«جایگاه مردم در نظام سیاسی – دینی از منظر آیت‌الله نائینی و شهید صدر»، «نظام سیاسی و دولت در اسلام»، «نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران»، «کتاب ولایت سیاسی فقیهان»، «متن درس خارج فقه نظام سیاسی اسلام»؛ از جمله کتاب‌هایی هستند که در این گزارش به آن‌ها پرداخته می‌شود.
۱٫ «استمرار انقلاب به کدام روایت؟ شناخت گفتمان‌های «تجددگرایی اسلامی، تجددگرایی، سنت‌گرایی و تمدن‌گرایی اسلامی» به قلم مصطفی جمالی مکتوب شده است.
معرفی مختصر: پژوهشی در انواع گفتمان‌های تجددگرایی به سبک غربی، تجددگرایی اسلامی، سنت‌گرایی و تمدن‌گرایی اسلامی و تبیین ویژگی‌های هر یک از این گفتمان‌ها است. در این اثر ضمن بررسی معنای تمدن، بصیرت، گفتمان، تجددگرایی و بیان ارکان آن‌ها، به بحث در مورد عوامل ساخت یک تمدن پرداخته شده و دیدگاه‌های مختلف در زمینه تجددگرایی به سبک غربی، تجددگرایی اسلامی، سنت‌گرایی و تمدن‌گرایی اسلامی منعکس گردیده است. در همین زمینه نویسنده به نقد و ارزیابی الگوی توسعه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی غرب پرداخته و مبنای آن را سکولارسم، اومانیسم و لیبرالیسم معرفی نموده است. آنگاه به نقد دیدگاه سنت‌گرایی با گرایش متحجرانه پرداخته و تصویری از تمدن و تجدد اسلامی ناب و اصیل ارائه نموده و فرایند دستیابی به چنین تمدنی را تبیین کرده است. وی انقلاب اسلامی ایران را نمونه‌ای از تمدن و تجدد اسلامی خوانده که با همه فراز و نشیب‌های مختلفی که داشته به سوی ساختن یک تمدن اسلامی در حرکت است.
ناشر این اثر انتشارات فجرولایت است که این کتاب برای اولین بار در سال ۹۲ در ۲۴۸ صفحه و با قطع رقعی (شومیز) در شمارگان ۲۰۰۰ نسخه، به قیمت ۷۰۰۰۰ ریال عرضه کرد.
۲٫ میرزاحسین فاضلی کتابی را با عنوان «جایگاه مردم در نظام سیاسی – دینی از منظر آیت‌الله نائینی و شهید صدر» نگاشته است.
نویسنده این کتاب در خلاصه‌ای از آن آورده است: بررسی تطبیقی دیدگاه سیدمحمدباقر صدر و میرزاحسین نائینی، پیرامون جایگاه مردم در نظام مردم‌سالار دینی است. از آن‌جا که تئوری پیروی‌شده در این تحقیق، تئوری سیستم است، از این‌رو مباحث ساختاری تئوری، همانند، فرایند قدرت، مرکز تصمیم‌گیری و قلمرو دخالت دولت، با تکیه بر آرای این دو اندیشمند شیعی، مورد توجه قرار گرفته است. بر پایه تشریح و تطبیق حکومت ولایتیه که نائینی به آن پرداخته است، همراه با سایر شرایط، همانند رأی اکثریت، تدوین قانون اساسی، مشورت با مردم و نظارت آنان بر حاکمان، پدیدآمدن یک نظام مردم‌سالار دینی، امکان‌پذیر است. صدر نیز، تشکیل حکومت را به دست خود مردم امکان‌پذیر می‌داند و بر این باور است که شرع مقدس در این خصوص، نظری ارائه نکرده است. فراینده نظریه‌پردازی وی، معطوف به آن است که شهروندان عادی، به حکم انسان‌بودن از چنین حقی برخوردارند که برای سرنوشت اجتماعی خویش تصمیم بگیرند.
کتاب فوق‌الذکر توسط مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص) ۲۲۴ صفحه با قطع وزیری (شومیز) برای اولین بار در سال ۹۲ و قیمت ۳۴۰۰۰ ریال به دست علاقه‌مندان این حوزه رسید.
۳٫ «درآمدی بر رویکرد حکومتی به فقه (مجموعه مقالات و نشست‌ها)» به‌اهتمام: سعید ضیائی‌فر و ویراستاری: محمدباقر انصاری و ابوالقاسم آرزومندیدر سال ۹۱ توسط پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به بازار کتاب عرضه شد.
معرفی مختصر کتاب: مجموعه مقالاتی در مورد ابعاد فقهی حکومت اسلامی و بایسته‌های آن است. در این نوشتار از منظری فقهی و اجتهادی به مقوله حکومت و دولت اسلامی و ویژگی‌های و مسئولیت‌های آن پرداخته شده و دیدگاه‌های مختلف در مورد کارکردهای حکومت در اسلام و آسیب‌های آن ارائه گردیده است. در این راستا مقالاتی در مورد فقه حکومتی و مبانی آن، کاربردهیا مختلف فقه در حکومت، پیشینه استنباط‌های فقهی در زمینه حکومت در فقه شیعه، اهداف و موضوع فقه حکومتی، تمایز آن با انواع دیگر حکومت، منایع فقه حکومتی و سیره معصومین (ع) در زمینه حکومت‌داری ارائه گردیده است.
این کتاب در ۲۴۰ صفحه، قطع رقعی (شومیز) و قیمت ۳۸۰۰۰ ریال در کتاب‌فروشی‌ها قابل تهیه است.
۴٫ «اصول فقه حکومتی: گفت‌وگو با جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه» به‌اهتمام رضا اسلامی و ویراستاری ابوالقاسم آرزومندی کتاب دیگر این حوزه است.
در حال حاضر فقه حکومتی در ایران، چه از زاویه استنباط احکام شرعی در حوزه مسائل حکومتی، و چه از ناحیه صدور احکام حکومتی توسط حاکم اسلامی در شرایط زمانی و مکانی خاص، با پرسش های جدید مواجه است. آیا علم فقه با ابزارهای موجود در اصول فقه می تواند پاسخگوی همه این پرسش ها باشد؟ یا این که باید به تاسیس قواعد و اصول جدید روی آورد؟ این کتاب تلاش می کند پرسش های متوجه به «اصول فقه حکومتی» را که با محور «لوازم و ملزومات پاسخ گویی فقه با مسائل جدید» مربوط است، پاسخ دهد. عناوین بعضی از مباحث و موضوعات کتاب عبارتنداز: «ماهیت فقه حکومتی و جایگاه آن در تقسیمات فقه»، «ماهیت علم اصول و جایگاه آن در فقه حکومتی»، «دخالت دین در حکومت»، «ساختار اصول فقه حکومتی»، «تعریف و تقسیم حکم حکومتی»، «مبادی حکم حکومتی و چگونگی تخطئه یا تصویب آن»، «نسبت میان حکم حکومتی و دیگر اقسام حکم»، «ضوابط اصدار حکم حکومتی»، «مخالفت با احکام حکومتی».
ناشر این اثر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است که آن را در ۴۵۶ صفحه با قطع وزیری (شومیز) و قیمت ۱۴۰۰۰۰ ریال منتشر کرده است.
۵٫ حجت‌الاسلام داود فیرحی کتاب «نظام سیاسی و دولت در اسلام» را به مخاطبان معرفی کرده است.
در بخش نخست که به سیماى عمومى نظام سیاسى اختصاص داشت، نویسنده تاحدى، مختصات کلى نظام سیاسى اسلام را تبیین می‌کند، اما در بخش دوم، به تحلیل نظریه هاى نظام سیاسى اهل سنت مى پردازد . از دیدگاه وى اهتمام اهل سنت در تفسیر خاص از حادثه سقیفه، موجب شد تا در طول تاریخ اسلام، مجموعه نسبتا منسجمى از ادله و اصول، به وسیله اشاعره و معتزله، در تبیین نظام سیاسى اهل سنت فراهم گردد که اصطلاحا «خلافت اسلامى » نامیده مى شود .
خلافت اسلامى نیز در گذر تاریخ و چالش هاى زمانه، دچار تحولات جدى شد که در این مقاله، تحت عنوان «نظریه هاى قدیم و جدید اهل سنت » ساماندهى شده و شاخص هاى هر کدام مورد تحلیل قرار گرفته است .
سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) این کتاب را در ۳۱۶ صفحه و قطع وزیری (شومیز) به قیمت۱۶۰۰۰ ریال منتشر کرده است.
۶٫ «فقه انقلاب: بازنگری‌ها در فقه سیاسی اسلام»؛ به نویسندهگی احمد ریسونی مکتوب شده است
معرفی مختصر کتاب: کتاب حاضر، دیدگاه یکی از متفکران اسلامی در قبال مهم‌ترین موضوعات و دغدغه‌هایی است که این روزها ذهن اندیشمندان اسلامی و غیر اسلامی را پس از قیام ملت‌های مسلمان در کشورهای عربی به خود مشغول ساخته است. از جمله این موارد می‌توان به فقه سیاسی و لزوم بازنگری در آن، نقش ملت‌ها و مسئله اهل حل و عقد، بیداری ملت‌ها، انقلاب و تفاوت آن با فتنه، انقلاب‌های عربی و نظریه توطئه، ربایش انقلاب، کشورهای انقلابی و مسئله اجرای شریعت و … اشاره نمود.
مشخصات این کتاب جدیدالاثر عبارت‌اند از ناشر اثر: دانشگاه امام صادق (ع)، تعداد صفحات: ۱۲۴، قطع: رقعی (شومیز)، تیراژ: ۵۰۰ نسخه و قیمت پشت جلد: ۴۰۰۰۰ ریال
۷٫ حجت‌الاسلام محمدجواد ارسطا، استاد درس خارج حوزه علمیه قم نیز کتاب «نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران» را در همین مبحث نگاشته است.
مروری بر کتاب: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حاصل تلاش تعدادی از فقهای برجسته و صاحب نظر رشته‌های مختلف علوم انسانی است که فقه سیاسی بر مبنای مذهب اهل بیت (ع) را برای اولین بار در عصر حاضر، در شکل و قالب جدیدی به جهان عرضه کردند.
متاسفانه مبانی فقهی این متن مستحکم و ارزشمند تاکنون کمتر مورد بررسی و تحلیل دقیق قرار گرفته است، بدون شک تحلیل فقهی مبانی قانون اساسی، در غنی شدن ادبیات حقوقی و فقه سیاسی مؤثر است و می‌تواند فروعات و جوانب مختلف آن را روشن کند.
ناشر این کتاب بوستان کتاب قم است و این کتاب در ۵۴۴ صفحه و با قطع وزیری به چاپ رسیده است.
۸٫ «کتاب ولایت سیاسی فقیهان» تألیف محمدعلی قاسمی از سوی انتشارات اسراء در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.
کتاب ولایت سیاسی فقیهان از «مقدمه و چهار فصل: مبانی و ریشه‌های اندیشمندان و نفی مشروعیت سیاسی فقیهان، پیامدها و آثار اندیشه نفی ولایت سیاسی فقیهان و نقد ادله نفی مشروعیت ولایت سیاسی فقیهان» گردآوری شده است.
در مقدمه این کتاب نویسنده نگاشته است: «پس از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و تشکیل حکومت توسط فقیهی بی‌نظیر چون حضرت امام خمینی رحمهالله‌علیه مسئله مشروعیت و عدم مشروعیت ولایت سیاسی فقیهان در تشکیل حکومت وبه عهده‌گرفتن امور حکومتی ومباحث مرتبط، بیشتر از گذشته مطرح شد، در این عصر، بحث از شرایط عصر غیبت و ممنوعیت و یا لزوم قیام برای برپایی حکومت اسلامی، بیش از پیش به چشم می‌خورد.
کتاب ولایت سیاسی فقیهان تألیف محمدعلی قاسمی از سوی انتشارات اسراء در ۲۰۸ صفحه و با تعداد ۱۰۰۰ نسخه و به قیمت ۸۰۰۰ تومان در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.
۹- «ولایت فقیه: پیشینه، ادله و حدود اختیارات» نویسنده: علی کربلایی‌پازوکی، ویراستار: امیرعباس رجبی، زیرنظر: محمد رجبی–
معرفی مختصر کتاب: بررسی وظایف و اختیارات ولی‌فقیه از منظر اندیشمندان شیعه است. محور اصلی بحث در این اثر آن است که با استناد به ادله قرآنی و روایی اثبات شود که پس از پیامبر اسلام (ص)، حق حکومت و سرپرستی و اداره جامعه اسلامی به امامان معصوم (ع) منتقل شده و در دوران غیبت معصوم نیز چنین اختیاراتی به فقیه دارای شرایط انتقال یافته تا جامعه اسلامی دچار فتنه و هرج و مرج نشود. نگارنده برای اثبات مدعای خویش ضمن بیان معنای فقه، فقیه و فقاهت در لغت و اصطلاح، به بررسی پیشینه نظریه ولایت فقیه و محدوده اختیارات فقها پرداخته و دیدگاه فقهای قدیم و معاصر را در این زمینه منعکس کرده است. در همین راستا نگارنده به تبیین دیدگاه امام خمینی در مورد مبانی مسأله ولایت فقیه و اختیارات فقها پرداخته و ابعاد و ادله عقلی و نقلی اثبات ولایت فقیه را از منظر امام خمینی ذکر نموده است.
این کتاب توسط دفتر نشر معارف در ۲۹۶ صفحه و با قطع وزیری (شومیز) در ۱۰۰۰ نسخه به قیمت ۷۴۰۰۰ ریال به چاپ رسیده است.
۱۰٫ «بحثی ساده و کوتاه پیرامون: حکومت اسلامی و ولایت فقیه»؛ نویسنده: محمدتقی مصباح‌یزدی
شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، چاپ سیزدهم این کتاب ۱۶۸ صفحه‌ای را در قطع رقعی (شومیز) و با قیمت ۴۵۰۰۰ ریال روانه بازار نشر نمود.
۱۱ . «متن درس خارج فقه نظام سیاسی اسلام (جهان‌بینی سیاسی)»؛ نویسنده: محسن اراکی
این کتاب بخشی از درس خارج فقه آیت‌الله شیخ محسن اراکی در حوزه علمیه قم می‌باشد. ناشراین کتاب که اولین چاپ آن در سال ۹۳ به بازار کتاب عرضه کرده، دفتر نشر معارف (وابسته به نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها) است. این کتاب در قطع وزیری (شومیز) و تیراژ ۱۰۰۰ نسخه با قیمت ۱۶۵۰۰۰ ریال به بازار کتاب عرضه شد.
۱۲٫ «نظام سیاسی اسلام» کتاب دیگری است نوشته علی‌اصغر نصرتی که توسط مرکز نشر هاجر به فرهیختگان گرامی معرفی می‌گردد.
در این کتاب علاوه بر ذکر اهداف و اصول نظام سیاسی اسلام تاریخ تحولات این نظام تحلیل شده است. مباحث کتاب عبارت است از: ادبیات و مفاهیم، انواع نظام‌های سیاسی، اهداف و اصول نظام سیاسی اسلام، تبیین جایگاه ولایت فقیه، شرایط رهبری، تشخیص رهبری، اختیارات رهبری، و روش اداره‌ی نظام سیاسی.
این کتاب با ۳۵۲ صفحه و در قطع وزیری (شومیز) در ۵۰۰۰ نسخه به قیمت ۹۸۰۰۰ ریال روانه بازار کتاب شده است.
۱۳٫ در همین ارتباط انتشارات دارالشروق در قاهره کتابی را با عنوان «فقه انقلاب» اثر نویسنده مصری دکتر «یوسف زیدان» در ۳۳۰ صفحه منتشر کرده است.
این کتاب در هفت فصل با عناوینی چون افق‌های سرنوشت ساز انقلاب مصر، انقلاب بر ضد تحقیر و گفتارهای متفرقه، ریشه کن کردن انقلاب و باقی گذاشتن جوشش آن، نابودی کتابخانه اسکندریه و پیامدهای آن تدوین شده است.
در این فصول هفت گانه به موضوعاتی چون مشکلات موجود در دموکراسی و راه‌های برون رفت از این مشکلات، گم شدن جهت انقلاب در مصر، مساله رژیم صهیونیستی و وضعیت مرز با این رژیم، ترس از سلفی‌ها، مفهوم رقابت در انتخابات ریاست جمهوری، مفهوم آزادی، پیش بینی سرنوشت اخوانی‌ها و محمد مرسی پرداخته شده است.
