باور ما این است که اگر فقه در فضای طبیعی قرار بگیرد انضباط فقهی و احساس پاسخگویی و تعهد به حل مشکل و راهگشایی، این ظرفیت را دارد که با آنچه به نام هنر مطرح می‌شود رقابت کند. منتها باید مواظب باشیم که از انضباط فقهی خارج نشویم.
به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم رونمایی از کتاب «مجموعه مقالات همایش ملی فقه هنر» عصر دیروز با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست و دیگر استادان حوزه و دانشگاه، مسئولان و صاحب‌نظران عرصه‌های فرهنگ و هنر در دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی برگزار شد.
در ابتدای این مراسم بخشی از بیانات مقام معظم رهبری در خصوص اصول فقه توسط مجری برنامه قرائت شد. سپس حجت‌الاسلام سیدحسین شاهمرادی، دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور ضمن تشکر از حاضرین گفت: از دست اندرکارانی که وظیفه خود می‌دانستند مقالاتی که در دی‌ماه سال گذشته در همایش ملی فقه هنر را جمع‌آوری و تبدیل به یک کتاب کنند تشکر می‌کنم.
همچنین حجت‌الاسلام سید محمدحسین نواب از گردآورندگان کتاب و مدیر مدرسه اسلامی هنر در این مراسم گفت: هنر به‌عنوان یکی از شئونات انسان قابل بررسی است و باید کارکردهایش مورد توجه قرار بگیرد.
متأسفانه هیچ‌گاه به هنر به چشم فرصت نگاه نمی‌شود
او افزود: متأسفانه در کشور ما با اینکه تاریخ بلند تمدنی وجود دارد هیچ‌گاه به هنر به چشم فرصت نگاه نمی‌شود. حتی بعضاً به آن به‌عنوان یک تهدید نگاه می‌شود. دلیلش هم این است که ما به مسائل نظری هنر مسلط نیستیم و لازم است که به رشته‌هایی مثل جامعه‌شناسی هنر، فلسفه هنر و روانشناسی هنر مسلط شویم.
نواب با بیان اینکه تا تکلیف فقه و هنر مشخص نشود از هیچ کدام از ظرفیت‌ها نمی‌توانیم استفاده کنیم اظهار کرد: ما باید کار فقهی منسجم را آغاز کنیم. برگزاری این همایش سال گذشته تحت نظر استاد علیدوست انجام شد و رهبری هم از این امر رضایت قلبی داشتند.
حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم از سخنرانان دیگر این مراسم گفت: در تعریف هنر بیان‌های مختلفی وجود دارد ولی هنر خلق بدیع، متکامل و مدعو است؛ یعنی تا پدیده‌ای خلق نشود، جدید نباشد، متکامل نباشد هنر نخواهد بود.
تقسیم‌بندی‌های غلط در عرصه هنر
این استاد حوزه علمیه قم اظهار داشت: قسیم هنر به هنر متکامل و غیرمتکامل تقسیم شی به خودش و غیرخودش است. مثل تقسیم بندی که بخواهیم برای عقل داشته باشیم و آن را به عقل قدسی و غیرقدسی تقسیم کنیم. این تقسیم بندی‌ها غلط است، داشتن چنین نگاهی به هنر به دنبال خودش این حکم شرعی را دارد که کف هنر استحباب است نه اباحه.
علیدوست خاطرنشان کرد: اسلام با هنر شروع می‌شود و قرآن کریم یک پدیده هنری است. رفتار پیامبر هم همین طور، حتی به عقیده من تربیت پیامبر هم خلق یک هنر است. نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه هم هر کدام یک خلق هنری هستند و اسلام در ساحت‌های مختلف از هنر شروع می‌کند.
استاد حوزه علمیه قم افزود: باور ما این است که اگر فقه در فضای طبیعی قرار بگیرد انضباط فقهی و احساس پاسخگویی و تعهد به حل مشکل و راهگشایی، این ظرفیت را دارد که با آنچه به نام هنر مطرح می‌شود رقابت کند. منتها باید مواظب باشیم که از انضباط فقهی خارج نشویم.
علیدوست در پایان سخنان خود گفت: کاری که در مدرسه اسلامی هنر انجام شد یکی از اصلی ترین سیاست‌های ما این بود که از انضباط فقهی خارج نشویم و بتوانیم در جمع فقیهان از آن دفاع کنیم. کار اساسی آن است که از اسناد معتبر شرعی و انضباط فقهی خارج نشویم و از همه ظرفیت‌های فقه استفاده کنیم.
معرفی اثر
شایان‌ذکر است، به‌منظور تحقق بیانات مقام معظم رهبری در حوزه هنر، کتاب نفیس «مجموعه مقالات همایش ملی فقه هنر» با هدف تعمیق و توسعه پژوهشهای فقهی و اجتهادی در حوزه مسائل تخصّصی به چاپ رسیده است.
کتاب حاضر در سه فصل تدوین شده است. در فصل نخست به موضوع «فلسفه فقه هنر» و در فصل دوم «فقه هنر» و فصل سوم نیز به «بازپژوهی های فقه هنر» پرداخته شده است.
ابعاد محتوایی مقالات، مباحث مربوط به روششناسی فقاهت هنر تا بررسی زمانبندی احکام منصوص هنر، مباحث درون فقهی مانند بازپژوهی‌های احکام و اصطلاحات مرتبط با هنر، تحلیل جایگاه عرف در فقه هنر، نقش انگیزه و محتوا در احکام هنر و مباحث پیرامون حاکمیت اسلامی و هنر را در بر می‌گیرد.
از مولفان این مجموعه می‌توان به اندیشمندانی مانند سید مصطفی محقق داماد، سید رضی موسوی گیلانی، محمد جواد فاضل لنکرانی اشاره کرد.
اجتهاد یادآور می‌شود، «مجموعه مقالات همایش ملی فقه هنر» تحت اشراف علمی حجت‌الاسلام والمسلمین علیدوست و به کوشش سید محمدحسین نواب، مهدی همازاده ابیانه و هادی جهانگشا از سوی مدرسه هنر اسلامی و دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی در ۷۴۴ صفحه منتشر شده است.
