها کدامند:

۱) کوچک و خوار شمردن گناه: «بزرگترین گناهان، گناهی است که نزد صاحبش کوچک شمرده شود»(۲)؛ و «شدید ترین گناهان، گناهی است که مرتکبش آن را خوار و سبک شمارد».(۳) متاسفانه بیشتر کسانی که مرتکب بی‌حجابی می‌شوند آن را گناهی کوچک و ناچیز می‌شمارند و یا احیانا خدای ناکرده اساسا گناه نمی‌دانند.

۲) اصرار بر گناه: «بزرگترین گناهان نزد خدا، گناهی است که مرتکبش بر آن اصرار ورزد».(۴)

اصرار به گونه‌ای است که نه تنها موجب می‌شود یک «گناه صغیره» به «گناه کبیره» بدل گردد(۵) بلکه چنانچه از ظاهر قرآن کریم به‌دست می‌آید، باعث می‌شود که یک گناه در زمره گناهانی قرار بگیرد که احتمال آمرزش در مورد آن بسیار اندک است و امام باقر علیه السلام در تفسیر همین آیه فرمودند: اصرار این است که بنده‌ای مرتکب گناه شود، اما نه استغفار نماید و نه به فکر توبه باشد.(۶)

جای بسی تاسف است که مرتکبان بی‌حجابی، بر این عمل غیر شرعی، اصرار دارند و تکرار روز مرۀ رفتار آنان، حاکی از عدم پشیمانی و عزم بر توبه است.

۳) مداومت بر گناه: مداومت بر معصیت، نه تنها نشان از اصرار، بلکه خود معیار دیگری برای تشدید گناه است. بی شک کسی که گناهی را یک بار مرتکب می‌شود با کسانی که آن گناه را دائما مرتکب می‌شوند یک سان نیست. «تمامی گناهان شدیداند؛ اما شدید ترین آنها، گناهی است که گوشت و خون برآن بروید؛ زیرا شخص مرتکب گناه، مورد رحمت قرار می‌گیرد[و به بهشت می‌رود] و یا دچار عذاب می‌شود[ و به دوزخ می‌رود] در حالی که جز افراد پاک به بهشت نمی‌روند»(۷) این روایت اشاره به این مطلب دارد که اگر مداومت بر گناه به‌قدری طولانی باشد که گوشت و خون شخص در حال اصرار و ارتکاب آن گناه روییده باشد، چنین شخصی مستحق بهشت نخواهد بود(مگر اینکه توبه کرده و گوشت و خون دوباره‌ای در حال مداومت بر طاعت در بدن او پدید آید.)

در اینجاست که باید گفت: بسی جای تاسف و تعجب است که چگونه یک زن مسلمان، می‌تواند بپذیرد که یک گناه را برای مدتی طولانی لحظه به لحظه تکرار کند و هر لحظه‌ای که بر او می‌گذرد و او در حال بی‌حجابی مقابل دید نامحرمان قرار دارد بر گناه او افزون گردد؟!.

۴) شاد شدن و افتخار به گناه: از خود گناه بدتر، شاد شدن به گناه و یا خدای ناکرده افتخار کردن به گناه است(۸) حتی در روایات می‌خوانیم: «هیچ گناهی بزرگ‌تر از شادمانی کردن به فسق و فجور نیست»(۹) تا جایی که خورسندی به رذایل، از عوامل عدم رستگاری و بد فرجامی شمرده است.(۱۰)

مع الاسف، مشاهده می‌شود که بعضی افراد، نه تنها به بی‌حجابی خود خورسندند که آن را مایه فخر فروشی قرار داده اند و به تعبیر عامیانه، به آن «پُز» داده و با آن «کلاس» می‌گذارند؟!

۵) آشکار کردن گناه: قطعا گناه کسی که در پنهان مرتکب کار زشتی می‌شود با آن کس که در معرض دید عموم مرتکب آن می‌شود یکسان نیست. «بپرهیز از آشکار کردن گناهان، چرا که این کار از بدترین گناهان است»(۱۱). یکی از تبعات وخیم این کار که دامنگیر جامعه نیز می‌گردد این است که اگر گناهی مخفی انجام گردد تنها برای مرتکب آن ضرر دارد؛ اما اگر علنی انجام شود و دیگران در مقابل آن بی تفاوت بوده و نهی از منکر نکنند، برای همه مضر است. به بیان دیگر، گناه مخفی، عذاب شخصی؛ و گناه علنی، تبعات منفی اجتماعی و عذاب عمومی در پی دارد.(۱۲)

اگر بی‌حجابی -که گناهی ذاتا علنی است- در جامعه‌ای ‌رواج پیدا کند، آن جامعه باید منتظر عذاب‌های خودساخته و خودخواسته باشد؛ از عذاب‌های مادی و روانی (همچون ناامنی‌های مختلف و تزلزل اخلاق و خانواده) گرفته تا بزرگترین عذاب (که همان کوردلی و قساوت قلب است که راه بازگشت و کمال انسان را مسدود می‌کند).(۱۳)

سخن آخر اینکه: اگر با گناه بزرگی چون بی‌حجابی، برخورد مناسب نمی‌کنید، اما دست کم گناهکاران را تطهیر نکنید و گناه را موجه جلوه ندهید و اجازه ندهید جای حلال و حرام الهی عوض شود! که بی شک خود، گناهی بزرگتر و معصیتی نابخشودنی است.

در پایان خوانندگان عزیز را به رعایت دستور پیامبر گرامی اسلام(ص) دعوت می‌کنم که فرمودند: هنگامی که بدعت‌ها در امّت من ظاهر شد، بر هر کسی که آن را می‌داند واجب است که علمش را آشکار سازد و کسی که چنین نکند لعنت خدا بر او باد.(۱۴)

والسلام علیکم ورحمه الله و برکاته

نویسنده: دکتر علیرضا عابدی سرآسیا، عضو هیئت علمی و استادیار دانشگده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی

————————————————

پی نوشت‌ها:

۱) تقابل بدحجابی و بی حجابی در لغت و معنای عرفیِ حجاب(به معنای پوشش) مطرح است نه در اصطلاح فقهی و شرعی. در اصطلاح اخیر، کسانی که حجاب شرعی را رعایت می‌کنند باحجاب، و در غیر این صورت بی حجاب محسوب می‌شوند. از طرفی مطالب ذکر شده در نوشتار بالا در مورد کسانی است که به طور عمدی در معرض دید نامحرمان، حجاب شرعی را رعایت نمی کنند.

۲) أَعْظَمُ الذُّنُوبِ ذَنْبٌ صَغُرَ عِنْدَ صَاحِبِهِ(لیثی، عیون الحکم و المواعظ؛ دار الحدیث – قم، ۱۳۷۶ ش. ص۱۲۳ حدیث۲۸۰۱)

۳) أَشَدُّ الذُّنُوبِ عِنْدَ اللَّهِ ذَنْبٌ اسْتَهَانَ بِهِ رَاکِبُهُ.(همان، ص۱۱۲، حدیث۲۴۳۳)

۴) أَعْظَمُ‏ الذُّنُوبِ‏ عِنْدَ اللَّهِ ذَنْبٌ أَصَرَّ عَلَیْهِ عَامِلُهُ.(همان، حدیث ۲۴۴۳)

۵) عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (ص) أَنَّهُ قَالَ: لَا کَبِیرَهَ مَعَ اسْتِغْفَارٍ وَ لَا صَغِیرَهَ مَعَ إِصْرَارٍ(نورى، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، ۱۴۰۸ق.،ج‏۱۱ ؛ ص۳۶۷، حدیث۱۳۲۸۰). در کتاب تحریر الوسیله امام خمینى (قدس سره) پیرامون معیار گناهان کبیره، چنین آمده است:۱٫ گناهانى که در مورد آنها در قرآن یا روایات اسلامى وعدۀ آتش ‍ دوزخ یا مجازات، داده شده باشد.۲٫ از طرف شرع ، به شدت، از آن نهى شده است .۳٫ دلایلی وجود دارد که معلوم می‌شود آن گناه ، بزرگتر از بعضى از گناهان کبیره یا مثل آنها است .۴٫ عقل ، حکم به کبیره بودن گناهی بکند.۵٫ در ذهن مسلمینِ پاى بند به دستورات الهى، چنین تثبیت شده که فلان گناه، از گناهان بزرگ است .۶٫ از طرف پیامبر (صلّى اللّه علیه و آله) یا امامان (علیهم السلام) در خصوص گناهى تصریح شده که از گناهان کبیره است؛ و تعداد آنها زیاد است برخی از آنها عبارتند از ناامیدی از رحمت خدا و….(تحریرالوسیله،دارالعلم، قم، بی تا، ج۱ ص۲۷۴) جای بسی تعجب است که با وجود اینکه بیش از یک مورد از ملاکهای بالا در مورد بی حجابی صدق می‌کنند اما عده‌ای ‌به صرف اینکه فقها در شمار گناهان کبیره اسمی از بی حجابی نبرده اند، آن را گناه صغیره معرفی می‌کنند؟! در حالی که حتی خود فقها نیز هنگام نام بردن از این گناهان صرفا از باب مثال و نمونه برخی از آنها را مورد بحث قرار داده اند و در صدد شمارش تمامی آنها نبوده اند و این مطلب از عبارت تحریر الوسیله نیز پیداست(…و هی کثیره: منها الیأس من رَوح اللَّه و…؛ برخی از آنها عبارتند از:…). اما مهمتر از تمامی این مطالب، این است که حتی اگر بی حجابی را به خودی خود، گناه صغیره بدانیم، با توجه به ملاکهایی که برای بزرگترین گناهان در متن بیان کردیم، بدون شک، بی حجابی نه به گناهی بزرگ، که به بزرگترین گناهان بدل می‌گردد.

۶) الْعَیَّاشِیُّ فِی تَفْسِیرِهِ، عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع: فِی قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى‏ وَ مَنْ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا اللَّهُ وَ لَمْ یُصِرُّوا عَلى‏ ما فَعَلُوا وَ هُمْ یَعْلَمُونَ‏ « (آل عمران:۱۳۵)» قَالَ الْإِصْرَارُ أَنْ یُذْنِبَ الْعَبْدُ وَ لَا یَسْتَغْفِرَ وَ لَا یُحَدِّثَ نَفْسَهُ بِالتَّوْبَهِ فَذَلِکَ الْإِصْرَار(همان، حدیث۱۳۲۷۸)

۷) عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُکَیْرٍ عَنْ زُرَارَهَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: الذُّنُوبُ‏ کُلُّهَا شَدِیدَهٌ وَ أَشَدُّهَا مَا نَبَتَ عَلَیْهِ اللَّحْمُ وَ الدَّمُ لِأَنَّهُ إِمَّا مَرْحُومٌ وَ إِمَّا مُعَذَّبٌ وَ الْجَنَّهُ لَا یَدْخُلُهَا إِلَّا طَیِّبٌ‏. (کلینی، الکافی، دار الکتب الإسلامیه – تهران، ۱۴۰۷ ق. ج‏۲، ص: ۲۷۰)

۸) الْقُطْبُ الرَّاوَنْدِیُّ فِی لُبِّ اللُّبَابِ، عَنِ النَّبِیِّ ص قَالَ: أَرْبَعَهٌ فِی الذَّنْبِ شَرٌّ مِنَ الذَّنْبِ الِاسْتِحْقَارُ وَ الِافْتِخَارُ وَ الِاسْتِبْشَارُ وَ الْإِصْرَار(نوری، پیشین، حدیث۱۳۲۸۱)

۹) لَا وِزْرَ أَعْظَمُ مِنَ التَّبَجُّحِ‏ بِالْفُجُورِ.(آمدى، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، دفتر تبلیغات، قم،۱۳۶۶ش.ص۴۶۲، حدیث۱۰۶۰۳)

۱۰) لَا یُفْلِحُ مَنْ‏ یَتَبَجَّحُ‏ بِالرَّذَائِلِ‏.(همان، ص۳۲۳، حدیث۷۵۱۷)

۱۱) إِیَّاکَ وَ الْمُجَاهَرَهَ بِالْفُجُورِ فَإِنَّهُ مِنْ أَشَدِّ الْمَآثِمِ.( لیثی، پیشین، ص۹۵، حدیث۲۱۹۴)

۱۲) قرب الإسناد بِهَذَا الْإِسْنَادِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص‏) إِنَّ الْمَعْصِیَهَ إِذَا عَمِلَ‏ بِهَا الْعَبْدُ سِرّاً لَمْ تَضُرَّ إِلَّا عَامِلَهَا وَ إِذَا عَمِلَ بِهَا عَلَانِیَهً وَ لَمْ یُغَیَّرْ عَلَیْهِ أَضَرَّتْ‏ بِالْعَامَّهِ (مجلسى، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی – بیروت، ۱۴۰۳ ق. ج۹۷ ص۷۴)

۱۳) ما ضرب الله عبداً بعقوبه اشد من قسوه القلب(نوری، پیشین، ج ۱۳، ص ۹۳) عقوبت سنگدلی و دل مردگی محسوس نیست تا موجب تنبه و بیداری شود و زمینه لطف و رحمت الاهی محسوب شود. به تعبیر شهید مطهری، چنین اموری را حقیقتا باید عقوبت نامید؛ زیرا اولاً معلول اراده و اختیار خود انسان هستند. ثانیاً: مقدمه هیچ خیر و هیچ کمالی نیستند(عدل الهی، ص ۱۶۴ و ۱۶۵).

۱۴) قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص‏) إِذَا ظَهَرَتِ‏ الْبِدَعُ‏ فِی أُمَّتِی فَلْیُظْهِرِ الْعَالِمُ عِلْمَهُ فَمَنْ لَمْ یَفْعَلْ فَعَلَیْهِ لَعْنَهُ اللَّهِ.(کلینی، پیشین، ج۱ ص۵۴)