اختصاصی شبکه اجتهاد: فضای حوزههای علمیه از دیرباز، فضایی چندصدایی شناخته میشود. از فراگیری صرف و نحو تا نزدیک شدن به اجتهاد در دروس خارج، پدیدهای به نام «مباحثه» و «انقلت و قلت» وجود دارد. اساساً پویایی و حیات علم در حوزه به همین دیالوگها و جسارتهاست.
در عصر ما و با تحولی که در عرصه فنآوری اطلاعات رخ داده است، هماندیشی و تبادلات علمیِ دو طرفه، فضایی جدید را برای بروز خویش یافته است به نام «فضای مجازی». قطعاً عقلا و روشن اندیشان حوزه، این مکان مجازی را نیز بهمثابه یک «مَدرس» جدید برای ادامه مباحثات طلبگی میانگارند.
در این میان، اگر نگوییم که «شبکه اجتهاد» بهترین ساختار برای این هدف است، قطعاً یکی از بهترینهاست.
وقتی گزارش جلسات علمیپژوهشی شهرهای مختلف کشور را در اجتهاد میخوانیم، ناراحت نیستیم که چرا آنجا نبودیم. تازههای نشر را میتوانیم هر روز رصد کنیم، از نظرات جدید در عرصه فقه و اصول و رجال و تفسیر مطلع شویم، نظرات مختلف پیرامون یک موضوع را در مجلات تخصصی آن بیابیم و اینگونه علم خویش را بهروز نماییم.
اجتهاد فقط دوست ندارد که نظارهگر باشیم. او اگر نظریات و قلمِ ما را در قد و قامتِ علمی مورد نظرش بیابد، وارد گودمان میکند و در این اتاق بحثِ کشوری بلکه جهانی شریکمان مینماید.
آری؛ عمومی بودن فضای مجازی، مانع از ارائه بحثها با تمام دقتها، استدلالات و زوایای تخصصی آن است؛ اما باید توجه داشت که مخاطبان اصلی این پایگاه را دانشپژوهان و پژوهشگران حوزهها و دیگر مراکز علوم اسلامی، تشکیل میدهند. درنتیجه سطح مطالب باید تا حدی بالا باشد که گرسنگیِ علمیِ مخاطبان یادشده را برطرف نماید.
اجتهاد تا اندازهای توانسته است نخبگان، اساتید سطح و حتی خارج گویان را مجاب کند که برایش بنویسند، بگویند و او را ببینند و بخوانند؛ اما بهطورقطع، این اندازه کافی نیست.
مشکلی که پیوسته دامنگیر ساکنان حوزات علمیه است، «ننوشتن» است. آنچه از علوم حوزوی ما مانده است، چیزی است که نوشته شده و آنچه نوشته نشده است، «یموت بموت حاملیه». امروزه نیز جوامع علمیِ دنیا، سطحِ دانشِ دانشیان را در مکتوبات ایشان جستجو میکنند. پژوهشگر، چیزی جز مقاله و یادداشت و کتابش نیست.
پیشنهاد این است که این شبکه فاخر، با تشکیل «تیمِ جذبِ نویسنده»، پروژه تأمین محتواهای تولیدیِ تخصصی را جدیتر بگیرد. این تیم باید:
۱- پژوهشگرانِ دستبهقلم را شناسایی کند و از ایشان بخواهد برایش بنویسند.
۲- اساتید سطوح عالی را متقاعد کند تا نظریات و یافتههای علمیِ نوین یا دارایِ مزیتِ نسبیِ خویش را مکتوب کنند تا در شبکه منتشر شود.
۳- ترس از نقد شدن را در وجود دو گروه فوق بخشکاند و بباوراند که پیشرفت دانش و خودِ نویسنده، در همین ارائهها و نقد شدنهاست و البته که «من صنَّفَ، فقد استُهدِفَ».
۴- همه صداها را آزاد کند و از تمام نظریات مطروحه حول یک موضوع استقبال کند و نوشتارهای صاحبان آن را منتشر کند.
اعضای این تیم باید طلابی باشند که:
۱- خود برای اجتهاد مینویسند و با فضای کار کاملاً آشنا هستند.
۲- خود درس میدهند و درس میگیرند و بدین سبب، با اساتید و دانشپژوهان ارتباط دارند. اساتید و شاگردانی که قرار است برای نوشتن ساماندهی شوند.
امید است این راهکارها، «شبکه اجتهاد» را قویتر و پررونقتر نماید. او دیگر عضوی از خانواده حوزه علمیه است. عضوی با اصالتی رسانهای و تباری اجتهادی.