اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.(معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ درجۀ جنوبی تا ۶۰ درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از ۶۰ درجه پاسخ‌گو نیستند.)

به تصاویر زیر بنگرید:
نقشۀ یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی الاولی ۱۴۴۰ قمری، در غروب یکشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشۀ دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری، در غروب دوشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۷ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

نقشۀ سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی الاولی ۱۴۴۰ قمری، در غروب سه‌شنبه ۱۸ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۸ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:

توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:

در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)

نتیجه‌گیری:

مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت ۱:۲۸ UTC یکشنبه ۶ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی رخ می‌دهد؛ ولی بیش از ۱۸ ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم مسلّح، و بیش از ۲۲ ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.
رؤیت‌پذیری هلال(برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ درجۀ جنوبی تا ۶۰ درجۀ شمالی) بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیش‌بینی می‌شود:

(کافی است نام مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید. در پایان مبناهایی که چند بند دارند، برای راهنمایی بیشتر، ذکر شده که ایران، جزء مناطق کدام بند است.)

مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)

۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، در منتهاالیه غربی اقیانوس آرام[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی جزایر کوک و جزایر لاین و جزیرۀ کریتیماتی و جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده، دوشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۷ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، در مناطق میانی و شرقی اقیانوس آرام و غرب آمریکای مرکزی[محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی جزایر پلی‌نزی و جزیرۀ پیت‌کرن و جزایر گالاپاگوس و جزیرۀ کوکوس و جنوب غربی کشور السالوادور(شهر سان‌سالوادور) و جنوب غربی کشور گواتمالا(شهر گواتمالاسیتی) و جنوب غربی کشور مکزیک(شهرهای مکزیکوسیتی، آکاپولکو، گوادالاخارا و نزدیک آن) و ایالتِ باخا کالیفرنیا سور در کشور مکزیک و مناطق غربی‌تر از آنها] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده نیز دوشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۷ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.(چنانچه هلال رؤیت نشود، این محدوده به مناطق بند ۳ ملحق خواهدشد.)
۳- غیر از مناطق بندهای ۱ و ۲، برای عمدۀ مناطق زمین(قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و آسیا و استرالیا غیر از مناطقی که در بند ۴ گفته می‌شود)، در غروب دوشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۷ شمسی(و ۳۰ ربیع‌الثانی ۱۴۴۰ قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با ۷ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، هلال با چشم عادی دیده خواهدشد و سه‌شنبه ۱۸ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۸ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۴- مناطقی که در محدوده‌های صورتی و آبی و بی‌رنگ نقشۀ دو هستند؛ یعنی تقریباً تمام نیوزیلند و منتهاالیه شمال‌شرقی آسیا(شبه‌جزیرۀ کامچاتکا و بالاتر) و شمال آسیا[تقریباً تمام کشور روسیه به‌جز نوار جنوبی آن(که شاملِ جنوب ساخالین و شهرهای خاباروفسک، بلاگووشچنسک، چیتا، کراسنویارسک، تومسک، یکاترینبورگ، پرم، کیروف و سن‌پترزبورگ و شهرهای جنوبی‌تر از آنها می‌شود که جزء مناطق بند ۳ هستند.)] در غروب سه‌شنبه ۱۸ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۸ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، هلال را با چشم عادی خواهنددید و برای آنان چهارشنبه ۱۹ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۹ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۳ است.)

***

مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)

۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، در منتهاالیه غربی اقیانوس آرام[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی جزایر کوک و جزایر لاین و جزیرۀ کریتیماتی و جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده و تمام آمریکای شمالی و مرکزی و شمال‌غربی آمریکای جنوبی(تمام کشورهای ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور و پرو، نواری از شمال‌غربی کشور برزیل) که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، دوشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۷ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، در مناطق میانی و شرقی اقیانوس آرام و غرب آمریکای مرکزی[محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی جزایر پلی‌نزی و جزیرۀ پیت‌کرن و جزایر گالاپاگوس و جزیرۀ کوکوس و جنوب غربی کشور السالوادور(شهر سان‌سالوادور) و جنوب غربی کشور گواتمالا(شهر گواتمالاسیتی) و جنوب غربی کشور مکزیک(شهرهای مکزیکوسیتی، آکاپولکو، گوادالاخارا و نزدیک آن) و ایالتِ باخا کالیفرنیا سور در کشور مکزیک و مناطق غربی‌تر از آنها] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده و تمام قارّۀ آمریکا و گوشۀ شمال‌غربی قارّۀ آفریقا(کشورهای ساحل عاج و مالی و نیمۀ غربی الجزایر و کشورهای غربی‌تر از آنها) و نیمۀ غربی قارّۀ اروپا(نیمۀ غربی ایتالیا و تمام کشورهای کرواسی، مجارستان، اسلواکی، لهستان، بلاروس، استونی، فنلاند و کشورهای غربی‌تر از آنها) که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، دوشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۷ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۳- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بندهای ۱ و ۲)، سه‌شنبه ۱۸ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۸ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۳ است.)

***

مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)

۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، در منتهاالیه غربی اقیانوس آرام[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی جزایر کوک و جزایر لاین و جزیرۀ کریتیماتی و جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده و تمام قارّه‌های آمریکا و اروپا و بیشترِ قارّۀ آفریقا(به‌جز کشورهای نوار جنوب‌شرقی آفریقا مانند ماداگاسکار، سومالی، اتیوپی، کنیا، تانزانیا، موزامبیک، مالاوی، زیمبابوه، بوتسوانا و آفریقای جنوبی) و شمال‌غربی کشورهای عربستان و عراق و تمام کشورهای سوریه، ترکیه، گرجستان، ارمنستان و غرب کشورهای قزّاقستان و روسیه که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، دوشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۷ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، در مناطق میانی و شرقی اقیانوس آرام و غرب آمریکای مرکزی[محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی جزایر پلی‌نزی و جزیرۀ پیت‌کرن و جزایر گالاپاگوس و جزیرۀ کوکوس و جنوب غربی کشور السالوادور(شهر سان‌سالوادور) و جنوب غربی کشور گواتمالا(شهر گواتمالاسیتی) و جنوب غربی کشور مکزیک(شهرهای مکزیکوسیتی، آکاپولکو، گوادالاخارا و نزدیک آن) و ایالتِ باخا کالیفرنیا سور در کشور مکزیک و مناطق غربی‌تر از آنها] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده و تمام قارّه‌های آمریکا و اروپا و آفریقا و بیشترِ قارّۀ آسیا(به‌جز کشورهای اندونزی، تایلند، لائوس، ویتنام، کامبوج، لاگوس، فیلیپین، ژاپن، کره جنوبی و کره شمالی، نیمۀ شرقی کشور چین و نوار جنوب‌شرقی روسیه) که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، دوشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۷ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۳- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بندهای ۱ و ۲)، سه‌شنبه ۱۸ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۸ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(چنانچه هلال در بند ۲ رؤیت شود، کشور ایران، جزء مناطق بند ۲ است؛ وگرنه، جزء مناطق بند ۳ خواهدبود.)

***

مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)

۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب یکشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، در منتهاالیه غربی اقیانوس آرام[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ یک یعنی جزایر کوک و جزایر لاین و جزیرۀ کریتیماتی و جزایر هاوایی و مناطق دریایی میان آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای همۀ نقاط زمین دوشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۷ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.

***

مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)

۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب یکشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، در محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی در اقیانوس آرام و غرب اقیانوس اطلس و تمام آمریکای مرکزی و نیمۀ شمالی آمریکای جنوبی[تمام کشورهای ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور، پرو و بولیوی، نوار اندکی از شمال کشورهای شیلی و آرژانتین و پاراگوئه، بیشترِ کشور برزیل(به‌جز جنوب‌شرقی آن مانند شهرهای بلوهوریزونت، ریودوژانیرو، سائوپائولو و شهرهای جنوبی‌تر از آنها)] و یک‌سوم جنوبی آمریکای شمالی[تمام کشورهای کوبا، جامائیکا، مکزیک، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا(شهرهای ریچموند، چارلستون، ایندیاناپلیس، دموین، بویس، سیلم و شهرهای هم‌عرض و جنوبی‌تر از آنها)] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده‌ها دوشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۷ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- غیر از مناطق بند ۱، برای عمدۀ مناطق زمین(بقیّۀ قارّۀ آمریکا و قارّه‌های آفریقا و اروپا و آسیا و استرالیا غیر از مناطقی که در بند ۳ گفته می‌شود)، در غروب دوشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۷ شمسی(و ۳۰ ربیع‌الثانی ۱۴۴۰ قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با ۷ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، هلال با چشم مسلّح دیده خواهدشد و سه‌شنبه ۱۸ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۸ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۳- مناطقی که در محدودۀ بی‌رنگ نقشۀ دو هستند؛ یعنی اندکی از منتهاالیه شمال‌شرقی آسیا(شمال شبه‌جزیره کامچاتکا و بالاتر) در غروب سه‌شنبه ۱۸ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۸ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، هلال را با چشم مسلّح خواهنددید و برای آنان چهارشنبه ۱۹ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۹ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۲ است.)

***

مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)

۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب یکشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، در محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی‌رنگ نقشۀ یک یعنی در اقیانوس آرام و غرب اقیانوس اطلس و تمام آمریکای مرکزی و نیمۀ شمالی آمریکای جنوبی[تمام کشورهای ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور، پرو و بولیوی، نوار اندکی از شمال کشورهای شیلی و آرژانتین و پاراگوئه، بیشترِ کشور برزیل(به‌جز جنوب‌شرقی آن مانند شهرهای بلوهوریزونت، ریودوژانیرو، سائوپائولو و شهرهای جنوبی‌تر از آنها)] و یک‌سوم جنوبی آمریکای شمالی[تمام کشورهای کوبا، جامائیکا، مکزیک، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا(شهرهای ریچموند، چارلستون، ایندیاناپلیس، دموین، بویس، سیلم و شهرهای هم‌عرض و جنوبی‌تر از آنها)] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، برای آن محدوده‌ها و تمام قارّه‌های آمریکا و اروپا و آفریقا و آسیا و نیمۀ غربی استرالیا که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، دوشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۷ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بند ۱)، سه‌شنبه ۱۸ دی ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۸ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۱ است.) / محسن فصاحت

برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq