بدون تردید مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی منحصر در هیچ حزب و جریانی نبود بلکه با اعتقاد به مبانی خود، به ارتقای جایگاه جمهوری اسلامی و حوزه علمیه و پاسخ به نیازهای روز مردم کوشید و این‌که برخی در صدد بهره‌گیری جناحی از ایشان باشند، ظلم به شخصیت و جایگاه علمی این فقیه مبرز است.
شبکه اجتهاد: آیت‌الله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی(ره) را می‌توان به عنوان یکی از ارکان نظام جمهوری اسلامی و از رهبران شاخص انقلاب ۵۷ قلمداد کرد. او که از یاران باوفا و حمایت کنندگان حضرت امام در طول نهضت انقلاب بود تلاش فراوانی در تثبیت نظام داشت.
شاگرد درس آیات بروجردی، محقق داماد، خویی، حکیم و دادستان منصوب امام(ره)، همراه شهید بهشتی در اوایل انقلاب مأموریت یافت دستگاه قضا را اسلامی کند و به اصلاح قوانین قضایی بپردازد تا جایی که توانست به همراه آن شهید بزرگوار دادگاه انقلاب و دانشکده علوم قضایی را در تهران و قم تأسیس نماید.
آیت‌الله موسوی اردبیلی(ره) حرکت بزرگی برای پاک‌سازی دستگاه قضایی از افراد غیرسالم انجام داد، و برای جایگزین کردن قضات و تدوین قوانین مطابق با موازین اسلامی زحمات فراوانی کشید؛ و تا زمانی که حضرت امام زنده بود در مناصب گوناگون همچون ریاست دیوان عالی کشور، رئیس شورای عالی قضایی و امامت جمعه موقت تهران حضور داشت و پس از رحلت حضرت امام، تصمیم گرفت به قم برود و با نگاه تحول خواهش دانشگاه مفید را تأسیس کرد و در زمره مراجع تقلید به تدریس ابواب مختلف فقهی و تألیف آثار گوناگون بپردازد.
۱- تمام مطالب فوق وجه مشترک روزنامه‌های صبح پنج‌شنبه بود(۴ آذر ۹۵)، اما آنچه مورد دقت و نظر است، نوع نگاه جراید به زندگی این فقیه مبارز است. اگر معتقد باشیم رسانه و مطبوعات تأثیر فراوانی در اذهان عموم مردم دارد و – قائل باشیم مردم کماکان روزنامه‌خوان هستند- و نیز برخی احزاب و جریانات سیاسی و فرهنگی کشور در انتشار آن نقش دارند، بی‌انصافی است به خاطر اهداف و امیال حزبی، آیت‌الله موسوی اردبیلی را «فقیهی اصلاح طلب» و یا فقیهی «ساکت، حامی فتنه، خیرخواه، انقلابی و هر آنچه خود بخواهیم» بنامیم و از اصل اولیه «صحت و صداقت متن» با هر نوع گرایشی عبور کنیم.
۲- همان‌طور که بیان شد، بیشتر روزنامه‌ها به درج زندگی‌نامه و نیز پیام‌های تسلیت بسنده کرده و یا به خاطر عدم محتوای علمی قوی در صفحات اندیشه، از منظر حزبی با برش‌های خاص به تحلیل ادوار زندگانی ایشان پرداختند و اندک مواردی بود به حیات علمی و جایگاه فقاهتی ایشان به صورت مجزا توجه داشته باشد و در نهایت به ذکر نام آثار علمی و یا بخشی از نظرات فقهی، صفحه خود را بسته بودند.
۳- آنچه شایسته است در جراید مورد توجه و دقت قرار گیرد مرجعیت علمی و فقاهتی ایشان است نه فقط مرجعیت سیاسی؛ از مسائلی معرفتی، قرآنی و فقهی – حقوقی نظیر تدوین قوانین کیفرى، جزائى و حقوقى دادگسترى و انطباق آن‌ها با موازین شرع و فقه اسلامى گرفته تا ورود در مسائل مستحدثه و نوپیدا که در متون و منابع معتبر فقهى نیز حکم روشنى پیرامون آن‌ها وجود نداشت. از تدریس خارج قضا، حدود، دیات و قصاص برای قضات، تا تألیف همزمان «فقه القضا» و هر آنچه که به شدت مورد نیاز جمهورى اسلامى بود.
۴- مرحوم موسوی اردبیلی که خواستار نوآوری و ارتقای سطح دانش و بینش طلاب بود پس از عزیمت به قم با اشراف به نواقص حوزه و برنامه درسى آن و خلأهاى فراوان در اداره حکومت اسلامى که نیازمند متخصصین متعهد است، با همفکری دوستانش به تأسیس دانشگاه مفید همت گمارد و مدرسان برجسته را برگزید که نظرات اسلام در ردیف نظرات سایر مکاتب مورد بحث و بررسى قرار گیرد، ولی بعدها محملی برای رفت و آمد جریانی خاص شد که ایشان را حامی خود می‌دانستند.
۵- بدون تردید مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی منحصر در هیچ حزب و جریانی نبود بلکه با اعتقاد به مبانی خود، به ارتقای جایگاه جمهوری اسلامی و حوزه علمیه و پاسخ به نیازهای روز مردم کوشید و این‌که برخی در صدد بهره‌گیری جناحی از ایشان باشند، ظلم به شخصیت و جایگاه علمی ایشان است. البته آن فقیه فقید با هوشیاری و صلابت در مسیر انقلاب، امام و رهبری ثابت قدم ماند و در لحظات سخت، مصلحت نظام را بر مصالح شخصی و گروهی ترجیح داد و او که اهل مبالغه نبود، هیچ‌گاه از مسیر انقلاب و حمایت از رهبری و نظام فاصله نگرفت.
۶- میراث علمی مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی اندوخته مغتنمی است برای دانش‌آموختگان حوزه و دانشگاه و بایسته است اصحاب علم و رسانه به جای آن‌که دنبال سهم خواهی باشند، در شناساندن مبانی فکری و فقهی این فقیه ریشه‌یاب هر چه بهتر همت نمایند.
۷- در پایان روزنامه‌های صبح پنج‌شنبه چهارم آذر ۹۵ را که اغلب تصویر این فقیه فرزانه را عکس یک قرار داده بودند مرور می‌کنیم.
خدانگهدار مرجع اعتدال
روزنامه آرمان در صفحه اول یادداشتی از محمدتقی فاضل میبدی با عنوان «آیت‌الله موسوی اردبیلی؛ فقیهی عالم و تحول‌خواه» منتشر کرده است. در صفحه ۱۱ طی گزارشی با نگاه اعتدالی به زوایای زندگی مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی پرداخته و همچنین یادداشتی از سید ابوالفضل موسویان با عنوان «نابغه انقلاب و صاحب‌نظر در علوم مختلف» منعکس شده است.
وداع با مرجع تقلید آزادی خواه
روزنامه آفتاب یزد در صفحه دو، گفتارهایی از ناصر قوامی، احمد مازنی و عباسعلی توسلی منتشر کرده و آیت‌الله موسوی اردبیلی را فردی اصلاح طلب و مایه دلخوشی این جریان دانسته و از ایام دهه ۶۰ سخن گفته است.
وداع با قاضی گشاده رو
روزنامه ابتکار در صفحه دوازدهم، بخشی را به بازخوانی زندگی آیت‌الله موسوی اردبیلی به قلم علیرضا صدقی اختصاص داده و از تولد، دروان تحصیل، اقامت در قم، ایام قضاوت و هجرت به قم و از فعالیت‌های علمی و سیاسی ایشان نوشته است.
فقیه صبور
روزنامه اعتماد به طور ویژه در صفحه شش با آثاری از محسن غرویان(بانی وحدت حوزه و دانشگاه)، مرتضی الویری(سنگ صبور یاران انقلاب)، غلامرضا ظریفیان(حلقه وصل یاران امام)، سید کاظم اکرمی(مجتهد با متانت) و هاشم صباغیان (استوانه پابرجای انقلاب)، نگاهی به زندگی سیاسی و دینی آیت‌الله موسوی اردبیلی داشته و از او با نام «صندوقچه اسرار نظام» یاده کرده است.
آیت‌الله العظمی موسوی اردبیلی به لقاءالله پیوستند
روزنامه اطلاعات همانند گذشته بدون هیچ نوآوری در صفحه دو به ذکر پیام تسلیت مقام‌ها و شخصیت‌هایی چون رهبر انقلاب، رئیس‌جمهور، رئیس مجلس خبرگان رهبری، رئیس مجلس، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، یادگار امام و… بسنده کرده است و در صفحه چهارده به مختصری از زندگی‌نامه پرداخته است.
در سوگ مرجع نواندیش
روزنامه اطلاعات در صفحه بیست‌ویک چون دیگر روزنامه‌ها به دوران قاضی‌القضاتی و بخشی از فعالیت‌های علمی و حوزوی پرداخته و به پیام‌های تسلیتی منتشر کرده است. همچنین دو یادداشت «فقیه روشنگر» به قلم سید رضا اکرمی و «سه دوره تأثیرگذاری آیت‌الله موسوی اردبیلی» به قلم محمدتقی فاضل میبدی مکتوب شده است.
رحلت مرجع مجاهد و خدمتگذار برجسته انقلاب
روزنامه جمهوری اسلامی در صفحه سه و چهارده با چاپ متن پیام‌های تسلیت، به حیات علمی و مبارزاتی آیت‌الله موسوی اردبیلی نیم‌نگاهی داشته و از برخی فعالیت‌های علمی و قرآنی در نجف و قم سخن گفته است.
۷ دهه جهاد و فقاهت در مکتب امام (ره)
روزنامه خراسان در صفحه دوازده، گفتگویی را با دکتر رهایی معاون بین‌الملل دانشگاه مفید با عنوان «فقیه واقع‌نگر و متن گرا» ترتیب داده و برخی دیدگاه‌های فقهی ایشان را مورد بررسی قرار داده است. همچنین گزارش مفصلی از دوران زندگانی این فقیه فقید منعکس شده است.
آیت‌الله موسوی اردبیلی درگذشت
روزنامه شرق در صفحه دو، مختصری به زندگی‌نامه آیت‌الله موسوی اردبیلی پرداخته و به رویکرد آیت‌الله موسوی اردبیلی در انتخابات ۸۸ و دولت دهم پرداخته است.
فقیه سیاستمدار
روزنامه شهروند هم به بخش‌هایی از زندگانی پرفراز و نشیب و اقدامات مرحوم آیت‌الله موسوی تبریزی پرداخته و پیام تسلیت رهبر انقلاب، یادگار امام و رئیس جمعیت هلال‌احمر منعکس کرده است.
قاضی‌القضات امام (ره) به ملکوت اعلی پیوست
روزنامه عصر اقتصاد هم به چاپ گوشه‌هایی از دوران زندگی این فقیه فقید پرداخته است.
فقیه خیرخواه
روزنامه فرهیختگان با اعلام خبر درگذشت آیت‌الله موسوی اردبیلی پیام‌های صادره از سوی شخصیت‌های نظام را منعکس نموده است.
آیت‌الله موسوی اردبیلی دعوت حق را لبیک گفت
کیهان هم همانند دیگر روزنامه‌های کثیرالانتشار با بیان مختصری از زندگی آیت‌الله موسوی اردبیلی به انعکاس پیام تسلیت رهبر انقلاب پرداخت.
درگذشت قاضی‌القضات معتدل
روزنامه همدلی در صفحه سه از قاضی‌القضات بی‌طرف و سعه صدر آن گفته و در پایان آورده مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی در سال ۹۱ پس از پایان درس خارج خود از مردم حلالیت خواسته بود.
رحلت قاضی‌القضات دهه شصت
روزنامه وطن امروز با چاپ خبر ارتحال آیت‌الله موسوی اردبیلی به ذکر مختصری از زندگی ایشان و برخی اقدامات قضایی ایشان پرداخته است.
وداع با یار امام(ره)
روزنامه مردم سالاری در صفحات سیزده به چاپ اطلاعیه تسلیت حزب خود پرداخته و در صفحه پانزده از دوران طلبگی و تحصیل شروع نموده تا فعالیت‌های علمی و فرهنگی در دهه اول انقلاب و آثار علمی ایشان.
همچنین، روزنامه‌های جوان، قدس، جهان صنعت، تفاهم، تعادل، ابرار، حمایت، دنیای اقتصاد، رویش ملت و همشهری به درج خبر رحلت بسنده کردند.
