اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند.(معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ درجۀ جنوبی تا ۶۰ درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از ۶۰ درجه پاسخ‌گو نیستند.)
به تصاویر زیر بنگرید:
نقشۀ یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی‌حجّه ۱۴۴۰ قمری، در غروب پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ دو) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ذو الحجّه ۱۴۴۰ قمری، در غروب جمعه ۱۱ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ سه) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ذی الحجّه ۱۴۴۰ قمری، در غروب شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد(شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی(شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است.(زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است.(زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)
نتیجه‌گیری:
مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت ۳:۱۲ UTC پنجشنبه ۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی رخ می‌دهد؛ ولی نزدیک به ۱۴ ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود ۱۷ ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.
رؤیت‌پذیری هلال(برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ درجۀ جنوبی تا ۶۰ درجۀ شمالی) بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیش‌بینی می‌شود:
(کافی است نام مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید. در پایان مبناهایی که چند بند دارند، برای راهنمایی بیشتر، ذکر شده که ایران، جزء مناطق کدام بند است؛ همچنین برای راهنمایی حجّاج گرامی در این ماه، ذکر شده که مکّه مکرّمه، جزء مناطق کدام بند است.)
مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی[سراسر کشورهای پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، جامائیکا، و جنوب و غرب دریای کارائیب] و بخشی از آمریکای جنوبی[دوسومِ شمالی پرو(شهرهای نازکا و ماچوپیکچو و بالاتر)، شمال‌غربی برزیل(شهرهای کراواری و فونته بوآ و غربی‌تر)، نیمۀ غربی ونزوئلا، و سراسر کشورهای اکوادور و کلمبیا] و بخشی از آمریکای شمالی[جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر مکزیک، و نوار بسیار باریکی از شهرهای جنوبی ایالات متّحدۀ آمریکا در مرز با مکزیک] و مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد، به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده، جمعه ۱۱ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌حجّه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی بخش‌هایی از اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و بخشی از آمریکای شمالی[سراسر کشورهای کوبا، جمهوری دومینیکن، هائیتی، باهاما، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز شمال و شمال‌شرقی آن(خطّ واصل شهرهای واشینگتن، شیکاگو، سیاتل، و مناطق بالاتر)] و بخشی از آمریکای جنوبی[نیمۀ شمالی شیلی(شهر سانتیاگو و بالاتر)، شمال آرژانتین(شهر کوردوبا و بالاتر)، یک‌سومِ جنوبی پرو(پایین‌تر از شهرهای نازکا و ماچوپیکچو)، نیمۀ شرقی ونزوئلا، تقریباً تمام برزیل به‌جز اندکی از جنوب آن(پایین‌تر از شهر کوریتیبا)، و سراسر کشورهای پاراگوئه، بولیوی، گویان، سورینام، گویانِ فرانسه] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده نیز جمعه ۱۱ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌حجّه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۳- غیر از مناطق بندهای ۱ و ۲، در بقیّۀ مناطق زمین(قارّه‌های آفریقا و اروپا و آسیا و اقیانوسیّه)، در غروب جمعه ۱۱ مرداد ۱۳۹۸ شمسی(و ۲۹ ذی‌قعده ۱۴۴۰ قمری در ایران و عراق) برابر با ۲ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، هلال با چشم عادی دیده خواهدشد و شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌حجّه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(کشور ایران و شهر مکّه مکرّمه، جزء مناطق بند ۳ هستند.)
***
مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی[سراسر کشورهای پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، جامائیکا، و جنوب و غرب دریای کارائیب] و بخشی از آمریکای جنوبی[دوسومِ شمالی پرو(شهرهای نازکا و ماچوپیکچو و بالاتر)، شمال‌غربی برزیل(شهرهای کراواری و فونته بوآ و غربی‌تر)، نیمۀ غربی ونزوئلا، و سراسر کشورهای اکوادور و کلمبیا] و بخشی از آمریکای شمالی[جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر مکزیک، و نوار بسیار باریکی از شهرهای جنوبی ایالات متّحدۀ آمریکا در مرز با مکزیک] و مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد، به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده و سراسر قارّۀ آمریکا و غرب آفریقا(نیمۀ غربی کشورهای الجزایر، نیجر، کامرون، آنگولا، بخشی از غرب کشورهای آفریقای جنوبی، جمهوری کنگو، جمهوری دمکراتیک کنگو، تقریباً سراسر کشورهای نامیبیا، گابون، نیجریّه، و کشورهای غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد) و اندکی از اروپا[کشور پرتغال و نیمۀ غربی اسپانیا] که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، جمعه ۱۱ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌حجّه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی بخش‌هایی از اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و بخشی از آمریکای شمالی[سراسر کشورهای کوبا، جمهوری دومینیکن، هائیتی، باهاما، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز شمال و شمال‌شرقی آن(خطّ واصل شهرهای واشینگتن، شیکاگو، سیاتل، و مناطق بالاتر)] و بخشی از آمریکای جنوبی[نیمۀ شمالی شیلی(شهر سانتیاگو و بالاتر)، شمال آرژانتین(شهر کوردوبا و بالاتر)، یک‌سومِ جنوبی پرو(پایین‌تر از شهرهای نازکا و ماچوپیکچو)، نیمۀ شرقی ونزوئلا، تقریباً تمام برزیل به‌جز اندکی از جنوب آن(پایین‌تر از شهر کوریتیبا)، و سراسر کشورهای پاراگوئه، بولیوی، گویان، سورینام، گویانِ فرانسه] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده و سراسر قارّه‌های آمریکا و آفریقا و تقریباً سراسر اروپا به‌جز شمال‌شرقی آن(یعنی به‌جز نیمۀ شرقی کشورهای اوکراین و بلاروس، سراسر کشورهای لیتوانی، لتونی، استونی، و مناطق شرقی‌تر از آنها) و غرب آسیا(تقریباً تمام کشورهای یمن، قطر، بحرین، کویت، عربستان سعودی، عراق، اردن، فلسطین، لبنان، سوریه، ترکیه) که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، جمعه ۱۱ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌حجّه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۳- برای سایر مناطق زمین(غیر از مناطق بندهای ۱ و ۲)، شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌حجّه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۳ و شهر مکّه مکرّمه، جزء مناطق بند ۲ است.)
***
مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی[سراسر کشورهای پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، جامائیکا، و جنوب و غرب دریای کارائیب] و بخشی از آمریکای جنوبی[دوسومِ شمالی پرو(شهرهای نازکا و ماچوپیکچو و بالاتر)، شمال‌غربی برزیل(شهرهای کراواری و فونته بوآ و غربی‌تر)، نیمۀ غربی ونزوئلا، و سراسر کشورهای اکوادور و کلمبیا] و بخشی از آمریکای شمالی[جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر مکزیک، و نوار بسیار باریکی از شهرهای جنوبی ایالات متّحدۀ آمریکا در مرز با مکزیک] و مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد، به‌راحتی محقّق می‌شود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی بخش‌هایی از اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس و بخشی از آمریکای شمالی[سراسر کشورهای کوبا، جمهوری دومینیکن، هائیتی، باهاما، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز شمال و شمال‌شرقی آن(خطّ واصل شهرهای واشینگتن، شیکاگو، سیاتل، و مناطق بالاتر)] و بخشی از آمریکای جنوبی[نیمۀ شمالی شیلی(شهر سانتیاگو و بالاتر)، شمال آرژانتین(شهر کوردوبا و بالاتر)، یک‌سومِ جنوبی پرو(پایین‌تر از شهرهای نازکا و ماچوپیکچو)، نیمۀ شرقی ونزوئلا، تقریباً تمام برزیل به‌جز اندکی از جنوب آن(پایین‌تر از شهر کوریتیبا)، و سراسر کشورهای پاراگوئه، بولیوی، گویان، سورینام، گویانِ فرانسه] نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است و از آنجا که هلال در نقاط غیر مرزی، مطمئنّاً با چشم عادی دیده خواهدشد، برای همۀ نقاط زمین، چون در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، جمعه ۱۱ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌حجّه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- اگر در غروب پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، هلال در نقاط مرزی محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو با چشم عادی دیده نشود، برای اندکی از شرق آسیا[شرق روسیّه(شرقی‌تر از دریاچۀ بایکال، و شبه‌جزیرۀ کامچاتکا)، اندکی از شمال‌شرقی چین، و تقریباً سراسر ژاپن] و بخشی از اقیانوسیّه(سراسر نیوزیلند، جزایر دریای کورال و شرقی‌تر از آنها)، شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌حجّه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(کشور ایران و شهر مکّه مکرّمه، جزء مناطق بند ۱ هستند.)
***
مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و تمام آمریکای مرکزی[سراسر کشورهای پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، جامائیکا، و جنوب و غرب دریای کارائیب] و بخشی از آمریکای جنوبی[دوسومِ شمالی پرو(شهرهای نازکا و ماچوپیکچو و بالاتر)، شمال‌غربی برزیل(شهرهای کراواری و فونته بوآ و غربی‌تر)، نیمۀ غربی ونزوئلا، و سراسر کشورهای اکوادور و کلمبیا] و بخشی از آمریکای شمالی[جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر مکزیک، و نوار بسیار باریکی از شهرهای جنوبی ایالات متّحدۀ آمریکا در مرز با مکزیک] و مناطق غربی‌تر از مناطقی که نام برده‌شد، به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، برای همۀ نقاط زمین، جمعه ۱۱ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌حجّه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
***
مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)
۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، در اقیانوس آرام و بیشترِ اقیانوس اطلس و سراسر آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز یک‌چهارم جنوبی کشورهای آرژانتین و شیلی که پایین‌تر از عرض جغرافیایی ۴۸ درجه‌اند] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز نوار شمالی و شمال‌شرق کانادا(یعنی بالاتر از دریاچۀ وینیپگ و شمال‌شرقی‌تر از شهر کبک)] و مرکز و غرب و شمال‌غربی آفریقا[شمال‌غربی آنگولا، کشورهای چاد و الجزایر به‌جز مناطق شمال‌شرقی آنها، تقریباً نیمۀ غربی جمهوری دمکراتیک کنگو، تقریباً سراسر کشورهای جمهوری آفریقای مرکزی، جمهوری کنگو، گابون، کامرون، نیجریّه، نیجر، مراکش، و همۀ کشورها و مناطق غربی‌تر از آنها] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده‌ها جمعه ۱۱ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌حجّه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
۲- غیر از مناطق بند ۱، در بقیّۀ مناطق زمین(سراسر قارّه‌های اروپا و آسیا و اقیانوسیّه و بقیّۀ قارّه‌های آمریکا و آفریقا)، در غروب جمعه ۱۱ مرداد ۱۳۹۸ شمسی(و ۳۰ ذی‌قعده ۱۴۴۰ قمری در ایران و عراق) برابر با ۲ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، هلال با چشم مسلّح و غیر مسلّح دیده خواهدشد و شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۳ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌حجّه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود.
(کشور ایران و شهر مکّه مکرّمه، جزء مناطق بند ۲ هستند.)
***
مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)
۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب پنجشنبه ۱۰ مرداد ۱۳۹۸ شمسی(و ۲۹ ذی‌قعده ۱۴۴۰ قمری در ایران و عراق) برابر با ۱ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، در اقیانوس آرام و بیشترِ اقیانوس اطلس و سراسر آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی[به‌جز یک‌چهارم جنوبی کشورهای آرژانتین و شیلی که پایین‌تر از عرض جغرافیایی ۴۸ درجه‌اند] و بیشترِ آمریکای شمالی[به‌جز نوار شمالی و شمال‌شرق کانادا(یعنی بالاتر از دریاچۀ وینیپگ و شمال‌شرقی‌تر از شهر کبک)] و مرکز و غرب و شمال‌غربی آفریقا[شمال‌غربی آنگولا، کشورهای چاد و الجزایر به‌جز مناطق شمال‌شرقی آنها، تقریباً نیمۀ غربی جمهوری دمکراتیک کنگو، تقریباً سراسر کشورهای جمهوری آفریقای مرکزی، جمهوری کنگو، گابون، کامرون، نیجریّه، نیجر، مراکش، و همۀ کشورها و مناطق غربی‌تر از آنها] ممکن است و از آنجا که در مناطق غیر مرزی قطعاً هلال با چشم مسلّح رؤیت خواهدشد، برای همۀ نقاط زمین، چون در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، جمعه ۱۱ مرداد ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲ آگوست ۲۰۱۹ میلادی، روز اوّل ماه ذی‌حجّه ۱۴۴۰ قمری خواهدبود. / محسن فصاحت
برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq
