اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.(معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ درجۀ جنوبی تا ۶۰ درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از ۶۰ درجه پاسخ‌گو نیستند.)
به تصاویر زیر بنگرید:
نقشۀ یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی الثانیه ۱۴۴۰ قمری، در غروب دوشنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۴ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۰ قمری، در غروب سه‌شنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۵ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی الثانیه ۱۴۴۰ قمری، در غروب چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)
نتیجه‌گیری:
مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت ۲۱:۰۳ UTC دوشنبه ۴ فوریه ۲۰۱۹ میلادی رخ می‌دهد؛ ولی بیش از ۱۸ ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود ۲۲ ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.
رؤیت‌پذیری هلال(برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ درجۀ جنوبی تا ۶۰ درجۀ شمالی) بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیش‌بینی می‌شود:
(کافی است نام مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید. در پایان مبناهایی که چند بند دارند، برای راهنمایی بیشتر، ذکر شده که ایران، جزء مناطق کدام بند است.)
مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۵ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، در اقیانوس آرام و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی نیمۀ شمالی پرو(بالاتر از شهر لیما)، شمال‌غربی ونزوئلا، جنوب‌غربی و غرب دریای کارائیب، جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر کشورهای اکوادور، کلمبیا، پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، مکزیک، و مناطق غربی‌تر از آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده، چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۵ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، در بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی و اقیانوس اطلس و نوار باریکی از غرب آفریقا[محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی نوار غربیِ کشورهای لیبریا، سیرالئون، گینه، گینۀ بیسائو، گامبیا، و جنوب‌غربی سنگال، شمال شیلی(بالاتر ازشهر سانتیاگو)، نیمۀ جنوبی پرو(شهر لیما و پایین‌تر)، شمال آرژانتین(بالاتر از شهر کوردوبا)، سراسر کشورهای پاراگوئه، بولیوی، گویان، سورینام، گویانِ فرانسه، ونزوئلا، جامائیکا، کوبا، هائیتی، دومینیکن، تقریباً تمام برزیل به‌جز اندکی از جنوب آن(یعنی شهر فلوریانوپلیس و پایین‌تر)، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز نواری از شمال و شمال‌شرقی آن(یعنی شهرهای ریچموند، کلمبوس، شیکاگو، پییر، هلنا، و مناطق بالاتر از آنها)] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده نیز چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.[چنانچه در مناطق مرزی(غرب آفریقا، جنوب برزیل، شمال کشورهای آرژانتین و شیلی، مرکز و شمال‌غربی ایالات متّحدۀ آمریکا) هلال رؤیت نشود، به مناطق بند ۳ ملحق خواهندشد.]
۳- غیر از مناطق بندهای ۱ و ۲، برای بقیّۀ مناطق زمین(قارّه‌های آفریقا و اروپا و آسیا و استرالیا)، در غروب چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۷ شمسی(و ۳۰ جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با ۶ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، هلال با چشم عادی دیده خواهدشد و پنجشنبه ۱۸ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۷ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۳ است.)
***
مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۵ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، در اقیانوس آرام و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی نیمۀ شمالی پرو(بالاتر از شهر لیما)، شمال‌غربی ونزوئلا، جنوب‌غربی و غرب دریای کارائیب، جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر کشورهای اکوادور، کلمبیا، پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، مکزیک، و مناطق غربی‌تر از آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده و سراسر آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی و غرب آفریقا(یعنی نیمۀ غربی کشورهای نیجریّه و نیجر، نوار باریکی از غرب لیبی، سراسر کشورهای الجزایر و تونس، و کشورهای غربی‌تر از آنها) و غرب و مرکز اروپا(تقریباً سراسر کشورهای ایتالیا، بوسنی و هرزگوین، کرواسی، مجارستان، اسلواکی، لهستان، لیتوانی، لتونی، استونی، شهر سن‌پترزبورگ روسیه، و کشورهای غربی‌تر از آنها) که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۵ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، در بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی و اقیانوس اطلس و نوار باریکی از غرب آفریقا[محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی نوار غربیِ کشورهای لیبریا، سیرالئون، گینه، گینۀ بیسائو، گامبیا، و جنوب‌غربی سنگال، شمال شیلی(بالاتر ازشهر سانتیاگو)، نیمۀ جنوبی پرو(شهر لیما و پایین‌تر)، شمال آرژانتین(بالاتر از شهر کوردوبا)، سراسر کشورهای پاراگوئه، بولیوی، گویان، سورینام، گویانِ فرانسه، ونزوئلا، جامائیکا، کوبا، هائیتی، دومینیکن، تقریباً تمام برزیل به‌جز اندکی از جنوب آن(یعنی شهر فلوریانوپلیس و پایین‌تر)، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز نواری از شمال و شمال‌شرقی آن(یعنی شهرهای ریچموند، کلمبوس، شیکاگو، پییر، هلنا، و مناطق بالاتر از آنها)] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده و سراسر آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی و سراسر آفریقا و اروپا و خاورمیانه و بخشی از آسیای مرکزی(تقریباً سراسر کشورهای پاکستان، افغانستان، تاجیکستان، قرقیزستان، قزّاقستان، شهر نووسیبیرسک روسیه، و کشورها و مناطق غربی‌تر از آنها) که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۳- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بندهای ۱ و ۲)، پنجشنبه ۱۸ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۷ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۲ است.)
***
مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۵ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، در اقیانوس آرام و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی نیمۀ شمالی پرو(بالاتر از شهر لیما)، شمال‌غربی ونزوئلا، جنوب‌غربی و غرب دریای کارائیب، جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر کشورهای اکوادور، کلمبیا، پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، مکزیک، و مناطق غربی‌تر از آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده و سراسر آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی و سراسر آفریقا و اروپا و خاورمیانه و بیشترِ آسیا به‌جز نواری از شرق آسیا[یعنی نیمۀ شرقی کشورهای اندونزی و مالزی، و سراسر کشورهای فیلیپین، کره شمالی، کره جنوبی، ژاپن، و نوار شرقی چین(شهرهای ژانژیانگ، چانگشا، ووهان، جینان، پکن، و مناطق شرقی‌تر از آنها)، و نوار شرقی روسیه(شهرهای خاباروفسک و بلاگووشچنسک و مناطق شرقی‌تر از آنها، و شبه‌جزیرۀ کامچاتکا)] که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۵ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، در بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی و اقیانوس اطلس و نوار باریکی از غرب آفریقا[محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی نوار غربیِ کشورهای لیبریا، سیرالئون، گینه، گینۀ بیسائو، گامبیا، و جنوب‌غربی سنگال، شمال شیلی(بالاتر ازشهر سانتیاگو)، نیمۀ جنوبی پرو(شهر لیما و پایین‌تر)، شمال آرژانتین(بالاتر از شهر کوردوبا)، سراسر کشورهای پاراگوئه، بولیوی، گویان، سورینام، گویانِ فرانسه، ونزوئلا، جامائیکا، کوبا، هائیتی، دومینیکن، تقریباً تمام برزیل به‌جز اندکی از جنوب آن(یعنی شهر فلوریانوپلیس و پایین‌تر)، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز نواری از شمال و شمال‌شرقی آن(یعنی شهرهای ریچموند، کلمبوس، شیکاگو، پییر، هلنا، و مناطق بالاتر از آنها)] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده و سراسر آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی و سراسر آفریقا و اروپا و آسیا و استرالیا(به‌جز کشور نیوزیلند و جزایر شرق استرالیا) که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۳- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بندهای ۱ و ۲) یعنی برای کشور نیوزیلند و جزایر شرق استرالیا، پنجشنبه ۱۸ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۷ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۱ است.)
***
مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب سه‌شنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۵ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، در اقیانوس آرام و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و مرکزی و جنوبی[محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی نیمۀ شمالی پرو(بالاتر از شهر لیما)، شمال‌غربی ونزوئلا، جنوب‌غربی و غرب دریای کارائیب، جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر کشورهای اکوادور، کلمبیا، پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، مکزیک، و مناطق غربی‌تر از آنها] به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای همۀ نقاط زمین، چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
***
مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)
۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب سه‌شنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۵ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، در اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز یک‌سوم جنوبی کشورهای آرژانتین و شیلی که پایین‌تر از عرض جغرافیایی ۴۵ درجه‌اند] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز نوار شمالی و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمال‌شرقی‌تر از شهر کبک)] و بیشترِ آفریقا[به‌جز کشورهای ماداگاسکار و آفریقای جنوبی، و جنوب موزامبیک(پایین‌تر از شهر بیرا)، و به‌جز شمال‌شرقی کشورهای سومالی، جیبوتی، اریتره، سودان، و سراسر کشورهای مصر و تونس، و شمال و شمال‌شرقی کشورهای لیبی و الجزایر] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده‌ها چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- غیر از مناطق بند ۱، در بقیّۀ مناطق زمین(بقیّۀ قارّه‌های آمریکا و آفریقا، و سراسر اروپا و آسیا و استرالیا)، در غروب چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۷ شمسی(و ۳۰ جمادی‌الاولی ۱۴۴۰ قمری در ایران و عراق و عربستان) برابر با ۶ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، هلال با چشم مسلّح دیده خواهدشد و پنجشنبه ۱۸ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۷ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۲ است.)
***
مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)
۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب سه‌شنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۵ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، در اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز یک‌سوم جنوبی کشورهای آرژانتین و شیلی که پایین‌تر از عرض جغرافیایی ۴۵ درجه‌اند] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز نوار شمالی و شمال‌شرق کانادا(یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمال‌شرقی‌تر از شهر کبک)] و بیشترِ آفریقا[به‌جز کشورهای ماداگاسکار و آفریقای جنوبی، و جنوب موزامبیک(پایین‌تر از شهر بیرا)، و به‌جز شمال‌شرقی کشورهای سومالی، جیبوتی، اریتره، سودان، و سراسر کشورهای مصر و تونس، و شمال و شمال‌شرقی کشورهای لیبی و الجزایر] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، برای آن محدوده‌ها و سراسر قارّه‌های آمریکای شمالی و جنوبی و آفریقا و اروپا و آسیا و استرالیا که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، چهارشنبه ۱۷ بهمن ۱۳۹۷ شمسی برابر با ۶ فوریه ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود. / محسن فصاحت
برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطلب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq
