نشست خبری «طرح روشمندسازی علوم اسلامی» و آغاز به کار کارگاه‌‌‌‌‌های «مشق اجتهاد» با حضور اصحاب رسانه، مدیر اجرایی طرح و نیز معاون پژوهش مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) و دبیر میز تخصصی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات برگزار شد.

به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سید محمدرضا شریعتمداری در نشست خبری طرح ملی روشمندسازی علوم اسلامی که در سالن جلسات خبرگزاری رسا برگزار شد، با ارائه گزارشی از فعالیت‌‌‌‌‌های مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) گفت: مؤسسه امام رضا(ع) در ۹ رشته اعم از رشته‌‌‌‌‌های تاریخ اسلام، کلام، شیعه شناسی، تاریخ تشیع، تاریخ اهل بیت(ع) و فقه‌‌‌‌‌های مضاف فعالیت‌‌‌‌‌ می‌کند.

معاون پژوهش مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) ادامه داد: هدف معاونت پژوهش مؤسسه امام رضا(ع) آموزش طلاب در زمینه پژوهش است نه انجام پژوهش، بنابراین تلاش شده است که کلاس‌‌‌‌‌های این مؤسسه، پژوهش محور باشند و در هر نیم سال طلاب موظف هستند که با شرکت در کلاس‌‌‌‌‌های پژوهشی یک مقاله ارائه کنند و در سال گذشته طلاب این مؤسسه بیش از هفتاد مقاله علمی تدوین کرده‌اند.

وی دست به قلم نشدن طلاب و دانشجویان را از مشکلات امروزی مجامع علمی دانست و تصریح کرد: متأسفانه امروزه در مجامع علمی کمتر مشاهده‌‌‌‌‌ می‌شود که افراد دست به قلم شوند به گونه‌ای که برخی افراد فارغ التحصیل با رتبه عالی از دانشگاه‌‌‌‌‌ها و طلاب در بالاترین سطوح حتی یک مقاله ارائه نکرده اند.

‌شریعتمداری اضافه کرد: به دلیل کاستی‌‌‌‌‌های موجود در زمینه ارائه مقالات از سوی طلاب، طرح روشمند سازی علوم اسلامی در قالب کارگاه‌‌‌‌‌های آموزشی اجرا شده است تا طلاب بتوانند با آموزش مهارت‌‌‌‌‌های تحقیق به صورت عملی نیز وارد تحقیق شوند که این امر از اهداف مؤسسه امام رضا(ع) به شمار‌‌‌‌‌ می‌رود.

معاون پژوهش مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) در پایان خاطرنشان کرد: بیش از ۴۰ سال از انقلاب‌‌‌‌‌ می‌گذرد و مشکلات پژوهشی در مجامع علمی اعم از حوزه و دانشگاه وجود دارد که باید برای برطرف کردن آن تلاش کرد و امیدواریم طرح روش مندسازی علوم اسلامی بتواند قدمی در این زمینه بردارد.

خروجی طرح روشمندسازی علوم اسلامی

‌حجت‌الاسلام اشکوری در زمینه پیشینه طرح روشمندسازی علوم اسلامی، در این نشست خبری گفت: میز تخصصی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی که طرح روشمندسازی علوم اسلامی مصوبه آن است در ذیل قطب بنیادهای نظری و نظام متقن علوم اسلامی و انسانی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم فعالیت‌‌‌‌‌ می‌کند.

دبیر میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ادامه داد: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در سال‌‌‌‌‌های اخیر به سمت مسأله محوری حرکت کرده است و برنامه و فعالیت‌‌‌‌‌های خود را بر این اساس دنبال‌‌‌‌‌ می‌کند و در این زمینه نیز چهار قطب تأسیس کرده که قطب بنیادهای نظری و نظام متقن علوم اسلامی و انسانی از آن موارد است.

وی افزود: این قطب نیز دارای سه میز تخصصی است که یک میز آن توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی است؛ این میز فعالیت‌‌‌‌‌های گسترده‌ای را آغاز و شورای علمی متعددی را پایه ریزی کرد و براساس نیازها و تقاضای روز و حوزه علمیه ۱۳ کلان برنامه را به تصویب رساند.

‌اشکوری با اشاره به برنامه‌‌‌‌‌های میز تخصصی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی اظهار کرد: بازسازی ساختار رشته‌‌‌‌‌ها و مسائل علوم اسلامی، تقویت و توسعه روش‌‌‌‌‌ها و مبانی تحقیق در علوم اسلامی، توسعه علوم اسلامی با تعمیق و تعمیم رویکرد و روش اجتهادی، توسعه و تقویت رویکردهای مقارن، مضاف و بین رشته‌ای، رویکردهای اجتماعی نظام ساز و کاربردساز در حل مسأله از جمله برنامه‌‌‌‌‌های این میز در زمینه پژوهش است.

برنامه‌‌‌‌‌های آموزشی میز تخصصی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی‌‌‌‌‌

وی اضافه کرد: از برنامه‌‌‌‌‌های آموزشی میز تخصصی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی‌‌‌‌‌ می‌توان به طراحی نظام ارزشی تحقیق و تولید در جامعه علوم اسلامی، آموزش روش‌‌‌‌‌ها و مهارت‌‌‌‌‌های تحقیق و حل مسأله، نگرش سازی و آموزش دانش و مهارت ارتباط علمی و درک نیازهای جدید، باز طراحی فرآیند تحقیق و تربیت محقق در علوم اسلامی اشاره کرد.

دبیر میزتوسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم افزود: از جمله فعالیت‌‌‌‌‌های این میز‌‌‌‌‌ می‌توان به مدل سازی و نمونه سازی آموزش‌‌‌‌‌های کارآمد و نیازمند محور در علوم اسلامی، آموزش و ترویج فناوری‌‌‌‌‌های آموزشی و پژوهشی در عرصه علوم اسلامی سازی و شبکه سازی و هدفمند اطلاعات و ارتباطات علوم اسلامی اشاره کرد.

وی توسعه روش‌‌‌‌‌ها و مبانی تحقیق علوم اسلامی را با اهمیت ترین کلان برنامه میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی دانست و افزود: در راستای این کلان برنامه کارگاه‌‌‌‌‌های روش مند تحقیقات اسلامی طراحی شد و هدف‌‌‌‌‌های متعددی از جمله توانمندسازی پژوهشگران علوم اسلامی در شناسایی و تحلیل نیازها و تبدیل آنها به مسأله با رویکرد اجتهادی مد نظر قرار گرفت.

اشکوری ادامه داد: تقویت و توسعه روش‌‌‌‌‌ها و مبانی تحقیق در علوم اسلامی با شاخصه‌‌‌‌‌های کارآمدی استناد و عقلانیت، چابک سازی فرایند تحقیق در علوم اسلامی و کاهش هزینه‌‌‌‌‌های تحقیق، پیوند میان پژوهش و آموزش و کاربردسازی در علوم اسلامی هدف دیگر این کارگاه‌‌‌‌‌ها است.

وی با اشاره به مخاطبان کارگاه‌‌‌‌‌های روشمند سازی علوم اسلامی گفت: مخاطبان این کارگاه‌‌‌‌‌ها دانش پژوهان سطح چهار هستند و فاز اول آن فقه پژوهی است که در فازهای بعدی مباحث اخلاق، کلام و موارد دیگر افزوده‌‌‌‌‌ می‌شود.

‌اشکوری در پایان خاطرنشان کرد: امید است که با برگزاری چنین کارگاه‌‌‌‌‌هایی در مراکز حوزوی در تحقیقات علوم اسلامی همچنین در نگرش سازی و گفتمان سازی علوم اسلامی تحول ایجاد کرد به گونه‌ای که راه برای پژوهش‌‌‌‌‌های فاخر باز شود و پژوهشگران دست به قلم بروزی خروجی این کارگاه‌‌‌‌‌ها باشند.

جزئیات طرح ملی روشمندسازی علوم اسلامی

همچنین، ‌حجت‌الاسلام مصطفی دری مدیر این طرح ملی، در زمینه اجرای این طرح گزارشی ارائه کرد و گفت: فاز اول طرح روشمندسازی علوم اسلامی در زمینه فقه پژوهی در قالب کارگاهی برگزار‌‌‌‌‌ می‌شود.

مدیر طرح روشمندسازی علوم اسلامی ادامه داد: کارگاه‌‌‌‌‌های طرح روشمندسازی علوم اسلامی تحت عنوان مشق اجتهاد در نخستین گام در چهار شهر قم، تهران، اصفهان و مشهد در ۱۲ کارگاه و ۱۵ جلسه ۹۰ دقیقه‌ای برگزار‌‌‌‌‌ می‌شود.

وی با اشاره به هدف برگزاری طرح روشمندسازی علوم اسلامی گفت: این طرح در گام نخست به دنبال این است که به تمامی پژوهشگران نیمه فعال، شیوه‌‌‌‌‌های تدوین مقاله را بیاموزد و منظور از پژوهشگر نیمه فعال افرادی است که تاکنون نتوانسته‌اند مقاله‌ای تدوین کنند یا شرایطش را نداشته‌اند.

‌دری با بیان این که طرح روشمندسازی علوم اسلامی در مراکز فقهی برگزار‌‌‌‌‌ می‌شود، اظهار کرد: بسیاری از نخبگان حوزوی علاقه‌ای به شرکت در درس‌‌‌‌‌های عمومی حوزوی ندارند به دلیل این که دیده‌‌‌‌‌ می‌شود مشارکت این افراد در درس‌‌‌‌‌های مراکز فقهی پررنگ‌تر است و همچنین طلاب به برنامه‌‌‌‌‌هایی که از سوی مرکز فقهی خودشان ارائه‌‌‌‌‌ می‌شود بیشتر اعتماد دارند از سوی دیگر علم این طلاب هنگام ورود به مراکز فقهی محک زده شده است.

وی ادامه داد: از مراکز فقهی خواسته شده است طلابی را که از نخبگان مرکز به شمار‌‌‌‌‌ می‌روند برای شرکت در این کارگاه‌‌‌‌‌ها معرفی کنند و از نظر انگیزشی نیز در سطحی باشند که عزم جدی در تدوین مقاله داشته باشند زیرا این طرح به دنبال این است که در پایان کارگاه‌‌‌‌‌ها از سوی شرکت کنندگان مقاله‌ای نوشته شود.

مدیر طرح روشمندسازی علوم اسلامی خاطرنشان کرد: با تمام مجلات فقهی، حقوقی کشور و حتی برخی مجلات داخلی تفاهم نامه امضا شده است که مقالات ارائه شده از سوی پژوهشگران شرکت کننده در طرح روشمندسازی علوم اسلامی را منتشر کنند.

تربیت بیش از ۲۰۰ فقه‌پژوه در کارگاه‌‌‌‌‌های مشق اجتهاد

وی با اشاره به موضوعات مطرح شده در کارگاه‌‌‌‌‌های مشق اجتهاد گفت: در دو جلسه روش تحقیق آموزش داده و موضوعات متنوع و متعدد ارائه‌‌‌‌‌ می‌شود به گونه‌ای که هر شرکت کننده در این کارگاه‌‌‌‌‌ها‌‌‌‌‌ می‌تواند براساس علاقه خود یک موضوع را انتخاب کند؛ همچنین با همکاری مرکز تحقیقات اسلامی نور دوره آشنایی با نرم افزارهای فقهی و پایگاه‌‌‌‌‌های اینترنتی علوم اسلامی برگزار‌‌‌‌‌ می‌شود.

‌دری ادامه داد: پس از اتمام کارگاه‌‌‌‌‌ها به شرکت کنندگان سه ماه فرصت داده‌‌‌‌‌ می‌شود تا مقاله خود را تدوین کنند و دراین فرصت سه ماهه افرادی به عنوان پشتیبان از شرکت کنندگان حمایت علمی خواهند کرد که در پایان نیز مقاله تدوین شده برای ارزیابی به شورای علمی فرستاده خواهد شد.

وی در زمینه امکانات لازم برای برگزاری کارگاه‌‌‌‌‌های مشق اجتهاد از سوی مراکز فقهی گفت: از مراکز فقهی برگزار کننده کارگاه‌‌‌‌‌های طرح روشمندسازی علوم اسلامی خواسته شده است که سه مکان مجزا برای اجرای این طرح در نظر گیرند که شامل کلاس درس، کتابخانه فقهی مجهز و اتاق رایانه‌‌‌‌‌ می‌شود.

مدیر طرح روشمندسازی علوم اسلامی در پایان در زمینه زمان برگزاری و تعداد افراد شرکت کننده در کارگاه‌‌‌‌‌ها گفت: به دلیل ارتباط بیشتر استاد با شرکت کنندگان، هر کارگاه نباید بیش از ۲۰ نفر شرکت کننده داشته باشد و هر دوره نیز در یک هفته برگزار‌‌‌‌‌ می‌شود و امیدواریم در پایان دوره نیز بیش از ۲۰۰ پژوهشگر را به جامعه علمی حوزه تحویل دهد.