نوئل. جی. کولسن، شرق شناس معروف، نویسنده مقاله «آرمان گرایی و واقع نگری در فقه اسلامی» (کولسن، ۱۹۵۶: ص ۲۱۱) است. او در این مقاله می‌کوشد اثبات کند که فقه اسلامی ماهیتی کاملا آمان گرا دارد، ولی در سده‌های پیاپی ازسوی دولت‌های اسلامی به تدریج و به ناچار رویکردی عمل گرا و واقع نگر پیدا کرده است.

دیدگاه‌های کولسن را در هفت محور می‌توان تجزیه وتحلیل کرد: ۱. عمل گرایی و آرمان گرایی در سیره فقیهان؛ ۲. ادوار آرمان گرایی و عمل گرایی؛ ۳. تضاد آرمان گرایی با واقعیت‌های اجتماعی؛ ۴. شواهد آرمان گرایی فقیهان در دعاوی کیفری؛ ۵. شواهد آرمان گرایی در نظام محاکم شرعی؛ ۶. تضاد آرمان گرایی با مصلحت گرایی؛ ۷. تضاد آرمان گرایی با عمل فقهی. در همه این محورها آرمان گرایی و نگاه انتزاعی در تقابل با عمل گرایی، مصلحت اندیشی و واقع نگری در فقه اسلامی موردتوجه او است. بررسی و تحلیل ما براساس منابع و محتوای فقه اسلامی، نشان می‌دهد کولسن درک درست و جامعی از شریعت ومراتب تحقق آن ندارد.