علم صائب و عمل صالح از ویژگی‌های این عالم بزرگوار بود. ایشان عمر خویش را در آموختن، قلم زدن و تلاش برای حفظ وحدت و تشکیل امت واحده صرف کرد/ نوع قرائت مرحوم واعظ زاده از اسلام قرائت ناب و آموزنده بود و این شخصیت در تنویر افکار جامعه نقش کلیدی داشت.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، مراسم نکوداشت مقام علمی آیت‌الله حاج شیخ محمد واعظ زاده خراسانی، محقق و متفکر اسلامی معاصر، مؤسس فقید دانشگاه مذاهب اسلامی و نخستین دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، دوشنبه ۱۶ اسفندماه، در محل سالن همایش شهید ماموستا شیخ الاسلام دانشگاه مذاهب اسلامی تهران برگزار شد.
در این مراسم که با حضور جمعی از علما، اندیشمندان، پژوهشگران، دانشجویان و خانواده آن مرحوم برگزار شد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی، تولیت آستان قدس رضوی، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مروی، معاون ارتباطات حوزوی دفتر مقام معظم رهبری، آیت‌الله محسن اراکی، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و مولوی اسحاق مدنی از علمای اهل سنت به ایراد سخنرانی پرداختند.
در ابتدای این مراسم پس از قرائت قرآن و سرود جمهوری اسلامی ایران پیام تصویری از سوی آیت‌الله نوری همدانی در دیدار با رییس و اعضای هیات علمی دانشگاه مذاهب اسلامی پیرامون ابعاد شخصیتی، تاریخی و علمی آیت‌الله واعظ زاده پخش شد.
مختاری: نوع قرائت آیت‌الله واعظ زاده از اسلام، ناب و آموزنده بود
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین مختاری رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی در ابتدای مراسم ضمن خوش آمدگویی به حضار گفت: آیت‌الله واعظ زاده خراسانی شخصیت جامع الاطرافی داشت و در اغلب علوم اسلامی توانمند بود. آثار و اندیشه‌های ناب ایشان گویای این مطلب است. به همین دلیل می‌توانیم ایشان را جزو طلایه داران تبلیغ بنامیم، شخصیتی که در برابر قرائت‌های سطحی به جد مقابله و اسلام را آن‌طور که باید و هست به جامعه معرفی کرد.
وی افزود: نوع قرائت ایشان از اسلام قرائت ناب و آموزنده بود و این شخصیت در تنویر افکار جامعه نقش کلیدی داشت. بنده قبل از فوت ایشان زمانی که در قم بودم نامه‌ای با دستخط خودشان دریافت کردم. این نامه به صورت عادی و پستی به دست من رسید و محتوای آن هم از این قرار بود که از تولید محصولات تقریبی پژوهشگاه تقدیر و تشکر کرده بودند و من با دیدن این نامه بسیار شگفت زده شدم چون هیچ وقت فکر نمی‌کردم که نامه‌ای با دستخط ایشان به دست من برسد. امیدواریم برگزاری این مراسم نکوداشت در راستای تقویت تفکر ناب ایشان باشد.
رئیسی: علم صائب و عمل صالح از ویژگی‌های آیت‌الله واعظ زاده بود
حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی در مراسم نکوداشت آیت‌الله واعظ زاده، اظهار داشت: علم صائب و عمل صالح از ویژگی‌های این عالم بزرگوار بود. ایشان عمر خویش را در آموختن، قلم زدن و تلاش برای حفظ وحدت و تشکیل امت واحده صرف کرد.
وی با اشاره به اینکه وحدت به عنوان یک ضرورت، راهبرد و استراتژی باید مطرح باشد افزود: لازمه این امر اتکاء و توجه به پیشگامان این مسیر است و بر پایه پیشینه محکم و قوی می‌توان آینده محکمی را رقم زد.
رئیسی تصریح کرد: دشمنان اسلام اختلاف و تفرقه را یکی از راهبردهای اساسی خود برای حکومت در جوامع اسلامی می‌دانند و همواره تلاششان برای تفرقه‌افکنی در میان امت اسلامی زیاد است و متأسفانه در این مسیر افرادی ناآگاه، جاهل و گاه غرض‌ورز و خودخواه به اختلافات دامن می‌زنند و باعث موفقیت آن‌ها در جاهایی شده‌اند.
تولیت آستان قدس رضوی با بیان اینکه امت واحده از واژگان قرآنی است، گفت: امت از حیطه لغوی اَمَمَ است و عنصر اول این واژه مقصد و هدف است که در درون امت باید وجود داشته باشد. جامعه و امت اسلامی مقصد و هدفش خدا و معاد است و معتقدان به دین و ارزش‌های دینی مقصدشان خدا و بازگشت به سوی اوست. دومین عنصر این واژه پویایی و حرکت است و در آن ایستایی جایی ندارد.
وی در تبیین سوم واژه اَمَمَ گفت: عبارت است از امام و مقتدای ملت که با بهره‌گیری از ظرفیت‌هایی که در امت است جامعه را به اهداف مقدس خود باید نزدیک کند.
رئیسی افزود: در این رابطه آنچه که اهمیت دارد یکپارچگی است که باید وجود داشته باشد و آهنگ مخالفت حرکت امت را کند و شتاب به سوی فتح قله‌ها را با مشکل روبرو می‌کند. اعتقاد به خدا و نبی اسلام (ص) از اعتقادات مشترک است که باید بر آن‌ها تکیه کرد چون این هدف مقدس دارای دشمن است و دشمن‌شناسی همواره باید در ذهن انسان هدفمند باشد تا بتواند دشمن را در مقابل خود ببیند و به مسائل اختلافی بین خود نپردازد.
استاد درس خارج حوزه علمیه مشهد با بیان اینکه پرداختن به مسائل وحدت‌آفرین در میان علمای شیعه سابقه طولانی دارد با اشاره به کتاب خلاف شیخ طوسی که به این موضوع پرداخته گفت: فسق، تکفیر، تهمت‌زدن و تشتت از ثمرات اختلاف است. با کرسی‌های آزاداندیشی، اجتهاد تمدن‌ساز، تحقیق و تفحص می‌توان ثمرات وحدت را مهیا کرد.
تولیت آستان قدس رضوی افزود: وحدت تاکتیک نیست که بگوییم نیاز امروز ماست بلکه یک راهبرد است همان‌گونه که در سیره امیرالمؤمنین و همه معصومین حفظ امت واحده اسلامی را همواره در نظر داشته‌اند بنابراین اقتضای امروز و فردای جامعه در بحث وحدت اقتضای امروز یا فردا جامعه مطرح نیست بلکه یک بحث استراتژیکی است.
رئیسی با اشاره به حدیث امام رضا (ع) که کلمه توحید را هم‌وزن توحید کلمه دانسته‌اند و در فرمایش خود در کنار کلمه توحید از توحید کلمه استفاده کرده‌اند، گفت: این موضوع نشان‌دهنده اهمیت حفظ وحدت و اتحاد در جامعه اسلامی است که امروز تسنن آمریکایی و تشیع انگلیسی هر دو در حال تخریب آن هستند.
تولیت آستان قدس رضوی در بیان شخصیت آیت‌الله واعظ خراسانی تصریح کرد: ایشان بسیار انسانی کوشا و خستگی‌ناپذیری در مسیر علمی بودند و ملالت و ناراحتی در مقابل سخنانی که گاهی بر علیه ایشان در مسیر وحدت مطرح می‌شد نداشت و معتقد، راسخ و عقیده‌مند به کاری که انجام می‌دادند بود و بنده آخرین باری که ایشان را قبل از وفاتشان ملاقات کردم یک هفته قبل از مریضی ایشان بود و دیدم ایشان به شدت مشغول هستند و وقتی از چرایی پرکاری و تلاش‌های سخت علمی ایشان می‌پرسیدم می‌گفتند که دشمنان ما درزمینهٔ تفرقه و اختلاف‌افکنی به شدت مشغول هستند و ما نباید برای ایجاد وحدت لحظه‌ای درنگ کنیم.
اراکی: نام آیت‌الله واعظ زاده در کنار وحدت و تقریب جاودانه خواهد ماند
آیت‌الله شیخ محسن اراکی از دیگر سخنران این مراسم نکوداشت، یاد و خاطره عالم بزرگ مرحوم آیت‌الله واعظ زاده خراسانی را گرامی داشت و از ایشان به عنوان یکی از پیشتازان عرصه تقریب و وحدت یاد کرد.
عضو مجلس خبرگان رهبری در ادامه اظهار داشت: مسئله وحدت و تقریب از مهم‌ترین رسالتهای انبیا در طول تاریخ بوده است و بر اساس آیات سوره شوری انبیاء دو مأموریت مهم داشتند اول اقامه دین و دوم یکپارچه‌سازی جامعه بشری در زیر پرچم دین.
آیت‌الله اراکی افزود: از آیات سوره آل‌عمران نیز همین برداشت را می‌توان داشت که مهم‌ترین خطری که جوامع دینی و اسلامی را تهدید می‌کند خطر اختلاف است و آنچه جامعه را از اصل خویش دور می‌کند تفرقه می‌باشد.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بیان داشت: عالمان همان‌طور که منبع اختلاف می‌توانند باشند باید با دوری از این وضعیت وظیفه یکپارچه‌سازی جامعه اسلامی را بر عهده بگیرند کما این که عمده مشکلات جامعه اسلامی از آغاز تاکنون پراکندگی و تفرقه بوده است و نه تنها جامعه اسلامی بلکه چالشی که جوامع پیش از اسلام را تهدید می‌کرد پراکندگی بود پس احیای دین و جنبش بازگشت به اسلام که از آن به عنوان «بیداری اسلامی» تعبیر می‌کنیم در جامعه اسلامی ایجاد شد و در انقلاب اسلامی ایران به اوج رسید.
اراکی در ادامه خاطرنشان کرد: با پیروزی انقلاب اسلامی، انرژی نهفته‌ای جامعه اسلامی را تبدیل به یک جریان بزرگ نمود و این جریان امروز فعال است و از اندونزی در شرق جهان اسلام تا مراکش در غرب آن را تحت تأثیر این جنبش عظیم کرده است.
عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: اصلی‌ترین راه رسیدن به این جنبش عظیم وحدت اسلامی است و آنچه می‌تواند ساختار واقعی جهان اسلام را احیا کند وحدت امت اسلام است؛ بدون شک پرچم‌داران وحدت، امام(ره) و مقام معظم رهبری هستند و پیش از انحا نیز آیت‌الله بروجردی این وظیفه مهم را بر عهده داشت؛ آیت‌الله واعظ زاده نیز از پیشتازان این عرصه بود و نام ایشان در کنار وحدت و تقریب جاودانه خواهد ماند.
دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با تأکید بر لزوم پرداختن به نظریه جدید تمدن سازی اسلامی در عصر نوین، افزود: وحدتی که بزرگان ما بر آن تأکید داشته و دارند، یک شعار سیاسی و مصلحت اجتماعی صرف نیست بلکه وحدت جامعه اسلامی ساختار تمدن نوین اسلامی را تبیین می‌کند.
رئیس هیئت‌امنای دانشگاه مذاهب اسلامی افزود: ما به امت واحده اسلامی به عنوان یک هدف دوردست نگاه نمی‌کنیم بلکه ضرورت تاریخ ما را به آن نقطه در آینده نزدیک رهنمون خواهد ساخت و هم‌اکنون علائم اجماع و اتفاق را در جوامع اسلامی مشاهده می‌کنیم و علما اتفاق نظر دارند که وحدت جوامع اسلامی مهم‌ترین ضرورت عصر امروز جوامع اسلامی است.
اراکی در پایان ضمن تقدیر از دکتر مختاری رئیس دانشگاه مذاهب برای برگزاری این مراسم نکوداشت، گفت: از خدای متعال برای آیت‌الله واعظ زاده آرزوی رحمت الهی می‌کنیم و امید است بتوانیم از دستاوردها و آثار ایشان به بهترین نحو بهره‌برداری کنیم.
مروی: آیت‌الله واعظ زاده در راه تقریب از هیچ کوششی دریغ نکرد
حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مروی معاون ارتباطات حوزوی دفتر مقام معظم رهبری با تقدیر از برگزاری این مراسم نکوداشت، گفت: آن‌گونه که شایسته مقام علمی آیت‌الله واعظ زاده بود از او تجلیل نشد و باید بیش از این عالم بزرگوار به جامعه معرفی می‌شد.
رئیس شورای نمایندگان ولی‌فقیه در مناطق قومی در ادامه اظهار داشت: مرحوم واعظ زاده یکی از پرورش یافتگان حوزه علمیه خراسان هست که این حوزه از حوزه‌های مهم علمیه جغرافیای شیعه است و به برکت وجود مرقد مقدس ثامن الحجج(ع) این حوزه سترگ و عظیم آثار و بزرگانی را تقدیم جامعه اسلامی کرد و شیخ طوسی، شیخ طبرسی، محقق سبزواری، شیخ حر عاملی در دوران سابق و مقام معظم رهبری آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله واعظ زاده از پرورش یافتگان این حوزه بزرگ می‌باشند.
مروی در ادامه با اشاره به خصوصیات آیت‌الله واعظ زاده خراسانی، اظهار داشت: جامعیت در علوم مختلف فقه، رجال، کلام، تفسیر و… و سرآمدی ایشان در همه علوم، تواضع و فروتنی آن بزرگوار و دوری از شهرت، پرکاری و نشاط فوق العاده، زمان‌شناسی آن بزرگوار و حضور به موقع ایشان در عرصه تقریب از جمله ویژگی‌های آیت‌الله واعظ زاده بود.
معاون ارتباطات حوزوی دفتر مقام معظم رهبری افزود: عرصه تقریب عرصه سخت و پرچالشی است و عرصه‌ای است که هم از خودی‌ها و هم غیرخودی‌ها با چالش مواجه است؛ اما ویژگی ترس از خدا داشتن و عمل‌گرایی که در وجود آیت‌الله واعظ زاده بود باعث شد ایشان در این راه از هیچ کوششی دریغ نکنند.
وی با بیان این که دغدغه مصلحان اسلام تقریب و وحدت بوده است، تأکید کرد: آنچه باعث پیشرفت اسلام شد، وحدت بود و آنچه امروز برای جامعه اسلامی باید در صدر برنامه‌های علما و فرهیختگان قرار گیرد این مسئله است؛ با وحدت و اتحاد، جهان اسلام جایگاه، تمدن و شکوه خود را بازیابی خواهد کرد.
مولوی اسحاق مدنی: آیت‌الله واعظ زاده به معنای واقعی وحدت طلب بود
مولوی اسحاق مدنی از علمای برجسته اهل سنت در این مراسم نکوداشت، گفت: خداوند هنگام خلقت انسان به او علم عطا کرد به همین سبب مسجود فرشتگان قرار گرفت.
عضو شورای عالی مجمع تقریب افزود: مرحوم آیت‌الله واعظ زاده خراسانی از علم کافی برخوردار بودند وی در زمینه‌های مختلف تاریخ اسلام، مسائل روز، علم کلام، فقه و تفسیر آثاری را از خود به یادگار گذاشتند که بیانگر فضیلت ایشان است.
مولوی اسحاق مدنی، بیان داشت: مسلمانان از نظر علمی عقب نیستند چرا که در زمینه علوم اسلامی مورد نیاز بشریت تألیفات زیادی را ارائه کرده‌اند.
این عالم اهل سنت بیان داشت: مرحوم آیت‌الله واعظ زاده خراسانی در خانواده‌ای علم پرور دیده به جهان گشودند طوری که هرگاه ایشان را مشاهده می‌کردیم در حال مطالعه بودند. یکی از ویژگی‌های برجسته مرحوم واعظ زاده خراسانی تواضع ایشان بود و سادگی جزء دستورات زندگی‌اش بود.
مولوی اسحاق مدنی از علمای برجسته اهل سنت، گفت: مرحوم آیت‌الله واعظ زاده خراسانی عالمی بودند که به معنای واقعی وحدت امت اسلامی را طلب می‌کردند و تمام علمای اهل سنت نیز همین برداشت را داشتند. هیچ‌گاه نسبت به گفته‌های مخالفان اظهار ناراحتی نکردند و در این مرام خود تا لحظات پایان عمر ثابت قدم ماندند.
قابل‌ذکر است، در پایان این مراسم که با حضور علما، اساتید، شخصیت‌های تقریبی و خانواده آیت‌الله واعظ زاده خراسانی، از کتابخانه دانشگاه مذاهب اسلامی که به نام آیت‌الله واعظ زاده مزین شده، رونمایی شد.
