زکات فطریه امسال طبق نظر اکثر مراجع، برابر با ۸ تا ۱۲ هزار تومان معادل ۳ کیلوگرم گندم یا معادل ۳ کیلوگرم برنج اعلام شده است که خانواده‌ها بر اساس قوت غالب خود آن را پرداخت می‌کنند.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، زمان وجوب زکات فطریه از غروب شب عید فطر است و مراجع تقلید، تأخیر پرداخت آن را بعد از نماز عید جایز نمی‌دانند، اما اگر کسی نماز عید را نخواند، باید فطریه را تا ظهر عید پرداخت کند.(۱)
ولی اگر دسترسى به فقیر ندارد، مى‌تواند مقدارى از مال خود را به نیت فطره جدا کرده و براى مستحقى که در نظر دارد یا براى هر مستحقی کنار بگذارد و باید هر وقت که آن را مى‌دهد نیت فطره کند.(۲) اما اگر موقعى که دادن زکات فطره واجب است، فطره را ندهد و کنار هم نگذارد، احتیاط واجب (۳) آن است که بعداً بدون اینکه نیّت ادا و قضا کند(به قصد قربت) فطره را بدهد.
به مناسبت در پیش بودن عید سعید فطر به میزان پرداخت زکات فطریه و کفاره روزه عمد و غیر عمد رمضان ۱۴۴۰ هجری قمری به روایت ۱۰ مرجع تقلید ذکر می‌شود:
حضرت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای
دفتر مقام معظم رهبری مبلغ زکات فطریه و کفاره ۹۸ را اعلام کرد: ۱ – حداقل فطریه برای هر نفر ۸۰۰۰ تومان ۲ – کفاره یک روز قضای روزه عذر ۲۵۰۰ تومان ۳ – کفاره یک روز قضای روزه عمد ۱۵۰۰۰۰ تومان.
بر اساس اعلام دفتر وجوهات مقام معظم رهبری، مبلغ کفاره‌ی یک روز قضای روزه با عذر شرعی، مبلغ ۲۵۰۰ تومان و کفاره‌ی یک روز قضای روزه‌ی عمدی، مبلغ ۱۵۰ هزار تومان است.
با توجه به اینکه قیمت گندم و برنج در شهرهای مختلف، ممکن است اندکی متفاوت باشد، لذا مؤمنین می‌توانند معادل مقادیر مذکور را بر طبق قیمت محل زندگی خود، محاسبه و پرداخت نمایند.
هم‌وطنان می‌توانند با توجه به برنجی که مصرف می‌کنند، سه کیلو از آن یا معادل قیمت آن را به‌عنوان فطریه بپردازند. البته در هر صورت پرداخت حداقل ۸ هزار تومان برای هر نفر کفایت می‌کند.
آیت‌الله سیدعلی سیستانی
بر اساس اعلام دفتر آیت‌الله سیدعلی سیستانی حداقل مبلغ فطریه در قم برای هر نفر ۹ هزار تومان (براساس قوت غالب گندم)، همچنین کفاره غیر عمد روزی ۳ هزار تومان و مبلغ کفاره عمد روزی ۱۸۰ هزار تومان تعیین شده است.
آیت‌الله حسین وحید خراسانی
دفتر آیت‌الله حسین وحید خراسانی اعلام کرده است: میزان زکات فطره برای هر نفر، سه کیلوگرم گندم است که مکلّف می‌تواند پول آن را طبق قیمت گندم در محل خودش محاسبه نموده و به فقیر بپردازد. از آن‌جا که قیمت گندم در بعضی شهرها به ازای هر کیلوگرم ۴ هزار تومان است، دفتر معظم‌له فطریه‌ی هر نفر را ۱۲۰ هزار تومان قبول می‌کند. همچنین کفاره غیر عمد روزی ۳ هزار تومان و مبلغ کفاره عمد روزی ۱۸۰ هزار تومان تعیین شده است.
آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی
بر اساس اعلام دفتر آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، زکات فطره امسال بر مبنای قوت غالب گندم مبلغ ۹ هزار تومان و بر مبنای قوت غالب برنج خارجی، مبلغ ۲۴ هزار تومان و برنج داخلی، مبلغ ۶۰ هزار تومان اعلام شده است. مردم در انتخاب هر یک از آن‌ها مخیر هستند. کفاره روزه غیر عمد مبلغ ۳ هزار تومان است که باید به صورت نان تهیه و پرداخت شود، همچنین کفاره روزه عمد مبلغ ۱۸۰ هزار تومان است. براساس نظر ایشان، زکات فطره بر تمام کسانى که قبل از غروب شب عید فطر بالغ و عاقل و غنى باشند واجب است، یعنى باید براى خودش و کسانى که نان خور او هستند، هر نفر به اندازه یک صاع (تقریباً سه کیلو) از آنچه غذاى نوع مردم آن محل است، اعم از گندم و جو یا خرما یا برنج یا ذرّت و مانند این‌ها به مستحق بدهد و اگر پول یکى از این‌ها را بدهد کافى است. ضمنا بنابر فتوای این مرجع تقلید شیعیان، اگر کسى فقط در افطار شب عید فطر میهمان دیگرى باشد فطریه او به عهده خودش است.
آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی
اطلاعیه دفتر آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی بدین شرح است: «بسمه تعالی. با آرزوی قبولی طاعات و عبادات روزه داران گرامی، نظر مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی مدظله الوارف، پیرامون میزان زکات فطره و کفاره روزه به شرح ذیل است: مؤمنان مبلغ معادل یک صاع (۳ کیلوگرم) گندم یا برنج را به عنوان قوت غالب جهت زکات فطره بپردازند. کفاره روزه غیر عمدی، برای هر روز، یک مد (حدود ۷۵۰ گرم) طعام مثل گندم می‌باشد. کفاره عمدی، برای هر روز افطار عمدی، اطعام شصت مسکین؛ هر کدام یک مد (حدود ۷۵۰ گرم) طعام، مثل گندم پرداخت شود. با توجه به اینکه قیمت گندم و برنج در شهرهای مختلف، متفاوت می باشد، لذا روزه داران عزیز می‌توانند معادل مقادیر فوق را بر طبق قیمت محل زندگی خود محاسبه نموده و پرداخت نمایند. جهت اطلاع از سایر مسائل زکات فطره و کفاره به رساله عملیه معظم له مراجعه نمایید».
آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی
طبق اعلام آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی مبلغ کفاره غیر عمد برای هر روز ۲ هزار تومان پول نان برای فقراست. همچنین مبلغ فطریه برای هر نفر از گندم حداقل ۶ هزار تومان است و از برنج هم به ازای هر نفر سه کیلو از برنجی که غالباً مصرف می‌کنند داده شود و قیمت متوسط آن ۳۰ هزار تومان است. زکات فطره امسال بر مبنای قوت غالب (برای هر نفر سه کیلو گرم) گندم مبلغ ۹ هزار تومان، برنج خارجی قیمت متوسط مبلغ ۲۴ هزار تومان، برنج ایرانی مبلغ ۶۰ هزار تومان اعلام شده است که مردم در انتخاب هر یک از آن‌ها مخیر هستند. کفاره روزه غیر عمد(هر روز) مبلغ دو هزار و پانصد تومان است که باید به‌صورت نان تهیه و پرداخت شود، همچنین کفاره روزه عمد (هر روز) مبلغ ۳۰۰ هزار تومان است.
آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی
دفتر آیت‌الله سیدموسی شبیری زنجانی، مبلغ ۱۰ هزار تومان را بابت فطریه هر نفر به حساب گندم تعیین کرده است. کفاره افطار غیر عمدی برای هر روز به‌حساب گندم حدود۹۰۰ گرم است که در صورت اطمینان می‌توان قیمت آن را به مسکین داد تا به وکالت از مکلف، برای خودش این مقدار طعام بخرد. مبلغ ۲۵۰۰ تومان را برای کفاره افطار غیر عمدی و مبلغ ۱۵۰ هزار تومان برای افطار عمدی هر روز می‌باشد. با توجه به اینکه قیمت گندم و برنج در شهرهای مختلف، ممکن است اندکی متفاوت باشد، لذا مؤمنین می‌توانند معادل مقادیر مذکور را بر طبق قیمت محل زندگی خود، محاسبه و پرداخت نمایند.
کسی که نماز عید فطر می‌خواند باید فطریه را پیش از نماز عید پرداخت کند و یا به این نیت کنار بگذارد ولی اگر نماز عید نمی‌خواند باید تا غروب روز عید فطر، زکات فطره را پرداخت کند یا کنار بگذارد.
آیت‌الله حسین نوری همدانی
دفتر آیت‌الله حسین نوری همدانی میزان فطریه امسال را بر اساس نظر ایشان اعلام کرد: مومنین محترم توجه دارند که فطریه هر نفر سه کیلوگرم گندم یا برنج و یا موارد دیگری که در رساله‌های عملیه ذکر شده است، می‌تواند باشد، البته بهتر آن است که قوت غالب پرداخت شود.
بر اساس قاعده فوق، قوت غالب گندم برای هر نفر ۹ هزار تومان در نظر گرفته شده است؛ و برای کسانی که می‌خواهند قیمت برنج را پرداخت نمایند، برنج داخلی حدود ۶۰ هزار تومان و خارجی حدود ۲۴ هزار تومان برای هر نفر می‌باشد، اما با توجه به تفاوت قیمت در مناطق مختلف به همان قیمت منطقه‌ای محاسبه گردد. کفاره در روزه غیر عمد روزانه ۲۵۰۰ تومان و کفاره در روزه عمدی روزانه ۱۵۰ هزار تومان می‌باشد.
آیت‌الله عبدالله جوادی آملی
بر اعلام دفتر آیت‌الله عبدالله جوادی آملی، مبلغ فطریه برای هر نفر بر مبنای قوت غالب منطقه، سه کیلو گندم، جو، برنج، خرما، کشمش و مانند آن‌ها و یا معادل قیمت این موارد به نرخ آزاد پرداخت گردد. همچنین مبلغ مربوط به کفاره غیر عمد روزی ۳ هزار تومان و کفاره عمد روزی ۱۸۰ هزار تومان تعیین شده است.
آیت‌الله جعفر سبحانی
طبق اعلام دفتر آیت‌الله جعفر سبحانی میزان زکات فطره امسال طبق نظر ایشان برابر با ۹ هزار تومان (معادل ۳ کیلوگرم گندم) اعلام شده است. همچنین کفاره غیر عمد روزی ۲۵۰۰ تومان و مبلغ کفاره عمد روزی ۱۵۰ هزار تومان تعیین شده است.
پی‌نوشت‌ها:
۱- ر.ک: امام خمینى، سید روح‌الله، توضیح المسائل (محشى)، ج۲، ص ۱۸۰، م ۲۰۲۵، دفتر انتشارات اسلامى، قم، هشتم، ۱۴۲۴ ه ق.
۲-همان، ر.ک: ذیل م ۲۰۳۰٫
۳- آیت‌الله بهجت: احتیاط مستحب آن است که بعداً قضا کند، ولى أظهر این است که زکات فطره دیگر بر او واجب نیست، ولى معصیت کرده است؛ آیات عظام گلپایگانى، تبریزى، صافى: بعداً باید بدون اینکه نیت ادا و قضا کند فطره را بدهد؛ همان، ر.ک ذیل م
