برائت شرعی

فهرست مندرجات
۱ – تعریف
۱.۱ – مثال
۲ – مستندات
۳ – پانویس
۴ – منبع

تعریف
برائت شرعی، مقابل برائت عقلی بوده و عبارت است از حکم شارع به برائت ذمه مکلف، نسبت به تکلیف مشکوک، در مواردی که بعد از جست و جوی از دلیل، شک او در تکلیف واقعی بر طرف نگردد. به بیان دیگر، در هر مورد مشکوکی که حکم واقعی بر مکلف مجهول بماند، شارع با جعل حکم ظاهری، اباحه ظاهری آورده و تکلیف را بر می‌دارد.

← مثال
اگر مکلف، در وجوب غسل جمعه یا حرمت استعمال دخانیات شک نماید و بعد از جست وجو، دلیلی پیدا ننماید، شارع، به اباحه انجام تکلیف مشکوک ( استعمال دخانیات ) و یا ترک آن ( وجوب غسل جمعه ) حکم می‌دهد.

مستندات
اصولیون، برای اثبات برائت شرعی به آیات و روایاتی تمسک نموده‌اند. [۱] [۲] [۳] [۴] [۵] [۶] [۷] [۸] [۹] [۱۰] [۱۱] [۱۲]

پانویس
۱. ↑ دروس فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۱، ص۳۷۳.
۲. ↑ تحریرات فی الاصول، خمینی، مصطفی، ج۶، ص۱۵۵.
۳. ↑ اجودالتقریرات، نائینی، محمد حسین، ج۲، ص۱۸۵.
۴. ↑ اجودالتقریرات، نائینی، محمد حسین، ج۲، ص۱۹۹.
۵. ↑ فوائدالاصول، نائینی، محمد حسین، ج۳، ص۳۴۰-۳۴۱.
۶. ↑ مبادی اصول الفقه، فضلی، عبد الهادی، ص۲۰.
۷. ↑ الفروق المهمه فی الاصول الفقهیه، قدسی مهر، خلیل، ص۲۴.
۸. ↑ تحریرات فی الاصول، خمینی، مصطفی، ج۶، ص۱۴.
۹. ↑ تحریرات فی الاصول، خمینی، مصطفی، ج۸، ص۳۳.
۱۰. ↑ آراؤنا فی اصول الفقه، طباطبایی قمی، تقی، ج۱، ص۱۵۷.
۱۱. ↑ تحریرالمعالم، مشکینی، علی، ص۱۸۸-۱۸۹.
۱۲. ↑ بحوث فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۵، ص۳۱.
منبع:

فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۲۷۳، برگرفته از مقاله «برائت شرعی».