امام موسی صدر به لبنان رفت تا در راه خدمت به شیعیان و نمایاندن چهره زیبای مکتب اهل بیت(ع) به دنیای آن روز قدم بردارد و در سه حوزه بازسازی هویت و انسجام شیعیان، پرچم داری حرکت گفتگوی ادیان و تقریب مذاهب و تأسیس جامعه مقاوم لبنانی کارهای جدی انجام داد.
به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم رونمایی از «پایگاه تخصصی بازنمایی آثار امام موسی صدر» به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و با حضور آیت‌الله سید‌هاشم حسینی بوشهری عضو مجلس خبرگان رهبری و نائب رییس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر نجف لک‌زایی، معاون پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، حجت‌الاسلام دکتر سید تقی واردی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و مدیر پروژه پایگاه تخصصی امام موسی صدر و سیده حوراء صدر دختر امام موسی صدر و رییس مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر؛ در سالن همایش‌های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد. کلیک کنید: تصاویر مراسم رونمایی از پایگاه تخصصی بازنمایی آثار امام موسی صدر
آیت‌الله حسینی بوشهری: امام موسی صدر در عین مجتهد بودن جواهری نوگرا بود
سه عنصر اساسی بی‌تردید در این شخصیت بزرگ وجود داشت که موجب شد سید موسی صدر، امام موسی صدر شده که نه تنها در بین شیعیان و مسلمانان و موحدان بلکه موجب ماندگاری در بین همه انسان‌ها شود، اولین آنها قداست هدف بود.
انسان‌های دارای هدف مقدس برای زمان‌های بعد هم مؤثرند، قرآن وقتی می‌خواهد حقیقت و باطل را معرفی و با هم مقایسه کند می‌گوید کف روی آب رفتنی است و آنچه باقی می‌ماند چیزی است که برای مردم نفعی برساند، کسانی که شعار و رفتارشان عدالت خواهی و ظلم ستیزی و جهل زدایی است همچون خود حق در تاریخ جاودانه می‌شوند.
تعالی هدف، بصیرت و فهم زمانه سه ویژگی اساسی امام موسی صدر
ویژگی اول: ما موقعی که از فرد زمان شناسی صحبت می‌کنیم که خطرات او را تهدید نمی‌کند، یکی از بزرگترین مردان زمان شناس امام موسی صدر است که بی جهت و بی جا سخن نمی‌گوید، می‌دانست که در کجا زندگی می‌کند، چه نیازهایی در اطراف او وجود دارد و هرگز پایش در این مسیر نلغزید.
عالم شیعی که پای درس امام و آیت‌الله بروجردی و علامه طباطبایی(ره) و محقق داماد نشسته به کلیسا می‌رود، چون می‌داند کجا موضع بگیرد و کجا سخن بگوید.
ویژگی دوم: چراغ در شب تاریک ارزشمند است، در شرایطی که در لبنان آن روز حاکم بود و شیعیان در اوج فقر و محرومیت قرار داشتند درس و بحث و مرجعیت علمی و دینی را رها کرد و به لبنان رفت و دست دوستی و مدارا به صاحبان ادیان و مذاهب دراز می‌کند ولی در عین حال از حقوق شیعه یک ذره هم نگذشت.
او برای مظلومیت شیعه و جهان اسلام و ستم‌های ناروا علیه مسلمانان اشک می‌ریخت ولی هنگامی که بر منبر خطابه قرار می‌گرفت به زبان عربی آنچنان زیبا سخن می‌گفت و شجاعانه از مکتب و روش اهل بیت(ع) دفاع می‌کرد که این ویژگی یک عالم روشن ضمیر، عالم به زمان و درک کننده شرایط است.
ویژگی سوم: ایشان بصیر و آگاه بود، بنابراین تعالی هدف، فهم شرایط خاص و بصیرت در عرصه عمل باعث شد این شخصیت ماندگار شده و قلب لبنان و ایران و هر آزاده‌‌ای برای این شخصیت بزرگ می‌تپد.
امام موسی صدر تنها متعلق به خانواده ایشان نیست، امت اسلامی همه خود را فرزندان این بزرگ مرد می‌دانند و دشمن برای این که این فکر و نگاه بلند و ژرف و عمیق در جهان رسوخ پیدا نکند ایشان را ربود.
او برای اصلاح امور فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی و معیشت مردم قدم به میدان گذاشت، ما برخی عالمان دین برای مردم معارف دین را بیان می‌کنیم که درست هم هست ولی عالمی که صدای مظلومیت یک یتیم را نشوند سخنش تأثیر گذار نیست.
امام صدر و نمایاندن چهره زیبای مکتب اهل بیت(ع)
امام موسی صدر به لبنان رفت تا در راه خدمت به شیعیان و نمایاندن چهره زیبای مکتب اهل بیت(ع) به دنیای آن روز قدم بردارد و در سه حوزه بازسازی هویت و انسجام شیعیان، پرچم داری حرکت گفتگوی ادیان و تقریب مذاهب و تأسیس جامعه مقاوم لبنانی کارهای جدی انجام داد.
امام موسی صدر در عین مجتهد بودن جواهری نوگرا بود، او به گونه‌‌ای کار کرد که مسیحیان هم با عشق و علاقه به سخنان او گوش می‌دادند. آیت‌الله شبیری زنجانی در مورد ایشان می‌فرمود: ایشان بیان روشنی داشت و در بیان خود ادب را رعایت می‌کرد و دارای انصاف بود آن هم در حداعلای انصاف و درست زمان و زمانه و نیازهای زمانه را شناخته بود و دارای روحیه مدارا بود.
اگر امروز این عالم بزرگ در بین ما بود نگاه ژرف و اندیشه عمیق او به جامعه ما روحیه دوباره‌‌ای می‌بخشید ولی در نهم شهریور ماه ۵۷ ناپدید شد و چشمان ما هنوز منتظر بازگشت ایشان است.
حجت‌الاسلام دکنر نجف لک زایی: امام موسی صدر یک رهبر اقتدار آفرین است
نگاه امام موسی صدر به اسلام و رهبری و امت اسلامی و دولت اسلامی اقتدار آفرین است. ایشان وقتی هم به لبنان می‌روند و وضعیت شیعیان را می‌بینند آرام و قرار ندارند تا وضع آنها را اصلاح کنند و موجب عزت شیعه در لبنان شدند و در حقیقت عزت آفرین شدند؛ نگاهی که بیش از هر زمانی امروز به آن نیاز داریم.
امروز نسبت به چهل سال قبل خیلی جلوتر آمده ایم و اگر پیروان اهل بیت(ع) در دنیا اقتدار و عزت دارند محصول فعالیت‌های رهبران اقتدار آفرینی همچون امام خمینی(ره) و امام موسی صدر و دیگر علما و بزرگان و امروز رهبر معظم انقلاب است.
نوع نگاه به آموزه‌های اسلامی می‌تواند ذلیلانه یا مقتدرانه باشد، وقتی خداوند در قرآن می‌فرماید: «برای کافران علیه مؤمنین بزرگی نیست» برخی گفته‌اند این مربوط به روز قیامت است در حالی که نفی سبیل و سلطه کفار بر مسلمانان در همه شؤون دنیوی وجود دارد.
امام موسی صدر جدا کننده چهار لایه مهم در فهم دین است، یکی لایه سیاست‌های کلان بود که از جمله آن نفی سبیل، عدالت، قدرت نظامی بالا و تعاون بر تقوی است.
حوزه دوم عرصه سیاست‌های بخشی است مثل آموزه‌های مربوط به سیاست، اقتصاد، خانواده و فرهنگ؛ ایشان از معدود متفکران اسلامی است که وقتی اجزاء دین را بیان می‌کند می‌گوید دین شامل چهار بخش اصول، فروع، اخلاق و فرهنگ می‌شود از جمله ایشان در بخش اقتصاد به تولید و مهارت افزایی فکر می‌کند.
بخش سوم در نظر ایشان آموزه‌های دینی تاکتیکی است تا شما سیاست‌های کلان و سیاست‌های بخشی را محقق کنید، از جمله تقیه یک امر تاکتیکی است و برای این که شما به هدف دین برسید در برخی موارد با مشکل مواجه می‌شوید به شما اجازه می‌دهند که تقیه خوفی یا مداراتی کنید و اجازه بازگشت از مسیر را ندارید.
آخرین بخش در نظر امام موسی صدر بخش تکنیکی است، این بخش به خود رزمنده مربوط می‌شود که در صحنه می‌خواهد اقدام کند یعنی بخش چهارم کاملا فردی و شخصی است و شما در زندگی خود امام موسی صدر می‌توانید این تکنیک‌ها را ملاحظه کنید.
نمود همگرایی، هماهنگی، همکاری، همبستگی و پیوستگی در اندیشه امام موسی صدر
این اصطلاحات برای امروز جامعه ما نیز اهمیت زیادی دارد و ما را به تمدن و امت سازی می‌رساند. همگرایی در برابر واگرایی است به همین جهت است که ایشان اقدام به ساختن مسجد اهل سنت می‌کند که در بمباران تخریب شده یا به کلیسا می‌رود و با مسیحیان همراه می‌شود چون ایشان در سیاست‌های کلان قائل به اصلی به نام همگرایی هست و آن را هم از قرآن کریم گرفته است.
هماهنگی در برابر تعارض قرار دارد، یکی این که خود نظر و عمل امام موسی صدر با هم هماهنگی دارد و دیگر این که در درون خانواده شیعی هماهنگی ایجاد می‌کند که این کار را با فعالیت‌هایی از جمله مجلس اعلای لبنان انجام داد.
همکاری در برابر تنازع قرار دارد، یعنی به جای این که با هم دعوا کنیم که امکانات و منابع را به هدر می‌دهد با هم تعاون و تبادل و همکاری داشته باشیم که این مسأله نیز در زندگی ایشان نمود ویژه‌‌ای دارد.
همچنین، همبستگی در برابر وابستگی قرار دارد. تمایز تفکر اسلامی از نظام سلطه این است که نظام سلطه همیشه به دنبال وابستگی هستند و می‌خواهند جهان به بلوک شرق و غرب تبدیل شود ولی ما در الگوی همبستگی به دنبال انسجام هستیم برای تحقق اهداف متعالی که داریم؛ امام موسی صدر دنبال همبستگی است.
پیوستگی در برابر ادغام قرار دارد، امام موسی صدر می‌گوید ما یک گونه نمی‌توانیم باشیم ولی یگانه می‌توانیم باشیم، ما نمی‌توانیم در هم ادغام شویم ولی می‌توانیم پیوسته باشیم.
همه این اندیشه‌ها در مسیر عدالت و ارزش‌های توحیدی است و الهی است ولی وقتی به رژیم صهیونیستی می‌رسد محکم و قاطع می‌ایستد و واژه شر مطلق را استفاده می‌کند.
سیده حوراء صدر: امام صدر در عین پرهیز از تفرقه بین ادیان و مذاهب توانست به عزت شیعه کمک زیادی کند
بنده از پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تشکر و قدردانی دارم که با مؤسسه پژوهشی امام موسی صدر همکاری خوبی دارند. تصور این را نداشتم که پژوهشگاه این مقدار همکاری با مؤسسه امام موسی صدر داشته باشند و امروز به جایی برسیم که این پایگاه ارزشمند تولید شود.
این پایگاه می‌تواند محل رجوع پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی باشد، همچنین این پایگاه می‌تواند برای آشنایی با منظومه فکری و مبانی نظری امام موسی صدر و منبعی برای مبلغان و مصلحان برای استفاده از منابع اسلامی باشد.
پایگاه تخصصی امام موسی صدر امکان توسعه منابع و روش‌های جستجو را در خود جای داده است و همچنین مجموعه «گام به گام با امام» از سال استقرار ایشان در لبنان تا زمان ربوده شدن در لیبی آماده شده است که در ابتدا عربی بود ولی از حدود ۱۲ سال پیش کار ترجمه این اثر آغاز شد و نزدیک به ۵۰ نفر در طول این چند سال در این زمینه کار کردند.
مجموعه گام به گام در سال ۱۳۹۶ در تهران با حمایت وزارت فرهنگ ارشاد و اسلامی و رییس مؤسسه تحقیقاتی امام موسی صدر لبنان در تهران منتشر و در اسفندماه همان سال رونمایی شد که به مخاطب در شناخت اندیشه ایشان کمک می‌کند.
امام موسی صدر در اقتدار بخشی به شیعیان کمک زیادی کرد، ایشان در عین پرهیز از تفرقه بین ادیان و مذاهب توانست به عزت شیعه کمک زیادی کند که در این کتاب به این مسائل پرداخته شده است.
مبارزه با ظلم در اندیشه امام موسی صدر نیز تجزیه و تحلیل شده است که شاید با مطالعه این مجموعه مخاطب هوشمند از لابلای سطور و فعالیت‌های علمی ایشان بتواند علت ربایش او را تحلیل کند.
این نشست‌ها و همایش‌ها موجب ایجاد انگیزه‌‌ای برای تلاش بیشتر دولت مردان ایران برای نجات و آزادی امام موسی صدر شده و بتوانیم از محضر ایشان در آینده‌‌ای نزدیک استفاده کنیم.
حجت‌الاسلام دکتر سید تقی واردی: امام موسی صدر رهایی‌بخش محرومان و رهبر بی‌بدیل شیعیان لبنان بود
امام موسی صدر، فرزند آیت‌الله العظمی سید صدرالدین صدر، از شخصیت‌های اثرگذار علمی، سیاسی و اجتماعی نیمه دوم قرن ۲۰ میلادی و نیمه دوم قرن ۱۴ هجری قمری در منطقه خاورمیانه و حتی در سطح بین‌المللی به شمار می‌آید.
فعالیت‌های اصلاح‌گرانه او در کشور لبنان، منتج به مکانت و تشخص اجتماعی شیعیان و همگرایی و همنوایی آنان با سایر مسلمانان و مسیحیان و پیروان ادیان و مذاهب مختلف لبنان و کل منطقه شامات گردید و او را به عنوان رهایی‌بخش محرومان و رهبر بی‌بدیل شیعیان لبنان به جهان معرفی کرد.
پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در راستای وظیفه ذاتی مدیریت محتوایی اطلاعات علوم و معارف اسلامی و بنا به درخواست مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، مجموعه ۱۲ جلدی کتاب «گام به گام با امام موسی صدر» ترجمه مجموعه «مسیره الامام السید موسی صدر» را به روش نمایه سازی موضوعی ترکیبی سازماندهی و اطلاعات آن را مدیریت محتوایی کرده و در قالب یک پایگاه اطلاعاتی با نام «پایگاه بازنمایی آثار امام موسی صدر»(تحت وب) عرضه کرده است.
ویژگی‌های محتوایی و ساختاری پایگاه تخصصی آثار امام موسی صدر
مدیریت اطلاعات پایگاه بازنمایی آثار امام موسی صدر، همچون سایر پایگاه‌های پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی، بر اساس اصطلاحنامه و به روش نمایه موضوعی ترکیبی راه اندازی شده است.
اصطلاحنامه مجموعه اصطلاحات استاندارد شده در یک حوزه معرفتی است که فهرستی از واژه‌های کلیدی و کاربردی آن حوزه را ارائه می‌دهد و روابط ترادف، سلسله مراتبی و وابستگی بین مفاهیم را شناسایی و به نمایش می‌گذارد و از نظر ساختاری، گنجینه واژگان کنترل شده و سازمان یافته از مباحث خاص دانش بشری است.
در پایگاه بازنمایی آثار امام موسی صدر به خاطر وجود اطلاعات گوناگون علمی و تداخل بین رشته‌ای در مجموعه کتاب ۱۲ جلدی گام به گام با امام موسی صدر، امکان برقرای روابط کامل معنایی بین اصطلاحات نبوده و تنها از رابطه هم‌ارزی میان اصطلاحات که بین مترادف‌ها و شبه مترادف‌ها وجود دارد بهره گرفته شد.
نمایه سازی شیوه‌ای نوین و بنیادین برای سازماندهی منابع اطلاعاتی است، به گونه‌‌ای که سامان گرفتن اطلاعات(که به صورت نجومی در حال ازدیاد و افزایش و غیر قابل کنترل است) بدون استفاده از آن ممکن نیست؛ پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی، بر خلاف برخی از نمایه‌های رایج مراکز و موسسات تحقیقاتی و انتشاراتی، از ابتدا نمایه سازی موضوعی اطلاعات را مبنای سازماندهی و مدیریت اطلاعات خود قرار داده است.
تا کنون، علاوه بر نمایه‌های منابع رشته‌های تخصصی برخی از علوم اسلامی، مجموعه آثار علامه شهید مرتضی مطهری(ره)، علامه آیت‌الله معرفت(ره)، آیت‌الله حسن زاده آملی، حجت‌الاسلام و المسلمین فلسفی بدین شیوه نمایه سازی و هر کدام در قالب یک نرم افزار بانک اطلاعاتی موضوعی منتشره شده اند.
پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی در پایگاه «بازنمایی آثار امام موسی صدر» به مانند پایگاه‌های تخصصی فوق الذکر، علاوه بر نمایه سازی موضوعی، اقدام دیگری نیز در بازنمون اطلاعات انجام داده، که در نوع خود منحصر به فرد است و آن عبارت است از ترکیب چند اصطلاح و واژگان نمایه‌ای برای ارائه یک نمایه موضوعی خطی، به طوری که هر نمایه ترکیبی گویای یک موضوع کامل است و در آن اجمال و اهمال راه ندارد.
ویژگی بازیابی اطلاعات در پایگاه تخصصی امام موسی صدر؛ از راه‌های مختلف می‌توان اطلاعات و موضوعات پایگاه را جستجو و بازیابی کرد، که مهم‌ترین آنها جستجوی موضوعی، جستجوی مدرکی، جستجوی ترکیبی و جستجوی واژگانی است.
این پایگاه با اشراف حجت‌الاسلام والمسلمین لک زایی ریس محترم پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و حجج‌اسلام سلیمانی بهبهانی و یعقوب نژاد رییس قبلی و فعلی پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی با فعالیت‌های اعضای هیأت علمی و کارشناسان پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی به انجام رسیده است.
هفت هزار نمایه تخصصی در پایگاه بازنمایی آثار امام موسی صدر
یادآوری می‌شود، پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در راستای وظیفه ذاتی مدیریت محتوایی اطلاعات علوم و معارف اسلامی و بنا به درخواست مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، مجموعه ۱۲ جلدی کتاب «گام به گام با امام موسی صدر» ترجمه مجموعه «مسیره الامام السید موسی صدر» را به روش نمایه سازی موضوعی ترکیبی سازماندهی و اطلاعات آن را مدیریت محتوایی نمود و در قالب یک پایگاه اطلاعاتی با نام «پایگاه بازنمایی آثار امام موسی صدر» (تحت وب) عرضه کرده است که با حضور مدعوین از آن رونمایی شد.
بنابر گزارش ایسکا، پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی با همکاری موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، در مدت۳۰ ماه فعالیت علمی بیش از ۷۰۰۰ نمایه موضوعی تخصصی را از مجموعه «گام به گام با امام موسی صدر» با بهره گیری از تجارب سه دهه کارعلمی و کارشناسان فنی به کمک جدیدترین فناوری‌های روز دنیا تهیه، تولید شده و در دو بستر وب و دسکتاپ پیادهسازی و منتشر کرده است. کاربران می‌توانند با ورود به پایگاه تحت وب یا استفاده از نرم افزار دسکتاپ به تمامی متون ۱۲ جلد گام به گام با امام موسی صدر دسترسی پیدا کرده و در تمامی متون، اصطلاحات و نمایه‌ها به تفکیک جستجو کنند.
